"Giấc mơ" mua nhà của người trẻ càng khó thành hiện thực?

Theo dõi KT&TD trên

Tại các thành phố lớn, giá bất động sản tăng chóng mặt với tốc độ vượt xa mức tăng lương bình quân, tạo nên một thực tế phũ phàng: nhiều người trẻ dù làm việc chăm chỉ vẫn không thể tích lũy đủ để mua nhà theo cách truyền thống.

Theo dữ liệu thống kê, trong thập kỷ qua, giá nhà tại các thành phố lớn đã tăng trung bình 7-12% mỗi năm, trong khi mức tăng lương hàng năm chỉ dao động quanh mức 3-5%. Điều này đồng nghĩa với việc tỷ lệ giá nhà so với thu nhập ngày càng tăng cao, khiến việc sở hữu nhà trở nên khó khăn hơn bao giờ hết đối với thế hệ millennials và Gen Z.

Trước đây, công thức mua nhà tưởng chừng đơn giản: tích lũy đủ tiền đặt cọc, vay ngân hàng phần còn lại, và trả góp trong 20-30 năm. Nhưng ngày nay, với mức giá nhà cao ngất ngưởng, ngay cả khoản tiền đặt cọc cũng đã trở thành rào cản không thể vượt qua đối với nhiều người trẻ. Một căn hộ trung bình tại khu vực trung tâm thành phố có thể có giá trị tương đương thu nhập của một người trong 15-20 năm, con số này còn cao hơn nhiều lần ở các đô thị phát triển nhất.

Vậy trong bối cảnh đó, người trẻ đang tìm đến những giải pháp nào để hiện thực hóa ước mơ sở hữu nhà của mình?

Trước hết, nhiều người trẻ đã thay đổi định nghĩa về "ngôi nhà đầu tiên". Thay vì khăng khăng sở hữu một căn hộ rộng rãi tại trung tâm thành phố, họ bắt đầu mở rộng tầm nhìn ra các khu vực ngoại ô hoặc thậm chí các tỉnh vệ tinh, nơi có giá bất động sản thấp hơn đáng kể. Sự phát triển của hệ thống giao thông công cộng và xu hướng làm việc từ xa sau đại dịch đã góp phần khiến lựa chọn này trở nên khả thi hơn.

Bên cạnh đó, mô hình sở hữu nhà cũng có nhiều thay đổi. Thay vì mua nhà một mình, nhiều người trẻ lựa chọn mua chung với bạn bè hoặc anh chị em ruột để chia sẻ gánh nặng tài chính. Mô hình này giúp giảm áp lực về khoản đặt cọc ban đầu cũng như chi phí trả góp hàng tháng, đồng thời tăng khả năng được ngân hàng phê duyệt khoản vay nhờ thu nhập kết hợp cao hơn.

Bên cạnh những giải pháp truyền thống, thế hệ trẻ cũng đang nghĩ ra nhiều cách tiếp cận sáng tạo hơn. Một trong số đó là chiến lược "mua để đầu tư trước, sở hữu để ở sau". Theo đó, thay vì cố gắng mua ngay một căn nhà đắt đỏ tại khu vực mình muốn sinh sống, nhiều người trẻ chọn đầu tư vào một bất động sản có giá trị thấp hơn tại các khu vực đang phát triển, cho thuê để tạo dòng tiền, đồng thời tích lũy vốn chủ sở hữu. Sau một thời gian, họ có thể bán bất động sản này để mua một căn nhà phù hợp hơn với nhu cầu ở thực.

Mô hình "nhà nhỏ" (tiny house) cũng ngày càng được ưa chuộng nhờ chi phí xây dựng thấp và khả năng tùy biến cao. Những ngôi nhà này thường có diện tích từ 20-40m2, được thiết kế thông minh để tối ưu hóa không gian sống. Mặc dù có kích thước khiêm tốn, chúng vẫn đáp ứng đầy đủ nhu cầu sinh hoạt cơ bản và đặc biệt phù hợp với người độc thân hoặc cặp đôi trẻ.

