Trà sữa trân châu: Từ trào lưu Đài Loan đến cơn sốt toàn cầu
Từ một sáng tạo ngẫu hứng tại Đài Loan, trà sữa trân châu đã bùng nổ thành hiện tượng toàn cầu, chinh phục thế giới bằng hương vị độc đáo và khả năng cá nhân hóa, trở thành ngành công nghiệp đồ uống tỷ đô đầy tiềm năng.
Thập niên 1980, tại thành phố Đài Trung (Đài Loan), trong một quán trà nhỏ tên Chun Shui Tang, một nhân viên đã quyết định cho thêm những viên trân châu dẻo dai vào ly trà sữa đang bán chạy nhất của cửa hàng. Ý tưởng ngẫu nhiên ấy, tưởng chừng chỉ để “đổi gió” cho thực đơn, lại tạo nên một cơn sốt toàn cầu kéo dài suốt hơn 40 năm và vẫn chưa hề có dấu hiệu hạ nhiệt. Từ một biến tấu giản đơn, trà sữa trân châu giờ đây đã trở thành biểu tượng văn hóa của thế hệ trẻ và là ngành công nghiệp đồ uống trị giá hàng tỷ USD.
Sinh ra từ Đài Loan, lan rộng khắp thế giới
Trà sữa, thức uống vốn đã quen thuộc tại châu Á từ lâu ban đầu là sự kết hợp đơn giản giữa trà đen hoặc trà xanh và sữa. Nhưng khi được thêm vào những viên trân châu được làm từ tinh bột sắn đun sôi với đường nâu, thức uống này trở thành một trải nghiệm hoàn toàn mới. Nó không chỉ dừng lại ở vị giác, mà còn chạm đến cảm giác, thị giác và thậm chí cả yếu tố giải trí khi nhai những viên boba dẻo giòn trong từng ngụm trà.
Từ Đài Loan, trào lưu trà sữa trân châu nhanh chóng lan sang Hồng Kông, Nhật Bản, Hàn Quốc, rồi băng qua đại dương để xuất hiện tại Mỹ, châu Âu, Úc và Đông Nam Á. Đến đầu những năm 2000, trà sữa đã là một phần trong văn hóa tiêu dùng của giới trẻ toàn cầu, đặc biệt tại các cộng đồng người châu Á ở nước ngoài. Các thương hiệu như Gong Cha, Cha Time, Coco Fresh, ShareTea... thi nhau mở rộng mạng lưới khắp năm châu với hàng nghìn cửa hàng.
Sự cá nhân hóa là chìa khóa của thành công
Không giống như cà phê hay soda, trà sữa trân châu không có công thức “chuẩn mực” cố định. Người tiêu dùng có thể tự do lựa chọn loại trà (đen, xanh, ô long, hoa nhài...), độ ngọt, lượng đá, loại sữa (sữa bò, sữa hạt, sữa thực vật), loại topping (trân châu đen, trân châu trắng, pudding, thạch trái cây...). Tính cá nhân hóa cao này biến mỗi ly trà sữa trở thành một trải nghiệm độc đáo, có thể điều chỉnh theo khẩu vị và sở thích của từng người.
Điều này đặc biệt hấp dẫn với thế hệ Millennials và Gen Z những người tiêu dùng trẻ năng động, yêu thích sự sáng tạo, thích khám phá và mong muốn có sản phẩm “mang dấu ấn cá nhân”. Việc có thể “tùy chỉnh từ A đến Z” khiến trà sữa trở thành lựa chọn quen thuộc cho cả mục đích thưởng thức hàng ngày lẫn các hoạt động xã hội như tụ tập bạn bè, học nhóm hay chụp ảnh check-in trên mạng xã hội.
Trà sữa – Một ngành công nghiệp tỷ đô đang tăng tốc
Theo báo cáo năm 2024 của Fact.MR, thị trường trà sữa trân châu toàn cầu dự kiến đạt quy mô 1,71 tỷ USD trong năm nay và sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ với tốc độ CAGR 8,1% trong giai đoạn 2024–2034. Dự kiến đến năm 2034, giá trị thị trường sẽ cán mốc 3,72 tỷ USD. Riêng dòng trà sữa có hương vị dự kiến đạt 3,17 tỷ USD vào cuối năm 2024, cho thấy sự ưa chuộng ngày càng lớn đối với các loại trà biến tấu.
Thị trường Hoa Kỳ được dự báo sẽ đạt 179,3 triệu USD trong năm 2024, trong khi Trung Quốc nơi nền văn hóa trà và công nghệ cùng phát triển được phân tích sẽ chiếm 48,7% thị phần ở Đông Á vào năm 2034. Nhật Bản cũng không đứng ngoài cuộc, với dự báo doanh thu đạt gần 249 triệu USD trong cùng kỳ. Đông Nam Á và các quốc gia Nam Á như Thái Lan, Malaysia, Indonesia hay Ấn Độ đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ về số lượng cửa hàng và sức tiêu thụ.
