Khi văn hoá Việt hòa quyện trong từng ly trà sữa

Theo dõi KT&TD trên

Không chỉ dừng lại ở một thức uống giải khát, trà sữa đã trở thành một nền tảng sáng tạo, nơi các thương hiệu Việt khéo léo lồng ghép hương vị, nguyên liệu và cả tinh thần truyền thống vào từng ly đồ uống, biến nó thành một phần của văn hóa ẩm thực đương đại.

Sự Việt hóa đầu tiên và rõ nét nhất thể hiện qua việc lồng ghép các hương vị truyền thống vào công thức trà sữa. Thay vì chỉ dừng lại ở những vị trà đen, trà xanh hay trà ô long cơ bản, các quán trà sữa Việt Nam bắt đầu thử nghiệm với vô số nguyên liệu bản địa. Trà sen Tây Hồ với hương thơm thanh tao, trà atiso Đà Lạt với vị đắng nhẹ đặc trưng, trà hoa nhài từ làng nghề truyền thống, hay thậm chí cả trà gừng, trà sả, và trà lá dứa đều được đưa vào thực đơn. Mỗi loại trà mang theo câu chuyện về vùng đất, con người và truyền thống ẩm thực lâu đời, biến ly trà sữa từ một món uống giải khát đơn thuần thành một trải nghiệm văn hóa đa chiều.

Không dừng lại ở trà, các loại topping cũng được sáng tạo theo hướng Việt hóa đầy bất ngờ. Bên cạnh trân châu đen truyền thống, người ta có thể tìm thấy thạch rau câu màu sắc rực rỡ làm từ nước lá dứa, thạch hạt é thanh mát, thạch sương sa hột lựu trong veo, hay thạch phô mai mềm mịn. Những loại hạt như hạt chia, hạt é rang, thậm chí cả đậu đỏ nấu đường phèn hay khoai môn tím Bến Tre đều trở thành những lựa chọn phổ biến. Sự kết hợp này không chỉ tạo ra sự đa dạng về hương vị mà còn phản ánh khả năng sáng tạo và sự am hiểu sâu sắc về ẩm thực của người Việt, biết cách biến tấu để phù hợp với khẩu vị địa phương.

Trái cây nhiệt đới, thế mạnh tự nhiên của Việt Nam, cũng được tận dụng tối đa trong các công thức trà sữa. Xoài cát Hòa Lộc với độ ngọt đậm đà, sầu riêng Đắk Lắk béo ngậy, vải thiều Lục Ngạn thơm ngon, hay dừa xiêm xanh mát lạnh đều trở thành nguyên liệu chính để tạo nên những ly trà sữa mang hương vị hoàn toàn Việt Nam. Một số quán còn sử dụng cả nhãn lồng Hưng Yên, mận Mộc Châu, hay thậm chí cả bưởi da xanh để tạo nên những hương vị mới lạ nhưng vẫn gần gũi với tâm hồn người Việt. Sự kết hợp giữa sữa béo ngậy và trái cây tươi ngon tạo nên một trải nghiệm vị giác vừa hiện đại vừa mang đậm dấu ấn nhiệt đới.

Yếu tố thẩm mỹ và không gian của các quán trà sữa Việt Nam cũng dần mang đậm bản sắc văn hóa địa phương. Khác với những quán đầu tiên thiết kế theo phong cách tối giản hiện đại của Đông Á, nhiều quán trà sữa hiện nay chọn cách kể câu chuyện Việt qua không gian. Có quán tái hiện không gian nhà cổ Hà Nội với những bức tường rêu phong, cửa sổ song sắt cũ kỹ và những chiếc ghế gỗ trầm ấm. Có quán lại mang phong cách miền Nam với sân vườn xanh mát, những chậu lan rừng treo lơ lửng và âm thanh nhạc tài tử du dương. Thậm chí có quán còn trang trí bằng những chiếc nón lá, tranh dân gian Đông Hồ, hay đèn lồng hội An, biến không gian thưởng thức trà sữa thành một hành trình khám phá văn hóa thị giác.

