Thương mại điện tử tăng tốc đón "cơn sóng" tiêu dùng dịp cuối năm
Những tháng cuối năm luôn đánh dấu cao điểm của thị trường thương mại điện tử Việt Nam, khi các sàn đồng loạt triển khai chuỗi chương trình ưu đãi quy mô lớn, kéo theo không khí mua sắm lan tỏa mạnh mẽ.
Không chỉ là mùa tăng trưởng doanh thu, đây còn là giai đoạn các doanh nghiệp thể hiện năng lực về công nghệ, logistics và dịch vụ khách hàng, nhằm tạo lợi thế cạnh tranh và khẳng định vị thế trong một thị trường đang mở rộng nhanh chóng.
Theo báo cáo của các tổ chức nghiên cứu thị trường, doanh thu thương mại điện tử Việt Nam trong quý 4 hàng năm thường chiếm từ 35-40% tổng doanh thu cả năm. Riêng trong tháng 12, con số này có thể tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba so với các tháng thường. Các sự kiện mua sắm lớn như Singles Day (11/11), Black Friday, Cyber Monday và đặc biệt là các ngày lễ 12/12 đã trở thành những mốc quan trọng trong lịch bán hàng của các sàn thương mại điện tử.
Theo đó, chỉ riêng trong ngày 11/11, Shopee Việt Nam đã ghi nhận hơn 100 triệu lượt truy cập, với số đơn hàng tăng vọt gấp nhiều lần so với ngày thường. Lazada cũng không kém cạnh khi công bố doanh số tăng trưởng ba con số trong cùng thời điểm. Sự tham gia của TikTok Shop với tính năng livestream bán hàng đã tạo thêm động lực mới, thu hút đông đảo người dùng trẻ tuổi tham gia mua sắm.
Điều đáng chú ý là thói quen tiêu dùng của người Việt đã thay đổi đáng kể. Nếu trước đây, mua sắm cuối năm chủ yếu tập trung vào hàng tiêu dùng, quần áo, mỹ phẩm thì giờ đây, từ điện tử, điện máy, nội thất đến thậm chí cả xe máy, ô tô cũng được giao dịch sôi động trên các nền tảng trực tuyến. Xu hướng mua quà tặng cao cấp, đặt tiệc cuối năm online hay đặt tour du lịch qua các app cũng trở nên phổ biến.
Để đón đầu làn sóng tiêu dùng cuối năm, các sàn thương mại điện tử đã chuẩn bị kỹ lưỡng từ nhiều tháng trước. Shopee đầu tư mạnh vào chương trình "Siêu Sale 12.12" với hàng triệu voucher, giảm giá đến 50% cho hàng ngàn mặt hàng. Nền tảng này cũng hợp tác với các thương hiệu lớn như Samsung, Unilever, Nestlé để mang đến những deal độc quyền, thu hút người mua.
Lazada tập trung vào việc nâng cấp trải nghiệm người dùng với tính năng AI giúp gợi ý sản phẩm phù hợp, cùng dịch vụ giao hàng nhanh trong 2 giờ tại các thành phố lớn. Họ còn triển khai "Lazy Coins" - chương trình tích điểm thưởng cho khách hàng trung thành, khuyến khích mua sắm nhiều lần.
Tiki đặt cược vào chiến lược "Giao siêu tốc 2h" và cam kết "Hàng chính hãng 100%", nhắm vào phân khúc khách hàng trung và cao cấp, những người sẵn sàng trả thêm tiền cho chất lượng dịch vụ và độ tin cậy. Trong khi đó, TikTok Shop khai thác mạnh mẽ sức mạnh của video ngắn và livestream, biến việc mua sắm thành trải nghiệm giải trí hấp dẫn.
Các sàn TMĐT cũng đẩy mạnh hợp tác với ngân hàng, ví điện tử để tung ra các chương trình hoàn tiền, trả góp 0%, giúp người tiêu dùng dễ dàng chi tiêu hơn. Chiến lược marketing cũng được đầu tư khủng với hàng loạt TVC, quảng cáo trên mạng xã hội và thậm chí cả các minigame thu hút người dùng tương tác.