Xu hướng khởi nghiệp và làm việc tự do (freelance) cũng mở ra cơ hội mới cho người trẻ trong việc gia tăng thu nhập để tiến gần hơn đến mục tiêu sở hữu nhà. Nhiều người chọn phát triển các kỹ năng chuyên môn cao, tạo nguồn thu nhập thụ động hoặc thậm chí xây dựng doanh nghiệp riêng nhằm vượt qua giới hạn của mức lương cố định. Sự phát triển của nền kinh tế số đã tạo điều kiện thuận lợi cho những nỗ lực này, khi mà ranh giới địa lý không còn là rào cản và người trẻ có thể tiếp cận các cơ hội việc làm toàn cầu với mức thu nhập cao hơn.

Đầu tư chứng khoán và các tài sản tài chính khác cũng là con đường mà nhiều người trẻ lựa chọn để gia tăng tài sản nhanh hơn. Thay vì gửi tiết kiệm với lãi suất thấp, họ học cách phân bổ một phần thu nhập vào các kênh đầu tư có tiềm năng sinh lời cao hơn như cổ phiếu, trái phiếu, quỹ ETF hay thậm chí là tiền điện tử. Mặc dù đi kèm với rủi ro cao hơn, những kênh đầu tư này có khả năng mang lại lợi nhuận vượt trội so với lạm phát và tốc độ tăng giá nhà trong dài hạn.

Bên cạnh những nỗ lực cá nhân, sự can thiệp từ chính sách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người trẻ tiếp cận nhà ở. Chính phủ đã triển khai các chương trình nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội hoặc các ưu đãi về thuế dành riêng cho người mua nhà lần đầu.

Tuy nhiên, các chuyên gia trong lĩnh vực bất động sản cho rằng, những giải pháp này chỉ giải quyết được một phần của vấn đề. Về dài hạn, để thu hẹp khoảng cách giữa giá nhà và thu nhập, cần có những thay đổi căn bản hơn ở cả phía cung và cầu của thị trường bất động sản.

Về phía cung, việc tăng nguồn cung nhà ở, đặc biệt là phân khúc nhà ở vừa túi tiền, là giải pháp then chốt. Điều này đòi hỏi sự điều chỉnh trong quy hoạch đô thị, đơn giản hóa thủ tục cấp phép xây dựng và các ưu đãi cho các dự án nhà ở bình dân. Phát triển hệ thống giao thông công cộng hiệu quả cũng góp phần mở rộng không gian sống ra các khu vực xa trung tâm, giảm áp lực lên giá nhà tại các khu vực trung tâm.

Về phía cầu, việc kiểm soát đầu cơ bất động sản và khuyến khích mua nhà để ở thay vì đầu tư cũng là những biện pháp cần được xem xét. Nhiều quốc gia đã áp dụng các biện pháp như thuế nhà thứ hai/ba, thuế nhà để trống, hạn chế người nước ngoài mua nhà... nhằm giảm bớt nhu cầu đầu tư và đầu cơ trên thị trường.

Đối với người trẻ, trong khi chờ đợi những thay đổi mang tính hệ thống này, việc nâng cao kiến thức tài chính và xây dựng chiến lược tài chính cá nhân phù hợp là vô cùng quan trọng. Việc đặt ra mục tiêu rõ ràng, kiểm soát chi tiêu, tăng thu nhập và đầu tư thông minh sẽ giúp rút ngắn thời gian cần thiết để sở hữu ngôi nhà đầu tiên.

Thay vì từ bỏ giấc mơ sở hữu nhà, người trẻ ngày nay cần linh hoạt hơn trong cách tiếp cận vấn đề. Điều này có thể đồng nghĩa với việc chấp nhận sống xa trung tâm hơn, bắt đầu với một căn nhà nhỏ hơn mong đợi, hoặc thậm chí là thay đổi hoàn toàn tư duy về sở hữu nhà - từ việc xem nhà là tài sản cần sở hữu bằng mọi giá đến việc xem xét các hình thức sở hữu linh hoạt hơn phù hợp với phong cách sống hiện đại.

Giấc mơ sở hữu nhà của người trẻ có thể khó khăn hơn so với thế hệ trước, nhưng không phải là không thể đạt được. Bằng cách kết hợp giữa những phương pháp truyền thống và những cách tiếp cận sáng tạo, cùng với sự hỗ trợ từ chính sách công, con đường dẫn đến cánh cửa ngôi nhà đầu tiên, dù dài hơn và quanh co hơn, vẫn luôn tồn tại cho những người đủ kiên nhẫn và thông minh để tìm ra nó.

Tiến Hoàng