Nâng cao hiệu quả đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả

Theo dõi KT&TD trên

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tuyến từ điểm cầu trụ sở Chính phủ đến điểm cầu tại UBND 63 tỉnh, thành phố trên toàn quốc. Đồng chí Bùi Thanh Sơn, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia chủ trì Hội nghị.

Dự tại điểm cầu thành phố Hà Nội có đồng chí Nguyễn Mạnh Quyền, Phó Chủ tịch UBND Thành phố; cùng đại diện thành viên Ban Chỉ đạo 389 Thành phố.…

Phát biểu khai mạc, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn, Trưởng ban Chỉ đạo 398 quốc gia cho biết, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả từ đầu năm đến nay diễn biến rất phức tạp, xảy ra một số vụ việc rất nghiêm trọng tại một số địa phương, trong đó có việc sản xuất, buôn bán hàng giả là sữa, thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng. Trong bối cảnh chúng ta đang triển khai sắp xếp bộ máy, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức có thay đổi, đòi hỏi hoạt động của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia phải chủ động, quyết liệt hơn nữa, đặc biệt là không để khoảng trống để các đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại lợi dụng.

Theo Phó Thủ tướng, tình hình thế giới biến động rất phức tạp, kinh tế thế giới phục hồi bấp bênh, xung đột cục bộ, cạnh tranh giữa các nước, đặc biệt giữa các nước lớn rất phức tạp. Gần đây nhất là những thay đổi trong chính sách thương mại, đặc biệt là thuế, của một số nước lớn gây ra tác động rất lớn đối với kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam, ảnh hưởng nhiều mặt và tiềm ẩn nguy cơ đối với ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng và hoạt động xuất nhập khẩu, quản lý thị trường trong nước. Tại thị trường nội địa, giá cả một số mặt hàng biến động, nhu cầu hàng hóa dịp Tết tăng cao nên tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả có chiều hướng gia tăng và diễn biến phức tạp với quy mô, tính chất ngày càng tinh vi.

Đánh giá các lực lượng chức năng đã thực hiện đồng bộ các giải pháp, bắt giữ, xử lý nhiều vụ việc vi phạm như vụ sữa giả ở Hà Nội, thuốc chữa bệnh, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả ở Thanh Hóa…, song Phó Thủ tướng cho rằng, nhìn nhận khách quan, công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả hiện chưa đáp ứng tốt nhất yêu cầu quản lý nhà nước và kỳ vọng của người dân. Một số nơi chưa thực sự bám sát tình hình địa bàn, chưa làm tốt trách nhiệm, thậm chí còn buông lỏng trong việc đôn đốc, kiểm tra. Vẫn còn xảy ra một số vụ việc nghiêm trọng, gây bức xúc trong dư luận, lo lắng trong nhân dân.

Xử lý 30.651 vụ việc vi phạm

Báo cáo của Ban Chỉ đạo do Chánh Văn phòng Thường trực Lê Thanh Hải trình bày cho thấy, trong quý I/2025, các đơn vị, địa phương bắt giữ, xử lý 30.651 vụ việc vi phạm (giảm 0,77% so với cùng kỳ). Trong đó, các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ 6.754 vụ buôn bán, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu (tăng 74,51% so với cùng kỳ); 22.774 vụ gian lận thương mại, gian lận về thuế (giảm 11,06% so với cùng kỳ); 1.113 vụ hàng giả, vi phạm sử hữu trí tuệ (giảm 20,9% so với cùng kỳ); thu nộp ngân sách nhà nước hơn 4.616,7 tỷ đồng (tăng 59,45% so với cùng kỳ); khởi tố hình sự 1.328 vụ (tăng 18,36% so với cùng kỳ), 2.046 đối tượng (tăng 21,35% so với cùng kỳ).

Trong đó, ngành Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng bắt giữ 3.873 vụ việc vi phạm pháp luật hải quan; trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 8.465 tỷ đồng; thu nộp ngân sách nhà nước 281,3 tỷ đồng. Riêng tội phạm về ma túy, lực lượng Hải quan chủ trì, phối hợp các lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ 48 vụ/47 đối tượng, trong đó cơ quan Hải quan chủ trì 17 vụ; tang vật thu giữ 202 kg ma túy các loại.

Lực lượng Quản lý thị trường đã phát hiện, xử lý 5.619 vụ vi phạm pháp luật; trong đó 1.337 vụ buôn bán, vận chuyển trái phép hàng cấm, hàng lậu; 3.259 vụ gian lận thương mại, gian lận thuế; 1.023 vụ hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ; thu nộp ngân sách nhà nước 79 tỷ đồng…

Theo ông Lê Thanh Hải, tuyến biên giới đất liền Việt Nam - Trung Quốc nổi lên hoạt động buôn lậu, mua bán, vận chuyển trái phép ma túy, pháo nổ, rượu, nguyên liệu thuốc lá, dược liệu (sâm), ngoại tệ, gia cầm giống, thực phẩm đông lạnh..., qua biên giới các tỉnh Lai Châu, Lào Cai, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh.

Tuyến biên giới Việt Nam - Lào, nổi lên hoạt động buôn lậu, mua bán, vận chuyển trái phép ma túy, pháo nổ, thuốc lá điếu, đường cát, quặng, vàng..., qua biên giới các tỉnh Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Kon Tum.

