Mở quán trà sữa: Cơ hội hái ra tiền hay 'đốt' vốn nhanh chóng?
Thị trường trà sữa tại Việt Nam đang bùng nổ với hàng ngàn cửa hàng mọc lên như nấm sau mưa. Từ những thương hiệu lớn như Gong Cha, The Alley đến các quán nhỏ lẻ trên từng con phố, ngành kinh doanh này tạo ra một làn sóng đầu tư mạnh mẽ.
Tuy nhiên, sau vẻ ngoài hấp dẫn của doanh thu khủng và lợi nhuận cao, thực tế kinh doanh trà sữa lại ẩn chứa nhiều rủi ro và thách thức mà không phải ai cũng nhận ra.
Theo các chuyên gia trong ngành, thị trường trà sữa Việt Nam hiện có giá trị khoảng 1,2 tỷ USD và dự kiến tăng trưởng 15-20% mỗi năm. Con số này khiến nhiều người mơ về những cơ hội làm giàu nhanh chóng. Tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, mật độ quán trà sữa có thể lên tới 3-4 cửa hàng trên một con phố, tạo nên một thị trường cạnh tranh khốc liệt.
Sức hút của ngành này đến từ những con số doanh thu ấn tượng. Một quán trà sữa nhỏ có thể thu về 50-100 triệu đồng mỗi tháng, trong khi những cửa hàng ở vị trí đắc địa có thể đạt doanh thu 200-300 triệu đồng. Với chi phí nguyên liệu chỉ chiếm 25-30% doanh thu, tỷ suất lợi nhuận gộp có thể lên tới 70%, một con số khiến nhiều nhà đầu tư "phát thèm".
Thực tế cho thấy, những con số lợi nhuận cao chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Chi phí thuê mặt bằng tại các vị trí đẹp thường chiếm 15-25% doanh thu, thậm chí có thể lên tới 30% tại những khu vực prime. Với giá thuê mặt bằng ngày càng tăng cao, đặc biệt sau đại dịch, nhiều chủ quán phải đối mặt với áp lực tài chính khủng khiếp.
Chi phí nhân công cũng là một gánh nặng không nhỏ. Một quán trà sữa thông thường cần ít nhất 3-4 nhân viên, với tổng chi phí lương và bảo hiểm có thể chiếm 20-25% doanh thu. Thêm vào đó là chi phí marketing, điện nước, khấu hao thiết bị và các khoản phí khác, lợi nhuận thực tế thường chỉ còn lại 10-15%, thậm chí thấp hơn nếu doanh thu không đạt kỳ vọng.
Yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành bại của một quán trà sữa chính là vị trí. Một vị trí tốt có thể tạo ra doanh thu gấp 3-4 lần so với vị trí kém, nhưng chi phí thuê cũng tăng theo tỷ lệ tương ứng. Nhiều chủ quán đã sa vào bẫy của việc thuê mặt bằng quá đắt so với khả năng tài chính, dẫn đến tình trạng "làm để trả tiền thuê nhà".
Kinh doanh trà sữa không chỉ đơn giản là pha chế và bán hàng. Việc quản lý chất lượng sản phẩm đòi hỏi sự tỉ mỉ và kinh nghiệm sâu sắc. Trà sữa là thức uống có thời hạn sử dụng ngắn, nguyên liệu dễ hỏng và đòi hỏi điều kiện bảo quản nghiêm ngặt. Một lô nguyên liệu hỏng có thể khiến quán mất trắng cả triệu đồng trong một ngày.
Đào tạo nhân viên cũng là một thách thức lớn. Mỗi ly trà sữa cần được pha chế theo đúng công thức và quy trình để đảm bảo chất lượng đồng nhất. Việc nhân viên thiếu kinh nghiệm có thể dẫn đến tình trạng lãng phí nguyên liệu, làm sai công thức hoặc phục vụ khách hàng không chu đáo, từ đó ảnh hưởng đến uy tín và doanh thu của quán.
