Đồ uống quen thuộc và câu chuyện tác động lên sức khỏe tim mạch
Các loại đồ uống chứa đường, cồn hay năng lượng nhanh thường được cảnh báo có thể tạo áp lực lên hệ tim mạch. Tuy vậy, mức độ tác động không giống nhau, phụ thuộc vào thể trạng và thói quen sử dụng của mỗi người, đòi hỏi nhận thức đúng và lựa chọn tiêu dùng phù hợp.
Uống đủ nước mỗi ngày là nhu cầu thiết yếu để cơ thể vận hành trơn tru. Nước giúp duy trì lưu thông tuần hoàn, giảm độ nhớt của máu, hỗ trợ hoạt động của tim và hệ mạch. Khi cơ thể thiếu nước, dòng chảy tuần hoàn trở nên chậm, khiến tim phải tăng cường hoạt động để bù đắp, lâu dài có thể dẫn đến những rủi ro không mong muốn cho sức khỏe tim mạch.
Tuy vậy, không phải loại đồ uống nào cũng mang lại hiệu quả bổ sung nước như nhau. Nhiều nghiên cứu ghi nhận rằng các loại đồ uống chứa đường, cồn, chất tạo ngọt hay nước tăng lực có thể tạo áp lực nhất định lên hệ tim mạch. Mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào liều lượng sử dụng, tần suất tiêu thụ và cơ địa mỗi người. Điều này cho thấy cần tiếp cận thông tin một cách tỉnh táo, lựa chọn đồ uống phù hợp và ưu tiên các nguồn nước lành mạnh để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Đồ uống có đường
Nước ngọt và các loại đồ uống nhiều đường từ lâu bị “điểm danh” là có hại cho tim mạch. Nghiên cứu trên hơn 29.000 người Mỹ đăng trên tạp chí Nutrition chỉ ra rằng, những người uống hơn một lon (khoảng 355ml) mỗi ngày có mức cholesterol xấu (LDL) và triglyceride cao hơn rõ rệt. Lý do là lượng đường dư thừa trong máu kích thích gan sản xuất chất béo, làm máu đặc hơn, tăng nguy cơ rối loạn mỡ máu.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng tăng mỡ máu không chỉ phụ thuộc vào đường trong đồ uống mà còn chịu tác động từ chế độ ăn, lối sống và yếu tố di truyền. Nhiều người thỉnh thoảng uống nước ngọt vẫn có sức khỏe tim mạch bình thường nếu duy trì chế độ ăn cân đối và vận động hợp lý. Vì vậy, việc tuyệt đối cho rằng đường trực tiếp gây bệnh tim còn cần thêm bằng chứng. Kiểm soát tổng lượng đường tiêu thụ trong ngày vẫn là biện pháp hợp lý.
Đồ uống có cồn
Rượu luôn là chủ đề gây nhiều tranh luận trong lĩnh vực sức khỏe. Một số nghiên cứu ghi nhận việc sử dụng rượu ở mức độ vừa phải, chẳng hạn một ly vang mỗi ngày, có thể liên quan đến mức cholesterol tốt (HDL) cao hơn. Tuy vậy, Hiệp hội Tim mạch Mỹ cho rằng mối liên hệ giữa rượu và sức khỏe tim mạch rất phức tạp: uống trong giới hạn hợp lý chưa được chứng minh là làm tăng nguy cơ tim mạch, nhưng cũng không có đủ cơ sở để khẳng định mang lại lợi ích rõ rệt.
Trong khi đó, sử dụng quá mức lại có thể ảnh hưởng bất lợi đến quá trình đông máu, chức năng gan và làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Chính yếu tố liều lượng và tần suất đóng vai trò quyết định. Theo chuyên gia, người trưởng thành chỉ nên sử dụng rượu ở mức độ kiểm soát, đồng thời duy trì chế độ ăn lành mạnh, vận động hợp lý và khám sức khỏe định kỳ để bảo vệ hệ tim mạch một cách bền vững.
Nước tăng lực
Nước tăng lực trở nên phổ biến trong hai thập kỷ qua, đặc biệt với những người cần tỉnh táo, lái xe hay làm việc khuya. Chúng thường chứa nhiều caffeine, đường và chất kích thích khác. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, lượng caffeine cao có thể làm tăng nhịp tim và huyết áp – hai yếu tố nguy cơ bệnh tim. Viện Y tế Quốc gia Mỹ cũng cảnh báo uống quá nhiều có thể gây loạn nhịp tim và các rối loạn khác.
Tuy nhiên, tác hại chủ yếu xuất hiện khi uống quá nhiều hoặc kết hợp với rượu và thiếu ngủ kéo dài. Một lon nước tăng lực thỉnh thoảng khó gây vấn đề tim mạch cho người khỏe mạnh. Quan trọng là kiểm soát tần suất và không lạm dụng lâu dài.
Đồ uống có chất tạo ngọt nhân tạo
Nhiều người chọn đồ uống “không đường” để hạn chế calo hoặc giảm cân. Một nghiên cứu trên hơn 80.000 phụ nữ Mỹ đăng trên tạp chí Stroke ghi nhận những người uống từ 2 ly mỗi ngày có nguy cơ đột quỵ cao hơn 23%, mắc bệnh tim mạch vành cao hơn 29%. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh đây là mối tương quan, chưa chứng minh nguyên nhân trực tiếp. Lối sống, chế độ ăn và bệnh lý đi kèm có thể là yếu tố góp phần.
Các chuyên gia khuyến nghị nên ưu tiên nước lọc và giảm bớt những loại đồ uống chứa nhiều đường, cồn, caffeine hoặc chất tạo ngọt nhân tạo. Đồng thời, duy trì chế độ ăn cân bằng, vận động hợp lý và thăm khám sức khỏe định kỳ mới là nền tảng quan trọng giúp bảo vệ hệ tim mạch. Việc tiếp nhận thông tin cần tỉnh táo và khách quan; nhiều loại đồ uống chỉ tạo rủi ro khi sử dụng quá mức, còn dùng ở mức độ vừa phải thường không gây ảnh hưởng đáng kể.
Người tiêu dùng được khuyên tiếp cận thông tin một cách chọn lọc, hiểu rõ liều lượng cũng như tác động của từng loại đồ uống, từ đó hình thành thói quen bổ sung nước khoa học, vừa đáp ứng nhu cầu cơ thể, vừa góp phần duy trì sức khỏe tim mạch lâu dài.
Bùi Quốc Dũng
