Xuất khẩu thủy sản kỳ vọng phục hồi nửa cuối năm
Sự biến động của thị trường đã khiến kim ngạch xuất khẩu thủy sản sụt giảm mạnh. Dự đoán từ giờ đến cuối năm 2023, tiêu thụ thủy sản có khả năng phục hồi.
Đâu là nguyên nhân khiến kim ngạch xuất khẩu thủy sản suy giảm
Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu nhóm hàng thủy sản tháng 6/2023 tiếp đà giảm 5,1% so với tháng 5/2023 và giảm 23,7% so với tháng 6/2022, đạt gần 768,21 triệu USD.
Cụ thể, tính chung 6 tháng năm 2023 xuất khẩu nhóm hàng này đạt gần 4,15 tỷ USD, giảm 27,3% so với 6 tháng năm 2022.
Thủy sản xuất khẩu nhiều nhất sang thị trường Nhật Bản chiếm 17,2% trong tổng kim ngạch xuất khẩu, đạt trên 712,5 triệu USD, giảm 10,9% so với 6 tháng năm 2022.
Đứng thứ 2 về kim ngạch là thị trường Mỹ chiếm tỉ trọng 17%, đạt gần 705,8 triệu USD, giảm mạnh 46,2% so với cùng kỳ; riêng tháng 6/2023 xuất khẩu sang thị trường này đạt 143,33 triệu USD, giảm 5% so với tháng 5/2023 và giảm mạnh 33,9% so với tháng 6/2022.
Tiếp đến thị trường Trung Quốc, đạt trên 634,35 triệu USD, giảm 23,5% so với cùng kỳ, chiếm 15,3% trong tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước.
Xuất khẩu thủy sản sang thị trường FTA RCEP 6 tháng năm 2023 giảm 18% so với 6 tháng năm 2022, đạt trên 2,18 tỷ USD, chiếm 52,6% trong tổng kim ngạch.
Xuất khẩu sang thị trường FTA CPTTP giảm 21,6%, đạt trên 1,12 tỷ USD, chiếm 27%. Xuất khẩu sang thị trường Đông Nam Á chiếm 7,8% trong tổng kim ngạch, đạt gần 325,17 triệu USD, giảm 15,7%.
Kim ngạch xuất khẩu của ngành thủy sản sụt giảm mạnh cùng với sản phẩm đồ gỗ và lâm sản đã khiến kim ngạch xuất khẩu toàn ngành nông nghiệp 6 tháng đầu năm 2023 sụt giảm 11,1% so với cùng kỳ năm 2022. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do ngành thủy sản tiếp tục phải đối mặt với hàng loạt các khó khăn như: Ảnh hưởng của xung đột Nga - Ukraine cùng với hậu quả tác động của dịch Covid-19, lạm phát ở nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là những quốc gia vốn là thị trường xuất khẩu chính mặt hàng thủy sản của Việt Nam: Mỹ, EU, Nhật Bản...
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (Vasep) nhấn mạnh, có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến xuất khẩu thủy sản, trong đó chủ yếu và lạm phát và lượng tồn kho tăng khiến nhu cầu tiêu thụ và nhập khẩu tại các thị trường giảm.
Ngoài ra, Việt Nam đang cạnh tranh gay gắt với các nước sản xuất khác về nguồn cung và giá, điển hình là Ecuador, Ấn Độ… Trong khi sức khỏe và sức chịu đựng của nông ngư dân và doanh nghiệp trong nước suy yếu vì chi phí sản xuất tăng, giá bán giảm, tiêu thụ chậm, tồn kho tăng, cạn kiệt vốn và khó tiếp cận vốn vay để duy trì sản xuất, xuất khẩu.
Theo các chuyên gia, những khó khăn từ thị trường khiến xuất khẩu sụt giảm mạnh trong nửa đầu năm, đặt ra ghánh nặng trong chặng đường nửa cuối năm để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu.
Kỳ vọng bức tranh xuất khẩu thủy sản sẽ 'sáng' hơn từ nửa cuối năm 2023
Năm 2023, ngành thủy sản phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu 10 tỷ USD. Để đạt được mục tiêu này, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành sớm vào cuộc tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp thực chất và kịp thời.
Mới đây, phát biểu tại Hội nghị Sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai kế hoạch công tác 6 tháng cuối năm 2023 của ngành thủy sản, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến cho biết: Hiện thủy sản chiếm 27-28% tổng giá trị xuất khẩu của ngành nông nghiệp. Những khó khăn từ thị trường đã chạm đáy và gần đây đã có dấu hiệu khởi sắc từ thị trường, do đó từ nay đến cuối năm, thủy sản phải cố gắng, nỗ lực phấn đấu nhằm đảm bảo tăng trưởng và kim ngạch xuất khẩu của ngành năm 2023.
Thực tế, để thúc đẩy lượng tiêu thụ tại các thị trường quốc tế, nhiều doanh nghiệp đang nỗ lực đa dạng hóa sản phẩm, tập trung chế biến sâu, đầu tư vào chuỗi giá trị… để duy trì đơn hàng, trong đó, phát triển các loại mặt hàng thủy sản tiện lợi để chế biến sẵn tại nhà, hay hướng tới các loại sản phẩm khô, được chế biến sẵn với mức giá rẻ hơn phù hợp với mức thu nhập thấp. Những nỗ lực này được kỳ vọng sẽ làm thị trường ngành thủy sản sôi động trở lại.
Theo Hiệp hội Xuất khẩu và Chế biến thủy sản Việt Nam (VASEP), thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam - Mỹ được dự đoán sẽ phục hồi từ nửa cuối năm do lạm phát hạ nhiệt, mức tồn kho giảm, nhu cầu phục vụ dịp lễ cuối năm tăng. Điều này giúp kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang nước này kỳ vọng sẽ tăng 40-50% so với cùng kỳ. Trong khi đó, tại thị trường EU, tiêu thụ cá tra tiếp tục cải thiện và ổn định. Thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, dự báo nhu cầu tăng nhẹ từ cuối quý 3.
Đặc biệt, giá cước vận tải đường thủy vẫn đang duy trì ở vùng thấp so với đợt cao điểm mùa dịch COVID-19, và với nguồn cung dồi dào tàu và container trong thời điểm hiện tại cũng giúp việc xuất khẩu các mặt hàng thủy sản của Việt Nam sang các thị trường nước ngoài gặp nhiều thuận lợi hơn trong nửa cuối năm./.
Dương Định (T/H)