Thị trường trà sữa Việt Nam: Lợi nhuận hấp dẫn nhưng cạnh tranh rất khốc liệt
Ánh đèn rực rỡ của các quán trà sữa tô điểm khắp các góc phố Việt Nam đã trở thành hiện tượng không thể phủ nhận trong thập kỷ qua.
Từ những thương hiệu ngoại nhập như Gong Cha, The Alley đến các chuỗi nội địa như TocoToco, Phúc Long hay Koi Thé, Thị trường trà sữa đã tạo nên một cuộc cách mạng trong văn hóa tiêu dùng của người Việt, đặc biệt là giới trẻ.
Bức tranh thị trường trà sữa Việt Nam hiện đang phản ánh một thị trường sôi động với giá trị ước tính gần 300 triệu USD và tốc độ tăng trưởng hàng năm đạt 20%. Bên cạnh các thương hiệu lớn, hàng nghìn quán trà sữa nhỏ lẻ mọc lên khắp mọi ngóc ngách đô thị, từ trung tâm thành phố đến các khu dân cư, khu công nghiệp hay trường học. Những con số này phản ánh sức hấp dẫn không thể chối từ của ngành kinh doanh này.
Biên lợi nhuận của một cốc trà sữa có thể dao động từ 40% đến 60%, tùy thuộc vào vị trí, thương hiệu và chất lượng nguyên liệu. Với mức giá bán trung bình từ 30.000 đến 50.000 đồng một cốc, trong khi chi phí nguyên liệu chỉ chiếm khoảng 15.000 đến 20.000 đồng, nhiều chủ quán trà sữa có thể thu về lợi nhuận khá hấp dẫn sau khi trừ các chi phí vận hành. Đây là lý do khiến nhiều người, từ sinh viên mới ra trường đến những nhà đầu tư dày dạn kinh nghiệm, đều muốn thử sức trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, đằng sau những con số hấp dẫn là một thực tế khắc nghiệt mà không phải ai cũng nhìn thấy. Thị trường trà sữa Việt Nam đang trải qua giai đoạn cạnh tranh khốc liệt chưa từng có. Tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, không khó để bắt gặp cảnh hai hoặc ba quán trà sữa cạnh tranh trực tiếp trên cùng một con phố. Sự bão hòa này đã khiến nhiều cửa hàng phải đóng cửa chỉ sau vài tháng hoạt động.
Bà Nguyễn Thị Minh, chủ một chuỗi trà sữa tại Hà Nội chia sẻ: "Khi mới bắt đầu, tôi tưởng mọi thứ sẽ đơn giản. Nhưng sau hai năm, tôi nhận ra kinh doanh trà sữa là một cuộc chiến không khoan nhượng. Chúng tôi phải liên tục đổi mới, từ thực đơn, không gian đến chiến lược marketing để giữ chân khách hàng."
Thách thức lớn nhất của các thương hiệu trà sữa nằm ở tính biến động cao của thị trường. Xu hướng tiêu dùng thay đổi nhanh chóng, buộc các quán phải liên tục cập nhật menu với những món mới lạ. Từ trà sữa trân châu đường đen, cheese foam đến các loại topping độc đáo như pudding, thạch dừa hay trân châu đủ màu sắc, cuộc đua sáng tạo dường như không có điểm dừng.
Chi phí vận hành cũng là một thách thức không nhỏ. Ngoài tiền thuê mặt bằng - thường chiếm 20-30% doanh thu, các quán trà sữa còn phải đối mặt với chi phí nhân công, điện nước, marketing và đặc biệt là chi phí đầu tư ban đầu cho trang thiết bị, nội thất. Một cửa hàng trà sữa có diện tích trung bình 50-70m² có thể tốn từ 300 triệu đến 500 triệu đồng để khai trương, chưa kể phí nhượng quyền nếu là thương hiệu lớn.

Áp lực cạnh tranh cũng buộc các quán trà sữa phải đầu tư mạnh vào marketing, từ chương trình khuyến mãi, thẻ tích điểm đến quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội. Những chi phí này thường không được tính toán đầy đủ khi lập kế hoạch kinh doanh ban đầu, dần dần trở thành gánh nặng cho nhiều chủ quán.
Thị trường trà sữa Việt Nam cũng đang chứng kiến sự phân hóa rõ rệt. Các thương hiệu lớn với nguồn lực tài chính mạnh dần chiếm lĩnh thị phần, trong khi những cửa hàng nhỏ lẻ phải vật lộn để tồn tại. Được biết, tỷ lệ thất bại của các quán trà sữa mới mở trong năm đầu tiên lên đến 70%, con số đáng báo động cho những ai muốn gia nhập ngành.
Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng xanh và lành mạnh đang dần thay đổi thói quen của người tiêu dùng. Nhiều người trẻ bắt đầu quan tâm đến lượng đường, calo trong đồ uống và tìm kiếm các lựa chọn thay thế lành mạnh hơn. Điều này buộc các quán trà sữa phải thích nghi, đưa ra các sản phẩm ít đường, sử dụng nguyên liệu tự nhiên hoặc thậm chí là những dòng sản phẩm hoàn toàn mới như trà hoa quả, sinh tố hay nước ép.
Tuy nhiên, bức tranh không hoàn toàn ảm đạm. Những thương hiệu biết thích nghi và đổi mới vẫn tìm được chỗ đứng vững chắc. Theo các chuyên gia phân tích thị trường F&B nhận định: "Thị trường trà sữa Việt Nam đang bước vào giai đoạn chín muồi. Các thương hiệu sẽ cần phải tập trung vào chất lượng sản phẩm, trải nghiệm khách hàng và xây dựng giá trị thương hiệu dài hạn thay vì chạy theo xu hướng ngắn hạn."

Sự xuất hiện của các mô hình kinh doanh mới như trà sữa tự phục vụ, trà sữa kết hợp với không gian làm việc, đọc sách hay thậm chí là trà sữa kết hợp với các hoạt động giải trí khác cũng đang tạo ra những làn gió mới cho ngành. Những mô hình này không chỉ mang lại doanh thu từ đồ uống mà còn từ các dịch vụ giá trị gia tăng, giúp tăng thời gian và chi tiêu của khách hàng.
Xu hướng đầu tư vào công nghệ cũng đang ngày càng rõ nét. Từ hệ thống đặt hàng online, ứng dụng di động riêng đến phần mềm quản lý cửa hàng và chương trình khách hàng thân thiết, công nghệ đang giúp các chuỗi trà sữa tối ưu hóa vận hành và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Nhìn về tương lai, Thị trường trà sữa Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa phát triển, đặc biệt là ở các thị trường tỉnh lẻ và khu vực nông thôn. Tuy nhiên, chỉ những thương hiệu có chiến lược bài bản, sản phẩm chất lượng và khả năng thích ứng nhanh với thị trường mới có thể tồn tại trong cuộc đua khốc liệt này. Dù hấp dẫn với biên lợi nhuận cao, nhưng không phải miếng bánh dễ "nuốt" cho những ai muốn thử sức. Đằng sau những cốc trà sữa đầy màu sắc và hương vị hấp dẫn là một thị trường đầy thách thức, đòi hỏi sự kiên nhẫn, sáng tạo và khả năng thích ứng linh hoạt. Đây là bài học đắt giá mà nhiều chủ quán trà sữa đã phải trả giá để học hỏi.
Tiến Hoàng