Áp lực cạnh tranh trong ngành cũng ngày càng gay gắt. Với hàng chục quán trà sữa trong bán kính 500m, việc thu hút và giữ chân khách hàng trở nên cực kỳ khó khăn. Cuộc chiến giá cả, khuyến mãi và chất lượng diễn ra không ngừng, khiến tỷ suất lợi nhuận ngày càng bị thu hẹp.
Bên cạnh đó, vị trí vẫn là yếu tố số một quyết định sự thành bại. Một quán trà sữa thành công cần đặt tại khu vực có lưu lượng người qua lại cao, đặc biệt là giới trẻ và học sinh, sinh viên. Gần trường học, khu văn phòng, trung tâm thương mại hoặc khu dân cư đông đúc là những lựa chọn lý tưởng. Tuy nhiên, cần cân nhắc kỹ giữa lưu lượng khách và chi phí thuê mặt bằng để tìm ra điểm cân bằng tối ưu.
Chất lượng sản phẩm và dịch vụ không thể xem nhẹ. Trong thời đại mạng xã hội phát triển, một ly trà sữa không ngon hoặc dịch vụ kém có thể nhanh chóng lan truyền và ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín quán. Ngược lại, sản phẩm chất lượng cao kết hợp với dịch vụ tốt sẽ tạo ra khách hàng trung thành và hiệu ứng truyền miệng tích cực.
Quản lý tài chính chặt chẽ là yếu tố then chốt. Nhiều chủ quán thất bại vì không nắm rõ dòng tiền, chi tiêu tùy tiện hoặc không có kế hoạch tài chính rõ ràng. Việc theo dõi chi tiết doanh thu, chi phí hàng ngày và phân tích hiệu quả kinh doanh giúp chủ quán đưa ra quyết định kịp thời và chính xác.
Thị trường trà sữa hiện tại đã bão hòa ở nhiều khu vực, đặc biệt tại các thành phố lớn. Việc gia nhập thị trường lúc này đòi hỏi chiến lược rõ ràng và điểm khác biệt mạnh mẽ để có thể cạnh tranh. Nhiều quán mở ra đã phải đóng cửa chỉ sau vài tháng hoạt động do không thể tồn tại trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.
Xu hướng tiêu dùng thay đổi nhanh chóng cũng là một rủi ro lớn. Trà sữa có thể chỉ là một trào lưu tạm thời, và khi thị hiếu thay đổi, những ai đầu tư lớn vào ngành này có thể gặp khó khăn. Đại dịch COVID-19 đã cho thấy sự dễ tổn thương của ngành F&B nói chung và trà sữa nói riêng khi phải đối mặt với các biến động bất ngờ.
Chi phí đầu tư ban đầu không hề nhỏ, thường dao động từ 300-800 triệu đồng cho một quán nhỏ, và có thể lên tới vài tỷ đồng cho những cửa hàng lớn. Với thời gian thu hồi vốn thường từ 2-4 năm, những ai không có đủ tài chính dự phòng có thể gặp khó khăn nghiêm trọng nếu kinh doanh không như kỳ vọng.
Các chuyên gia trong lĩnh vực F&B cho rằng, trước khi quyết định đầu tư, cần nghiên cứu kỹ lưỡng thị trường địa phương, phân tích đối thủ cạnh tranh và đánh giá chính xác tiềm năng khách hàng. Không nên đưa ra quyết định dựa trên cảm tình hoặc những thông tin thiếu chính xác về lợi nhuận của ngành.
Lập kế hoạch tài chính chi tiết và chuẩn bị nguồn vốn dự phòng ít nhất 6-12 tháng chi phí vận hành. Kinh doanh F&B thường có những tháng doanh thu thấp, đặc biệt trong thời gian đầu hoạt động khi chưa có khách hàng ổn định.
Nếu chưa có kinh nghiệm trong ngành, nên cân nhắc việc nhượng quyền từ các thương hiệu uy tín thay vì tự mở quán độc lập. Mặc dù chi phí nhượng quyền cao hơn, nhưng sẽ được hỗ trợ về công thức, quy trình vận hành và marketing, giảm thiểu rủi ro cho người mới bắt đầu.
Hoàng Nguyễn