Thậm chí tại những thành phố như Houston (Texas, Mỹ), trong bán kính chỉ nửa dặm, có đến gần 20 cửa hàng bán trà sữa trân châu – một minh chứng rõ rệt cho mức độ thâm nhập thị trường của sản phẩm này.
Truyền thông xã hội và văn hóa quán cà phê: Cú hích tăng trưởng
Sự phổ biến của trà sữa trân châu không thể tách rời vai trò của mạng xã hội. Những ly trà sữa với sắc màu bắt mắt, trân châu bóng bẩy, logo độc đáo, hình dáng ly sáng tạo… đã trở thành “nội dung vàng” trên Instagram, TikTok hay Weibo. Tại Trung Quốc, các nền tảng như Douyin hay Xiaohongshu góp phần biến trà sữa thành hiện tượng thẩm mỹ: “ngon – đẹp – sành điệu”.
Ngoài ra, sự trỗi dậy của văn hóa quán cà phê và không gian làm việc linh hoạt cũng giúp trà sữa trân châu chiếm lĩnh một vị trí mới. Giới trẻ không chỉ đến quán để mua đồ uống, mà còn để ngồi làm việc, học nhóm, họp mặt bạn bè những thói quen rất phổ biến ở các nước Đông Á và Đông Nam Á. Trong không gian đó, ly trà sữa trở thành “đạo cụ” gắn bó không thể thiếu.
Trà sữa trân châu – Từ ngọt ngào đến lành mạnh
Dù được ưa chuộng, trà sữa trân châu cũng từng chịu nhiều chỉ trích vì chứa quá nhiều đường, calo cao, sử dụng sữa béo và topping không rõ nguồn gốc. Tuy nhiên, với nhận thức ngày càng cao của người tiêu dùng về sức khỏe, nhiều thương hiệu đã có sự điều chỉnh đáng kể.
Ngày nay, các lựa chọn ít đường, không béo, không lactose, sử dụng sữa hạt như hạnh nhân, óc chó, đậu nành hoặc yến mạch đang trở thành tiêu chuẩn mới trong thực đơn trà sữa. Trân châu làm từ nguyên liệu tự nhiên, topping từ rau câu thực vật hay các loại hạt ngũ cốc cũng được giới thiệu ngày một nhiều.
Theo một chuyên gia phân tích của Fact.MR: “Trà sữa trân châu hiện không chỉ là thức uống giải khát mà còn được định vị như một loại đồ uống chức năng. Trà xanh, trà đen chứa chất chống oxy hóa, có đặc tính chống viêm, hỗ trợ giảm cholesterol và cải thiện hệ tim mạch.” Chính điều này giúp trà sữa dần xóa bỏ định kiến cũ và trở thành lựa chọn của cả những người theo đuổi lối sống lành mạnh.
Cơ hội cho doanh nghiệp và nhà đầu tư
Không chỉ là thức uống phổ biến, trà sữa trân châu đang trở thành một hệ sinh thái kinh doanh toàn diện: từ chuỗi cung ứng nguyên liệu, sản xuất topping, thiết kế bao bì, phần mềm quản lý đơn hàng, giao hàng nhanh, đến thương mại điện tử và nhượng quyền thương hiệu.
Cơn sốt trà sữa là cơ hội thực sự cho các doanh nghiệp F&B, startup trong lĩnh vực nguyên liệu sạch, logistic, AI ứng dụng trong pha chế, hay thậm chí là ngành sản xuất bao bì sáng tạo. Nhiều quỹ đầu tư lớn tại Đông Á và Mỹ đã bắt đầu rót vốn vào các chuỗi trà sữa đang tăng trưởng nhanh, xem đây là ngành kinh doanh có tính bền vững trong dài hạn.
Trà sữa trân châu không còn là một trào lưu nhất thời. Đó là sản phẩm của sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, giữa thị hiếu cá nhân hóa và sức mạnh công nghệ, giữa ẩm thực bản địa và toàn cầu hóa. Sự bùng nổ của trà sữa là minh chứng rõ ràng cho việc một sản phẩm địa phương nếu biết đổi mới, hiểu tâm lý khách hàng và tận dụng đúng công nghệ hoàn toàn có thể tạo ra thị trường toàn cầu trị giá hàng tỷ USD.
Cho dù bạn gọi nó là trà sữa, bubble tea hay boba, thì một điều chắc chắn: trong thế giới đồ uống hiện đại, trà sữa trân châu là một trong những hiện tượng văn hóa, kinh tế đáng chú ý nhất thế kỷ 21.