Trà sữa cũng trở thành nơi hội tụ của các giá trị văn hóa xã hội đặc trưng của người Việt. Quán trà sữa không chỉ là nơi để uống nước mà đã trở thành không gian giao lưu, gặp gỡ bạn bè, họp nhóm làm việc, hay đơn giản là nơi để "nhâm nhi" một mình trong những buổi chiều. Cách người Việt thưởng thức trà sữa cũng mang nét văn hóa riêng - họ có thể ngồi hàng giờ với một ly trà, trò chuyện, quan sát người qua lại, hay chụp ảnh check-in trên mạng xã hội. Sự "chậm rãi" này, dù có vẻ nghịch lý với nhịp sống hiện đại, lại phản ánh tinh thần "nhâm nhi" truyền thống trong văn hóa thưởng trà của người Việt từ xưa.

Các thương hiệu trà sữa Việt Nam cũng đã bắt đầu vươn ra thế giới, mang theo văn hóa Việt qua từng ly trà. Những chuỗi như The Alley, Phúc Long, hay Highlands Coffee không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn mở rộng ra các nước trong khu vực. Khi xuất khẩu, họ không đơn thuần bán trà sữa mà còn mang theo câu chuyện về văn hóa Việt - từ hình ảnh những cánh đồng lúa xanh ngát trên logo, đến việc sử dụng những nguyên liệu đặc trưng của Việt Nam trong công thức. Đây là một hình thức ngoại giao văn hóa mềm mại nhưng hiệu quả, giúp thế giới hiểu hơn về con người và văn hóa Việt Nam qua một sản phẩm gần gũi và dễ tiếp cận.

Tầng lớp trẻ Việt Nam đã biến trà sữa thành một phần của bản sắc văn hóa thế hệ mình. Nếu thế hệ cha mẹ có cà phê vỉa hè, thì thế hệ millennials và Gen Z có trà sữa. Họ không chỉ uống trà sữa như một thức uống giải khát mà còn biến nó thành một phần của lối sống, một cách để thể hiện cá tính và kết nối với bạn bè. Các trào lưu như "đi trà" thay vì "đi cà phê", "rủ nhau trà sữa" như một hoạt động xã hội cơ bản, hay việc review các quán trà sữa mới trên mạng xã hội đã trở thành những hiện tượng văn hóa đặc trưng của giới trẻ Việt.

Sự sáng tạo không ngừng trong ngành trà sữa Việt Nam còn thể hiện qua việc kết hợp với các yếu tố văn hóa thời vụ và lễ hội. Vào mùa Tết, các quán trà sữa tung ra các phiên bản đặc biệt với hương vị mứt Tết, hạt sen, hay bánh chưng. Mùa Trung thu có trà sữa hương hoa quế, mùa hè có các phiên bản trà sữa thanh long, dưa hấu. Việc thay đổi thực đơn theo mùa vụ và lễ hội không chỉ tạo sự mới mẻ mà còn giữ gìn sợi dây kết nối giữa thế hệ trẻ với những giá trị văn hóa truyền thống đang dần phai nhạt.

Trà sữa ở Việt Nam hôm nay không chỉ là một thức uống, mà là một biểu tượng văn hóa của sự hội nhập và bản sắc. Nó cho thấy rằng văn hóa không phải là một khối cứng nhắc không thay đổi, mà là một dòng chảy sống động, luôn biết cách tiếp thu những giá trị mới mà vẫn giữ được linh hồn riêng. Khi người trẻ Việt Nam ngồi thưởng thức ly trà sữa sen Tây Hồ trong một quán nhỏ ở phố cổ, hay khi họ chia sẻ hình ảnh ly trà sữa xoài Hòa Lộc lên Instagram với bạn bè khắp thế giới, họ đang làm một điều đơn giản nhưng ý nghĩa: gìn giữ và lan tỏa văn hóa Việt theo cách của thế hệ mình.

Hoàng Nguyễn