Nên vay mua nhà hay tiếp tục đi thuê?
Đó là câu hỏi đặt ra với nhiều người lao động, đặc biệt là nhóm người trẻ và các hộ gia đình có thu nhập trung bình, khi khoảng cách giữa khả năng chi trả và giá nhà tại các đô thị lớn ngày càng nới rộng.
Tiến thoái lưỡng nan
Anh Phạm Xuân Hạnh (32 tuổi, lao động tự do tại Hà Nội) chia sẻ, anh từ Hà Tĩnh ra Hà Nội làm việc tới nay đã được 8 năm. Hai vợ chồng anh có thu nhập khoảng 40 triệu đồng/tháng, tiết kiệm nhiều năm mới được hơn 600 triệu đồng. Nhưng để mua một căn hộ 2 phòng ngủ ở khu vực ven đô cũng cần ít nhất 3,5-4 tỷ đồng.
"Nếu vay ngân hàng, áp lực trả nợ hàng tháng rất lớn. Nhưng sống cảnh ở trọ "nay đây mai đó" lại không ổn định cho các con, nói chung tiến thoái lưỡng nan", anh Hạnh thở dài và cho hay, vợ chồng anh buộc phải cân nhắc phương án thuê nhà dài hạn, thay vì vay vốn để sở hữu bất động sản.
Cùng hoàn cảnh, chị Phan Thị Thùy Vân, (29 tuổi, đang làm việc tại Hà Nội) cho biết, vợ chồng chị mới cưới được 1 năm, hiện có một con nhỏ 1 tuổi. Thu nhập bình quân của hai vợ chồng khoảng 50-60 triệu đồng/tháng, chi tiêu sinh hoạt hiện nay vào khoảng 30 triệu đồng.
"Hiện vợ chồng tôi có khoảng 1 tỷ đồng tích lũy. Nếu quyết định mua nhà, gia đình hai bên có thể hỗ trợ thêm khoảng 1 tỷ đồng nữa. Tuy nhiên, tôi vẫn rất băn khoăn, không biết có nên mua nhà ở Hà Nội vào thời điểm này hay không", chị Vân chia sẻ.
Theo chị Vân, phương án thứ nhất là dùng toàn bộ 2 tỷ đồng và vay thêm từ 1-1,5 tỷ đồng để mua một căn hộ chung cư, nhà đất diện tích nhỏ hoặc nhà tập thể cũ. Nếu vậy, gia đình sẽ phải tiết kiệm rất nhiều, công thêm áp lực trả nợ hàng tháng.
Phương án thứ hai là tiếp tục thuê nhà tại Hà Nội, đồng thời dùng 1 tỷ đồng tích lũy gửi tiết kiệm chờ đợi đủ tài chính mua nhà. Trong thời gian đó, cuộc sống sẽ thoải mái hơn, ít áp lực tài chính.
"Tuy nhiên, giá nhà ở Hà Nội quá cao. Cầm trong tay 2 tỷ đồng mà chỉ mới tìm hiểu thông tin nhà trên mạng, chúng tôi đã không dám hỏi mua. Không vay để mua thì sợ giá ngày càng tăng, đến lúc ấy mua cũng không còn kịp", chị Vân bày tỏ.
Cần có nguyên tắc để tránh rủi ro
Khoảng cách giữa khả năng chi trả và giá nhà ngày càng nới rộng khiến việc đưa ra quyết định mua hay tiếp tục thuê nhà với nhiều người trở nên thực sự khó khăn.
Theo ông Tô Anh Hùng, Giám đốc REFI, Cố vấn tài chính Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam (VWA), với nhiều người, quyết định mua nhà ở thành phố là một việc lớn, vừa là ước mơ vừa là cam kết tài chính dài hạn.
Một nguyên tắc đơn giản mà nhiều tổ chức trên thế giới đưa ra là không để chi phí vay mua nhà (gốc + lãi) vượt quá 30% thu nhập; một số trường hợp chấp nhận tối đa đến 40% tùy hoàn cảnh. Nếu khoản đó cao hơn, sẽ ít dư để dành, dự phòng và đầu tư cho mục tiêu khác.