Tuy nhiên, phía sau hào quang của những con số doanh thu ấn tượng là những thách thức không hề đơn giản. Thứ nhất, hệ thống logistics phải chịu áp lực khổng lồ. Theo ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc một công ty vận chuyển lớn tại TP.HCM: "Khối lượng đơn hàng trong tháng 12 tăng gấp 4-5 lần so với tháng thường. Chúng tôi phải tuyển thêm hàng nghìn nhân viên tạm thời và thuê thêm kho bãi để đáp ứng nhu cầu."
Việc quá tải trong giao hàng dẫn đến tình trạng chậm trễ, thất lạc hàng hóa và không ít khiếu nại từ khách hàng. Một số đơn vị vận chuyển đã áp dụng công nghệ định tuyến thông minh, sử dụng big data để tối ưu hóa quá trình giao nhận, nhưng vẫn chưa đủ để giải quyết triệt để vấn đề.
Thứ hai, cạnh tranh khốc liệt đồng nghĩa với cuộc chiến giá cả. Nhiều nhà bán hàng phải giảm giá sâu, thậm chí bán lỗ để thu hút khách hàng, dẫn đến áp lực về lợi nhuận. Đặc biệt với các seller nhỏ lẻ, họ vừa phải chịu phí hoa hồng của sàn, vừa phải đua giá với các đối thủ lớn, khiến biên lợi nhuận bị thu hẹp đáng kể.
Thứ ba, vấn đề hàng giả, hàng nhái vẫn là nỗi lo dai dẳng. Dù các sàn TMĐT đã tăng cường kiểm soát, nhưng với hàng triệu sản phẩm được đăng bán mỗi ngày, việc sàng lọc 100% là điều không tưởng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng mà còn gây tổn hại đến uy tín của cả ngành.
Bất chấp những thách thức, triển vọng của thương mại điện tử Việt Nam vẫn vô cùng tươi sáng. Theo dự báo, thị trường TMĐT có thể đạt 35-40 tỷ USD vào năm 2025, với tốc độ tăng trưởng hàng năm khoảng 20-25%. Sự phát triển của công nghệ như AI, AR/VR sẽ mang đến những trải nghiệm mua sắm mới mẻ, chẳng hạn như thử đồ ảo, xem sản phẩm 3D trước khi mua.
Xu hướng livestream commerce sẽ tiếp tục bùng nổ, đặc biệt khi các influencer, KOL có sức ảnh hưởng lớn tham gia sâu hơn vào việc bán hàng. Mô hình social commerce - kết hợp mạng xã hội và thương mại điện tử - cũng đang dần trở thành xu thế chủ đạo, phù hợp với thói quen của người dùng Việt.
Các sàn TMĐT cũng đang mở rộng sang nông thôn, nơi tiềm năng tăng trưởng còn rất lớn. Với việc cải thiện hạ tầng internet và sự phổ biến của smartphone, người dân vùng sâu vùng xa cũng dần tiếp cận được với mua sắm trực tuyến, tạo ra thị trường mới đầy hứa hẹn.
Cơn sóng tiêu dùng cuối năm không chỉ là cơ hội để các doanh nghiệp thương mại điện tử tăng trưởng doanh thu mà còn là dịp để họ thể hiện năng lực cạnh tranh, chất lượng dịch vụ và tầm nhìn dài hạn. Cuộc đua này sẽ càng trở nên gay cấn hơn trong những năm tới khi thị trường ngày càng bão hòa và người tiêu dùng ngày càng khó tính. Chỉ những đơn vị nào thực sự đặt khách hàng làm trung tâm, không ngừng đổi mới và duy trì chất lượng ổn định mới có thể tồn tại và phát triển bền vững trong ngành công nghiệp tỷ đô này.
Hoàng Nguyễn
