Matcha: Khi thức uống truyền thống trở thành cảm hứng khởi nghiệp của giới trẻ

Theo dõi KT&TD trên

Matcha, bột trà xanh nghiền mịn, vốn khởi nguồn từ văn hóa trà Á Đông, nhưng ngày nay đã vượt khỏi khuôn khổ của một thức uống truyền thống để trở thành biểu tượng mới của lối sống lành mạnh và tinh thần khởi nghiệp trong giới trẻ. Hành trình của matcha, từ không gian thiền định cổ xưa đến các mô hình kinh doanh sáng tạo, phản ánh rõ nét cách thế hệ trẻ tiếp cận giá trị truyền thống bằng tư duy hiện đại.

Lịch sử của matcha gắn liền với sự giao lưu văn hóa giữa Trung Hoa và Nhật Bản. Từ nhiều thế kỷ trước, người Trung Hoa đã biết nghiền lá trà khô thành bột để pha uống. Tuy nhiên, đến cuối thế kỷ XII, khi thiền sư Eisai mang hạt trà và phương pháp uống trà bột sang Nhật Bản, matcha mới được phát triển và hoàn thiện. Qua thời gian, matcha gắn chặt với trà đạo Nhật Bản, một hệ giá trị đề cao sự tĩnh tại, tập trung và hài hòa giữa con người với thiên nhiên. Mỗi chén matcha không chỉ là đồ uống, mà còn là kết tinh của kỹ thuật, mỹ học và triết lý sống.

Trong bối cảnh hiện đại, matcha được “tái diễn giải” để phù hợp với nhịp sống nhanh và nhu cầu mới của xã hội. Nhiều nghiên cứu cho thấy matcha chứa hàm lượng cao chất chống oxy hóa, đặc biệt là catechin, giúp hỗ trợ giảm stress, tăng khả năng tập trung và thúc đẩy quá trình trao đổi chất. So với cà phê, caffeine trong matcha được giải phóng chậm hơn nhờ kết hợp với L-theanine, mang lại cảm giác tỉnh táo ổn định, hạn chế tình trạng mệt mỏi hay “say” caffeine. Chính yếu tố khoa học này khiến matcha được giới trẻ xem là lựa chọn thay thế lành mạnh, phù hợp với lối sống chú trọng sức khỏe.

Không chỉ tốt cho sức khỏe, matcha còn hấp dẫn bởi giá trị thẩm mỹ. Màu xanh mịn, vị đắng nhẹ hậu ngọt và khả năng kết hợp linh hoạt với sữa, trái cây hay các nguyên liệu khác giúp matcha dễ dàng “chiếm sóng” trên mạng xã hội. Từ matcha latte đến các phiên bản sáng tạo theo mùa, thức uống này nhanh chóng trở thành biểu tượng cho phong cách sống “healthy – mindful – aesthetic” của Gen Y và Gen Z. Khi nhu cầu trải nghiệm tăng cao, matcha dần chuyển mình từ một trào lưu tiêu dùng sang nền tảng cho các ý tưởng kinh doanh mới.

Xu hướng khởi nghiệp với matcha nở rộ trong vài năm gần đây, đặc biệt ở các đô thị lớn. Với quy mô linh hoạt, người trẻ có thể bắt đầu từ quán nhỏ, xe đẩy lưu động hoặc bán hàng online. So với nhiều mô hình F&B khác, kinh doanh matcha không đòi hỏi không gian lớn, dễ tối ưu chi phí và phù hợp với những người mới khởi nghiệp. Quan trọng hơn, matcha cho phép người làm kinh doanh kể câu chuyện riêng về nguồn gốc, quy trình pha chế và giá trị văn hóa, từ đó tạo sự khác biệt trên thị trường.

Tuy nhiên, khởi nghiệp với matcha không chỉ là việc nắm bắt “trend”. Ngành F&B luôn tiềm ẩn rủi ro cao, đặc biệt khi giá nguyên liệu nhập khẩu biến động, chi phí vận hành tăng và mức độ cạnh tranh ngày càng gay gắt. Nếu chỉ chạy theo xu hướng mà thiếu chiến lược dài hạn, nhiều mô hình dễ rơi vào vòng xoáy đào thải. Thực tế cho thấy, yếu tố quyết định sự bền vững nằm ở khả năng quản trị, kiểm soát chất lượng và hiểu rõ khách hàng mục tiêu, hơn là bản thân nguyên liệu.

Để thích nghi, các thương hiệu trẻ đang liên tục đổi mới cách tiếp cận matcha. Thay vì giữ nguyên công thức truyền thống, họ kết hợp matcha với nguyên liệu bản địa, sữa hạt, trái cây nhiệt đới hoặc phát triển các dòng sản phẩm theo mùa. Cách làm này vừa giữ được tinh thần cốt lõi của matcha, vừa đáp ứng thị hiếu trải nghiệm đa dạng của người trẻ. Matcha từ đó không còn là một thức uống đơn lẻ, mà trở thành nền tảng sáng tạo mở.

Ở góc độ xã hội, sự lan tỏa của matcha trong khởi nghiệp cho thấy xu hướng quay về với giá trị tự nhiên và bền vững. Người trẻ không chỉ tìm kiếm lợi nhuận, mà còn mong muốn xây dựng mô hình kinh doanh gắn với sức khỏe, môi trường và bản sắc văn hóa. Matcha, với nền tảng lịch sử lâu đời và khả năng thích ứng cao, trở thành cầu nối giữa truyền thống và hiện đại, giữa di sản và đổi mới.

Có thể nói, từ một chén trà gắn với thiền định, matcha đã bước vào đời sống đương đại như một biểu tượng mới của sáng tạo và khởi nghiệp. Khi được tiếp cận bằng tư duy khoa học, chiến lược bền vững và cái tâm với sản phẩm, matcha hoàn toàn có thể vượt qua vai trò của một trào lưu ngắn hạn để trở thành động lực dài hơi cho hành trình khởi nghiệp của giới trẻ.