“Khoảng trống thị trường” ở Trung Đông, doanh nghiệp Việt cần nắm bắt điều gì?
Xung đột Israel – Iran có thể khiến Trung Đông rơi vào một giai đoạn đầy biến động, nhưng đồng thời mở ra những “khoảng trống thị trường” cho các quốc gia xuất khẩu năng động như Việt Nam.
Thời gian vừa qua, xung đột kéo dài giữa Israel và Iran, vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro về địa chính trị, đang có những biến thể ngày càng phức tạp, khiến Trung Đông – khu vực trọng yếu trong chuỗi cung cấp năng lượng và hàng hóa toàn cầu – rơi vào tình trạng bất ổn chưa từng có trong nhiều năm qua. Không chỉ là một cuộc khởi động quân sự chính trị, chiến tranh này còn tạo ra ảnh hưởng dây chuyền đến hoạt động xuất khẩu, chuỗi hậu cần và dòng vốn đầu tư tại khu vực.
Trong bối cảnh trên, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam cần phải xác định được hoạt động gián đoạn và nắm bắt cơ hội từ chuyển đổi thương mại toàn cầu. Vậy doanh nghiệp Việt Nam cần nắm bắt như thế nào có thể biến đổi nguy cơ và mở rộng thị trường tại các khu vực đầy tiềm năng.
Theo ông Nguyễn Tuấn Việt - Chuyên gia kinh tế trong lĩnh vực Xuất Nhập Khẩu, Tổng Giám đốc Công ty xúc tiến Xuất khẩu VIETGO nhận định, xung đột tại Trung Đông khiến người dân sở tại lo sợ và có tâm lý tích lũy hàng nhu yếu phẩm cần thiết. Hiện nay, ở trong vùng Trung Đông có 2 quốc gia cực kỳ nhanh nhạy trong việc cung cấp hàng là Thổ Nhĩ Kỳ và Ấn Độ. Thổ Nhĩ Kỳ được mệnh danh là Trung Quốc của châu Âu và vị trí địa lý khá thuận lợi để giao thương. Người Ấn Độ với tư duy đi buôn tốt thường lấy hàng từ khắp nơi để cung cấp vào vùng Trung Đông.
Theo ông Việt, những ngày gần đây ghi nhận các đơn hàng mà xuất đi Trung Đông từ phía Ấn Độ đang tăng vọt, khoảng 30% so với thông thường. Những mặt hàng được hỏi mua nhiều là hàng nông sản hạt tiêu, hạt điều, cà phê, gạo, hay những mặt hàng khác như quần áo, chăn ga gối đệm, đồ nhựa dùng trong siêu thị hoa quả, hoa quả sấy hoặc là bánh ăn liền.
Bên cạnh đó, những mặt hàng tái thiết đất nước dự kiến sẽ tăng và được sử dụng nhiều như gỗ, tôn, quần áo, chăn ga gối đệm, hàng nội thất, xi măng, gạch, đá, cát, sỏi,…vật liệu xây dựng. Đáng chú ý, các sản phẩm mặt hàng vật liệu xây dựng thì thị trường chính của Việt Nam hiện nay là khu Tây Á và Trung Đông. Hàng năm Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này khoảng 8-10 tỷ đô. Thị trường Trung Đông tiêu thụ chiếm khoảng tầm 2,5-3% so với kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.
“Chúng ta xuất khẩu sang đấy gồm các mặt hàng chính như là than củi, hạt điều, hạt tiêu, chè, trái cây khô, trái cây tươi, cà phê, thủy sản. Và cả sản phẩm của khối FDI là sản phẩm máy móc, thiết bị điện tử và điện thoại di động. Hiện nay, chúng tôi có phỏng vấn đến 5 doanh nghiệp. Trong đấy có những doanh nghiệp kim ngạch xuất khẩu mỗi năm lên khoảng 200-300 tỷ đồng. Tuần nào cũng có hàng đi là hạt điều. Và những doanh nghiệp xuất khẩu than thì mỗi tháng có khoảng 1-2 chục công. Hiện nay họ đều đang chưa ghi nhận là khách hàng huỷ đơn và vẫn đang lấy hàng đều thậm chí là họ vẫn đã xuất khẩu bình thường”, ông Việt nhấn mạnh.
