Thị trường nhà ở: Nỗi lo giá cao và nguồn cung hạn chế

Theo dõi KT&TD trên

Trong những năm gần đây, giá bất động sản tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM đã tăng với tốc độ chóng mặt. Tại Hà Nội, mức giá trung bình của căn hộ chung cư đã vượt ngưỡng 50 triệu đồng mỗi mét vuông tại nhiều khu vực trung tâm, trong khi tại TP.HCM con số này còn cao hơn, có thể lên đến 70-80 triệu đồng mỗi mét vuông tại những dự án cao cấp.

Đáng lo ngại hơn, hiện tượng tăng giá không chỉ diễn ra ở phân khúc cao cấp mà còn lan rộng sang các phân khúc trung cấp và bình dân. Ngay cả tại các tỉnh thành phía Nam giá nhà đất cũng tăng mạnh theo xu hướng chung, khiến cho giấc mơ sở hữu nhà của tầng lớp trung lưu và người có thu nhập thấp trở nên xa vời hơn bao giờ hết.

Sự gia tăng này đã tạo ra một khoảng cách lớn giữa thu nhập bình quân của người dân và giá nhà ở. Theo các chuyên gia, với mức thu nhập trung bình hiện tại, một gia đình thành thị cần phải tiết kiệm toàn bộ thu nhập trong 15-20 năm mới có thể mua được một căn hộ có diện tích vừa phải, trong khi con số này ở các nước phát triển chỉ dao động từ 5-8 năm.

Bên cạnh vấn đề giá cao, thị trường nhà ở Việt Nam còn đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn cung trầm trọng. Số lượng dự án mới được phê duyệt và triển khai trong những năm gần đây không đủ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dân, đặc biệt là ở phân khúc nhà ở xã hội và bình dân.

Tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng khi nhiều dự án đã được phê duyệt nhưng lại gặp khó khăn trong quá trình triển khai do các vướng mắc về pháp lý, giải phóng mặt bằng, và thủ tục hành chính. Nhiều chủ đầu tư phải tạm dừng hoặc chậm tiến độ thực hiện dự án, khiến cho lượng nhà ở mới đưa ra thị trường giảm mạnh.

Đặc biệt, phân khúc nhà ở xã hội - vốn được kỳ vọng sẽ giải quyết nhu cầu nhà ở cho người có thu nhập thấp - lại gặp nhiều khó khăn nhất. Các chính sách ưu đãi chưa đủ hấp dẫn để thu hút các chủ đầu tư tham gia, trong khi các quy định về giá bán và đối tượng mua nhà lại tạo ra nhiều rào cản trong việc thương mại hóa các dự án này.

Tình trạng giá cao và nguồn cung hạn chế xuất phát từ nhiều nguyên nhân phức tạp và đan xen với nhau. Trước hết, sự phát triển đô thị hóa nhanh chóng đã tạo ra làn sóng di cư từ nông thôn ra thành phố, làm tăng đột biến nhu cầu về nhà ở tại các trung tâm kinh tế lớn.

Đồng thời, các chính sách quản lý đất đai và quy hoạch đô thị chưa thực sự hiệu quả. Việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang đất ở diễn ra chậm chạp, trong khi quy hoạch tổng thể chưa theo kịp tốc độ phát triển thực tế của các đô thị. Điều này dẫn đến tình trạng khan hiếm quỹ đất sạch để phát triển các dự án nhà ở mới.

Thêm vào đó, hệ thống thủ tục hành chính phức tạp và kéo dài đã tạo ra những rào cản lớn cho các nhà đầu tư. Từ khâu lập dự án, thẩm định, phê duyệt đến triển khai thực hiện, mỗi bước đều mất thời gian dài và chi phí cao, khiến nhiều dự án bị đình trệ hoặc chậm tiến độ.

Yếu tố đầu cơ cũng góp phần không nhỏ vào việc đẩy giá nhà ở lên cao. Khi lãi suất tiền gửi thấp và các kênh đầu tư khác chưa hấp dẫn, nhiều nhà đầu tư đã đổ tiền vào bất động sản với mục đích đầu cơ, tạo ra nhu cầu ảo và đẩy giá lên cao một cách bất hợp lý.

Tình trạng giá nhà cao và khan hiếm nguồn cung đã tạo ra những tác động tiêu cực sâu sắc đến đời sống xã hội. Người trẻ, đặc biệt là những người mới ra trường và lập nghiệp, gặp khó khăn lớn trong việc tiếp cận nhà ở, buộc phải sống trong các căn trọ chật hẹp hoặc ở xa trung tâm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và hiệu quả công việc.

Tầng lớp trung lưu cũng phải chịu áp lực tài chính lớn khi muốn sở hữu nhà ở. Nhiều gia đình phải vay nợ với số tiền lớn, kéo dài thời gian trả nợ, làm giảm khả năng chi tiêu cho các nhu cầu khác như giáo dục, y tế, giải trí. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống mà còn có thể tạo ra rủi ro tài chính cho cả gia đình và hệ thống ngân hàng.

Sự bất bình đẳng xã hội cũng ngày càng gia tăng khi chỉ những người có điều kiện kinh tế khá giả mới có thể tiếp cận được nhà ở chất lượng tại các khu vực thuận tiện. Trong khi đó, người có thu nhập thấp buộc phải chấp nhận sống trong những khu vực thiếu thốn cơ sở hạ tầng, xa các trung tâm dịch vụ và việc làm.

Để giải quyết bài toán khó về giá nhà cao và nguồn cung hạn chế, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp và xã hội. Trước mắt, cần cải cách mạnh mẽ các thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian thẩm định và phê duyệt dự án, tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư triển khai dự án nhanh chóng.

Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai, bất động sản cũng cấp bách không kém. Cần có những quy định rõ ràng, minh bạch về quyền sử dụng đất, chuyển nhượng và phát triển dự án, đồng thời tăng cường quản lý để hạn chế tình trạng đầu cơ đất đai.

Phát triển nhà ở xã hội cần được đặt lên hàng đầu với những chính sách ưu đãi hấp dẫn hơn. Nhà nước cần tăng cường đầu tư vào phân khúc này, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực tư nhân tham gia phát triển nhà ở bình dân thông qua các chính sách thuế, tín dụng ưu đãi.

Phát triển hạ tầng giao thông và đô thị vệ tinh cũng là giải pháp dài hạn quan trọng. Khi hệ thống giao thông được cải thiện, người dân có thể sống ở các khu vực xa trung tâm nhưng vẫn thuận tiện di chuyển, từ đó giảm áp lực lên thị trường nhà ở tại các khu vực trung tâm.

Cuối cùng, cần có sự giám sát chặt chẽ thị trường và thông tin minh bạch để ngăn chặn các hoạt động đầu cơ, thao túng giá. Đồng thời, cần phát triển các kênh đầu tư khác để phân tán dòng vốn, giảm áp lực đầu tư vào bất động sản.

Thị trường nhà ở Việt Nam đang đứng trước những thách thức lớn, nhưng với sự quyết tâm và phối hợp đồng bộ từ các bên liên quan, hoàn toàn có thể tìm ra những giải pháp hiệu quả để đảm bảo quyền được ở của người dân và phát triển bền vững của thị trường bất động sản.

Hoàng Nguyễn