"Như vậy, nếu có ý định vay để mua nhà thời điểm này thì cần xem chi phí vay chiếm bao nhiêu % thu nhập của bản thân và và gia đình", ông Hùng khuyến cáo.
Theo ông Hùng, đối với thuê nhà, đây có thể là lựa chọn "khôn ngoan" lúc này. Thuê nhà giúp giảm gánh nặng thanh toán hàng tháng, giữ tính linh hoạt trong công việc và địa điểm sống.
"Khi vay vượt quá khả năng trả, hậu quả không chỉ là rủi ro tài chính mà còn là rủi ro sức khỏe tinh thần vì lo lắng, stress kéo dài, là vòng luẩn quẩn mà khi vướng vào sẽ rất khó thoát ra", ông Hùng nói.
Tuy nhiên, thuê nhà không nên được hiểu là giải pháp vĩnh viễn hay là sự "trì hoãn vô thời hạn" việc mua nhà. Về dài hạn, việc sở hữu nhà ở mang lại nhiều lợi ích tài chính và tâm lý. Nhà ở còn là tài sản thế chấp quan trọng, giúp gia đình có thêm lựa chọn huy động vốn với chi phí thấp khi cần thiết, tạo nền tảng ổn định cho cuộc sống.
"Vấn đề không phải là "nên mua hay thuê nhà" theo kiểu lựa chọn tuyệt đối, mà là luôn cần có một kế hoạch rõ ràng cho việc mua nhà trong tương lai, phù hợp với khả năng tài chính và giai đoạn cuộc sống của mình", ông Hùng phân tích.
Cân nhắc kỹ về khả năng tài chính
Các chuyên gia thuộc Bất động sản Smartland nhận định, dù thuê hay mua, người ở chung cư vẫn phải chi trả các khoản phí dịch vụ hằng tháng. Bên cạnh đó, giá thuê không cố định mà biến động theo thị trường, có thể tăng theo thời gian. Vì vậy, cần cân nhắc kỹ ưu và nhược điểm của từng phương án trước khi đưa ra quyết định.
Theo ông Nguyễn Quốc Anh, Phó tổng giám đốc chuyên trang Batdongsan, việc mua nhà hay thuê nhà nên được cân nhắc kỹ lưỡng và phù hợp với tình hình tài chính cá nhân.
Ông cho rằng, mua nhà vào thời điểm nào cũng đúng, miễn là người mua đã tính toán kỹ lưỡng về tài chính và các yếu tố đảm bảo tiện nghi cuộc sống.
Ông Anh khuyến nghị: Người mua nên có sẵn tối thiểu 30-40% giá trị căn nhà dưới dạng tiền tích lũy, đồng thời tự tin rằng dòng tiền ổn định trong 3-5 năm tới đủ để duy trì cuộc sống.
Mặc dù nhiều chủ đầu tư và ngân hàng hỗ trợ cho vay đến 80-85% giá trị sản phẩm, người mua cần cân nhắc kỹ lưỡng khả năng trả nợ. Nếu chưa đủ tài chính, nên cân nhắc phương án thuê nhà trước.
Người mua nên cân nhắc việc trả tiền vay không vượt quá 50% thu nhập hàng tháng để đảm bảo cuộc sống không bị ảnh hưởng. Ví dụ, nếu thu nhập hàng tháng là 15 triệu đồng, khoản trả góp không nên vượt quá 7,5 triệu đồng/tháng.
Theo số liệu thống kê của Bộ Xây dựng, vài năm gần đây, giá chung cư, liền kề, biệt thự và đất nền tăng cao, bình quân khoảng 10-15% mỗi năm, cá biệt có giai đoạn tăng đến 30%.
Thực tế, giá nhà tại các đô thị như Hà Nội và TP.HCM liên tục leo thang thời gian qua. Tại Hà Nội, quý III, phân khúc chung cư dao động trung bình 70-80 triệu đồng/m2. Tại TP.HCM, nhiều dự án ở khu trung tâm đã chạm ngưỡng 120-150 triệu đồng/m2. Trong khi đó, thu nhập bình quân đầu người chỉ tăng khoảng 6-7%/năm.