“Cần nắm bắt những khoảng trống”
Cũng theo Chuyên gia Nguyễn Tuấn Việt, thông thường cước tàu hàng năm sẽ tăng từ tháng 8 đến tháng 10, tháng 11 vì phục vụ hàng đi khắp nơi trên thế giới cho đợt mua sắm lớn nhất toàn cầu. Tuy nhiên, năm nay cước tàu đã bắt đầu tăng từ cuối tháng 6 đầu tháng 7 do chiến tranh của Trung Đông. Trung Đông nằm trên con đường huyết mạch là mặt đường hàng hải quốc tế, chiến sự nổ ra sẽ ảnh hưởng đến hàng hải vận tải toàn cầu. Giá dầu nguyên liệu tăng kéo theo giá năng lượng cũng tăng. Việt Nam đã từng tận dụng rất tốt trước chiến tranh Nga-Ukraine khiến giá nhiên liệu toàn cầu tăng rất mạnh và đưa Việt Nam trở thành quốc gia xuất khẩu viên nén mùn cưa đứng thứ 2 trên thế giới.
Quay lại câu chuyện xuất khẩu ở Trung Đông có Iran và Israel là 2 quốc gia có ngành nông nghiệp công nghệ cao phát triển sản xuất rất nhiều trái cây tươi và trái cây sấy để phục vụ cho nội địa và cung cấp vào châu Âu và Nga. Sản lượng kim ngạch xuất khẩu một năm khoảng 8-10 tỷ đô, tuy nhiên nguồn cung này dự kiến sẽ bị ảnh hưởng từ xung đột, dẫn đến thị trường châu Âu sẽ có “khoảng trống” về nguồn cung.
“Việt Nam đang có hiệp ước thương mại EV, FTA với cả châu Âu nên sẽ rất dễ được hưởng lợi cái xu hướng nhập khẩu này từ châu Âu và cũng như là xu hướng nhập khẩu hoa quả vào Trung Đông. Các doanh nghiệp Việt Nam nên chú ý là gần đây các đơn hàng chúng tôi ghi nhận những cái đơn hàng vào Trung Đông tăng lên gấp 3 lần thông qua các thương nhân của Ấn Độ, của Trung Đông và của Thổ Nhĩ Kỳ”.
“Cần lưu ý những đơn hàng mà vào Trung Đông thì hầu hết sẽ không cần tiêu chuẩn gì. Khi mà thị trường cần hàng như bây giờ sẽ gần như bỏ tiêu chuẩn để vào tạo thuận lợi bán nông sản chúng ta cũng được cởi trói rất là tốt. Khi mà chiến tranh xảy ra thì quần áo để phục vụ chiến tranh tăng mạnh, nhu cầu tăng lên cũng rất là mạnh. Các sản phẩm lương khô, bánh ăn liền cũng sẽ tăng rất mạnh. Đây cũng là tạo ra một xu hướng mà tôi cho là sẽ sắp tới sẽ tăng mạnh”, ông Việt nhận định.
Mới đây, cả Iran và Israel tuyên bố chiến thắng sau khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn, chấm dứt cuộc chiến kéo dài 12 ngày. Tuy nhiên hiện nay cuộc chiến vẫn chưa đến hồi kết và vẫn có thể có những diễn biến phức tạp, các doanh nghiệp cũng cần theo dõi và đánh giá kỹ lưỡng.
Bởi lẽ, nhu cầu nhập khẩu của các quốc gia Trung Đông không hề giảm suy giảm, nhất là nhóm hàng tiêu dùng, thực phẩm, đồ gỗ, dệt may và thiết bị điện tử. Thị trường này vẫn giữ vai trò "đầu ra" quan trọng đối với các quốc gia xuất khẩu, trong đó có Việt Nam.
Hải Đăng
