Thực phẩm sạch lên ngôi: Thay đổi lớn trong hành vi tiêu dùng nông sản

Theo dõi KT&TD trên

Nhưng điều đáng chú ý hơn cả là sự chuyển mình mạnh mẽ trong hành vi tiêu dùng nông sản – không chỉ dừng lại ở việc lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, mà còn thể hiện ở nơi và cách mà người dân tiếp cận chúng.

Từ chợ truyền thống đến các siêu thị cao cấp, từ người tiêu dùng ở thành thị đến nông thôn, sự quan tâm đến nguồn gốc và chất lượng thực phẩm đang dần định hình lại thị trường nông sản. Hiện tượng này không chỉ là một xu hướng tạm thời mà đang phản ánh một sự chuyển biến sâu sắc trong nhận thức và hành vi của người tiêu dùng Việt Nam.

Trước đây, giá cả thường là yếu tố quyết định khi người dân lựa chọn thực phẩm. Tuy nhiên, ngày nay, với mức sống được cải thiện và nhận thức về sức khỏe ngày càng tăng, nhiều người Việt đã sẵn sàng chi trả cao hơn để đổi lấy sự an tâm về chất lượng thực phẩm. Thực phẩm sạch - được hiểu là những sản phẩm nông nghiệp được sản xuất, chế biến theo quy trình an toàn, hạn chế tối đa việc sử dụng hóa chất độc hại - đang dần chiếm lĩnh thị phần đáng kể trong rổ hàng hóa tiêu dùng hàng ngày.

Sự thay đổi này bắt nguồn từ nhiều yếu tố. Trước hết là những lo ngại về tình trạng mất an toàn thực phẩm đã được báo chí đưa tin rộng rãi trong nhiều năm qua. Các vụ bê bối liên quan đến thực phẩm bẩn, thực phẩm nhiễm thuốc trừ sâu vượt ngưỡng cho phép, hay thịt gia súc chứa chất tăng trưởng đã khiến người tiêu dùng hoang mang và mất niềm tin. Đồng thời, tỷ lệ mắc các bệnh mãn tính như ung thư, tiểu đường, tim mạch tăng cao cũng khiến người dân ngày càng chú trọng hơn đến việc xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh.

Trong bối cảnh đó, các chuỗi cung ứng thực phẩm sạch bắt đầu phát triển để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường. Tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, số lượng cửa hàng thực phẩm hữu cơ, thực phẩm sạch đã tăng gấp nhiều lần trong vòng năm năm qua. Các siêu thị cũng dành nhiều không gian hơn cho khu vực trưng bày nông sản sạch có chứng nhận, với giá bán thường cao hơn 20-30% so với sản phẩm thông thường.

Đáng chú ý là sự xuất hiện của các mô hình kinh doanh mới nhắm vào phân khúc thị trường này. Các doanh nghiệp khởi nghiệp đã phát triển các nền tảng thương mại điện tử chuyên về thực phẩm sạch, cho phép người tiêu dùng dễ dàng truy xuất nguồn gốc sản phẩm thông qua mã QR hoặc các công nghệ blockchain. Các câu lạc bộ tiêu dùng xanh cũng được thành lập, kết nối trực tiếp người tiêu dùng với nông dân, loại bỏ các khâu trung gian và đảm bảo người sản xuất được hưởng lợi tương xứng với công sức bỏ ra.

Sự chuyển biến này cũng tác động mạnh mẽ đến khâu sản xuất nông nghiệp. Nhiều nông dân đã chuyển đổi phương thức canh tác truyền thống sang mô hình nông nghiệp sạch, hữu cơ để đáp ứng nhu cầu thị trường. Diện tích đất nông nghiệp được chứng nhận VietGAP, GlobalGAP hay hữu cơ đã tăng đáng kể. Các hợp tác xã nông nghiệp sạch cũng được thành lập, tạo ra chuỗi giá trị bền vững và ổn định cho cả người sản xuất lẫn người tiêu dùng.

Tuy nhiên, con đường phát triển của thực phẩm sạch tại Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức. Chi phí sản xuất cao dẫn đến giá thành sản phẩm không phải ai cũng có khả năng chi trả. Các quy định về chứng nhận còn phức tạp và tốn kém đối với nông dân nhỏ lẻ. Ngoài ra, việc kiểm soát chất lượng và ngăn chặn hàng giả, hàng nhái mạo danh thực phẩm sạch vẫn là bài toán khó đối với các cơ quan quản lý.

Dù vậy, xu hướng tiêu dùng thực phẩm sạch dự kiến sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong những năm tới. Theo các chuyên gia kinh tế, thị trường này có thể tăng trưởng 15-20% mỗi năm trong giai đoạn 2025-2030. Điều này không chỉ mở ra cơ hội kinh doanh to lớn mà còn thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh của ngành nông nghiệp Việt Nam.

Sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng nông sản của người Việt ngày nay phản ánh một xu hướng tích cực hướng đến lối sống bền vững và có trách nhiệm. Khi người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến chất lượng thực phẩm, các nhà sản xuất buộc phải thay đổi để đáp ứng nhu cầu này. Đây chính là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp Việt Nam trong tương lai.

Cuối cùng, việc thực phẩm sạch lên ngôi không đơn thuần là hiện tượng kinh tế mà còn là dấu hiệu của sự tiến bộ xã hội. Nó thể hiện tầm nhìn dài hạn của người tiêu dùng, ưu tiên sức khỏe bản thân và sự phát triển bền vững của môi trường. Với sự hỗ trợ từ chính sách nhà nước, sự đầu tư của doanh nghiệp và sự ủng hộ của người tiêu dùng, thực phẩm sạch sẽ không chỉ là xu hướng nhất thời mà sẽ trở thành tiêu chuẩn mới trong tiêu dùng nông sản tại Việt Nam.

Tiến Hoàng