Tuyến biên giới Việt Nam - Campuchia, nổi lên hoạt động buôn lậu, trốn thuế, mua bán, vận chuyển trái phép ma túy, pháo nổ, thuốc lá điếu, đường cát, gia súc, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, mỹ phẩm, vàng, ngoại tệ... qua biên giới các tỉnh Bình Phước, Tây Ninh, Long An, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang…

Hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, mua bán, vận chuyển ma túy, tiền tệ, hàng hóa có giá trị cao như rượu, dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng... diễn ra ở hầu hết các cảng hàng không và bưu chính quốc tế. Nổi lên là hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy từ châu Âu qua cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất vào Việt Nam.

Một số phương thức, thủ đoạn mới của các đối tượng như lợi dụng loại hình thủ tục đơn giản với hàng hóa quá cảnh, chuyển cửa khẩu, loại hình miễn thuế đối với hàng hóa tạm nhập tái xuất, gửi kho ngoại quan, gia công sản xuất xuất khẩu, khai báo mặt hàng được ưu tiên làm thủ tục, miễn kiểm tra; cố tình khai sai tên hàng, thông số kỹ thuật, số lượng, chủng loại, khai báo trị giá thấp, trà trộn hàng vi phạm với hàng nhập khẩu chính ngạch để buôn lậu, thẩm lậu vào thị trường Việt Nam, gian lận thương mại, xuất nhập khẩu hàng hóa không có giấy phép, không đủ điều kiện, trốn thuế,... Lợi dụng các sàn thương mại điện tử (Shopee, Tiktok, Lazada, Tiki...) và sử dụng các trang mạng xã hội (Facebook, Zalo...), công cụ livestream để quảng cáo, kinh doanh hàng lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ với đa dạng các mặt hàng...

Quý I/2025, Hà Nội đã xử lý 5.503 vụ vi phạm

Tham luận tại điểm cầu thành phố Hà Nội, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền cho biết, thành phố Hà Nội xác định công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, ổn định thị trường và giữ vững kỷ cương kinh tế - xã hội. Thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Ban Chỉ đạo 389 Thành phố đã chủ động triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp.

Theo đó, trong quý I/2025, lực lượng chức năng Thành phố đã kiểm tra 5.713 vụ, xử lý 5.503 vụ vi phạm (trong đó xử lý hình sự 88 vụ với 123 bị can). Tổng thu nộp ngân sách nhà nước đạt hơn 1.273 tỷ đồng, trị giá hàng vi phạm khoảng 67 tỷ đồng.

"Nhiều vụ việc điển hình có tính chất phức tạp đã được phát hiện và xử lý kịp thời, cho thấy hiệu quả đấu tranh của lực lượng chức năng, như: phát hiện gần 14 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc, bắt giữ hơn 23 nghìn gói kẹo nghi là hàng giả, khởi tố vụ án sản xuất truyện tranh giả quy mô lớn", Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền, bên cạnh kết quả đạt được trên, công tác còn một số khó khăn, như: Hoạt động sản xuất hàng giả thường tập trung tại các khu vực hẻo lánh, gây khó khăn cho công tác phát hiện, kiểm tra; Sự phát triển nhanh của thương mại điện tử và nền tảng số đặt ra thách thức mới trong khi cơ chế kiểm soát, chế tài xử lý chưa theo kịp; Cơ sở vật chất phục vụ bảo quản tang vật còn hạn chế, ảnh hưởng đến tiến độ xử lý.

Do đó, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền cũng kiến nghị Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia sớm có văn bản hướng dẫn kiện toàn Ban Chỉ đạo 389 cấp tỉnh, thành phố phù hợp với Nghị quyết 74/NQ-CP ngày 07/4/2025 của Chính phủ về sắp xếp đơn vị hành chính, đảm bảo tính liên thông, thống nhất.

Bên cạnh đó, để hoàn thiện thể chế, các Bộ, ngành Trung ương tiếp tục tham mưu Chính phủ hoàn thiện hành lang pháp lý về thương mại điện tử và kinh doanh trên nền tảng số nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát, chống gian lận và thất thu ngân sách.

Chủ động xây dựng kế hoạch, giải pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả

Trước những kiến nghị của các địa phương, lực lượng chức năng, phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn yêu cầu Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia đưa ra phương hướng nhiệm vụ cần triển khai trong thời gian tới một cách đồng bộ, phân rõ trách nhiệm của từng đơn vị, lực lượng chức năng. Để góp phần bình ổn thị trường, Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành, địa phương cần xây dựng những giải pháp phù hợp thực tế trong quá trình nhằm đấu tranh, ngăn chặn hiệu quả hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả thuộc lĩnh vực, địa bàn đơn vị phụ trách, quản lý.

Đặc biệt, các địa phương và lực lượng chức năng cần đẩy mạnh trao đổi, chia sẻ thông tin, phối hợp trong quá trình giám sát chặt chẽ các lô hàng chuyển khẩu, tạm nhập, tái xuất, hàng hóa kinh doanh có điều kiện, thuế suất cao… "Thời gian tới, Bộ Tư pháp phối hợp với các bộ ngành rà soát lại những quy định, chế tài pháp luật để sửa đổi phù hợp với thực tế. Đồng thời các địa phương cần kiện toàn lại Ban Chỉ đạo 389 theo hướng xây dựng cơ chế phối hợp giữa Trung ương với địa phương cũng như giữa các lực lượng chức năng trong quá trình đấu tranh chống hàng lậu, hàng giả", Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh.