Bỏ hàng trăm triệu nhượng quyền trà sữa: Thành công hay bài học đắt giá?
Trong những năm gần đây, làn sóng kinh doanh trà sữa đã trở thành một hiện tượng không thể phủ nhận tại thị trường Việt Nam. Kéo theo đó là sự xuất hiện của hàng loạt thương hiệu nhượng quyền với mức phí đầu tư ban đầu lên đến hàng trăm triệu đồng.
Nhiều người trẻ, với mong muốn làm chủ và khởi nghiệp, đã đổ tiền vào mô hình này với kỳ vọng thu hồi vốn nhanh chóng và thu lợi nhuận dài hạn. Tuy nhiên, câu chuyện thực tế đã không đơn giản như vậy.
Thị trường trà sữa đã trải qua nhiều thăng trầm, từ giai đoạn bùng nổ đến bão hòa, và gần đây là sự sàng lọc khắc nghiệt, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế khó khăn sau đại dịch COVID-19. Nhiều cửa hàng đã không thể trụ vững và buộc phải đóng cửa, để lại những bài học đắt giá cho các nhà đầu tư.
Lý Minh Quân, 28 tuổi, là một trong những người đã chấp nhận rủi ro khi đầu tư 350 triệu đồng vào một thương hiệu trà sữa nhượng quyền có tiếng tại TP.HCM vào cuối năm 2021. "Tôi tin vào sức hút của thương hiệu và nghĩ rằng vị trí đắc địa sẽ giúp tôi thu hồi vốn trong vòng 18 tháng," Quân chia sẻ. Tuy nhiên, sau một năm hoạt động, doanh thu của cửa hàng chỉ đủ chi trả tiền thuê mặt bằng và lương nhân viên, chưa kể đến các chi phí phát sinh khác.
Câu chuyện của Quân không phải là cá biệt. Theo một khảo sát gần đây, có đến 60% cửa hàng trà sữa nhượng quyền không thể tồn tại quá hai năm. Nguyên nhân đến từ nhiều yếu tố: chi phí vận hành cao, cạnh tranh khốc liệt, và đặc biệt là sự thiếu hụt về kinh nghiệm quản lý của chủ cửa hàng.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thất bại của nhiều cửa hàng nhượng quyền là việc đánh giá quá cao về tiềm năng thị trường và đánh giá thấp về chi phí vận hành thực tế. Nhiều người tham gia vào mô hình này với kỳ vọng về lợi nhuận nhanh chóng mà không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về năng lực quản lý và hiểu biết về thị trường.
Trần Thị Hương, chuyên gia tư vấn trong lĩnh vực F&B, nhận định: "Nhiều người nhầm tưởng rằng khi mua nhượng quyền, họ chỉ cần đầu tư tiền và thương hiệu sẽ tự sinh lời. Thực tế, kinh doanh nhượng quyền đòi hỏi sự tham gia tích cực từ chủ cửa hàng trong việc quản lý, marketing và phát triển thị trường địa phương."
Một khía cạnh khác thường bị bỏ qua là chi phí vận hành thực tế. Ngoài khoản phí nhượng quyền ban đầu, chủ cửa hàng còn phải chi trả cho các khoản phí định kỳ, phí marketing, và đặc biệt là chi phí nguyên liệu mà thường phải mua từ nhà nhượng quyền với giá cao hơn thị trường. Điều này đã làm giảm đáng kể biên lợi nhuận của các cửa hàng.
Đặng Văn Hoàng, cựu chủ một cửa hàng trà sữa nhượng quyền tại Hà Nội, chia sẻ: "Ban đầu tôi được hứa hẹn lợi nhuận khoảng 25-30% doanh thu, nhưng thực tế chỉ đạt khoảng 10-15% trong những tháng đầu và sau đó giảm xuống còn 5-7% do chi phí vận hành tăng cao."
Tuy nhiên, không phải tất cả các câu chuyện về nhượng quyền trà sữa đều là thất bại. Phạm Thanh Tùng, chủ chuỗi ba cửa hàng trà sữa nhượng quyền tại Đà Nẵng, đã thành công nhờ vào chiến lược phát triển bền vững và khả năng thích ứng với thị trường.
"Tôi không đặt kỳ vọng thu hồi vốn quá nhanh mà tập trung vào việc xây dựng cộng đồng khách hàng trung thành. Chúng tôi đã điều chỉnh menu theo khẩu vị địa phương và thực hiện các chiến dịch marketing phù hợp với văn hóa tại đây," Tùng chia sẻ. Sau ba năm, chuỗi cửa hàng của anh đã đạt được lợi nhuận ổn định và có kế hoạch mở rộng thêm.
Một yếu tố quan trọng khác quyết định thành công là việc lựa chọn đúng thương hiệu nhượng quyền. Nhiều thương hiệu mới nổi thường có chính sách nhượng quyền hấp dẫn về mặt tài chính nhưng lại thiếu sự hỗ trợ cần thiết cho người nhận quyền. Ngược lại, các thương hiệu có kinh nghiệm lâu năm thường có hệ thống đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật và chiến lược marketing toàn diện, giúp người nhận quyền vận hành hiệu quả hơn.
Ngoài ra, vị trí cửa hàng cũng là một yếu tố quyết định. Nhiều cửa hàng đặt tại các trung tâm thương mại với chi phí thuê mặt bằng cao đã không thể cạnh tranh với các cửa hàng đặt tại các khu vực có lưu lượng khách hàng cao nhưng chi phí thuê thấp hơn.
Từ những bài học này, các chuyên gia phân tích thị trường đưa ra một số khuyến nghị cho những ai đang cân nhắc đầu tư vào mô hình nhượng quyền trà sữa:
Thứ nhất, cần nghiên cứu kỹ lưỡng về thương hiệu và mô hình kinh doanh. Không chỉ dừng lại ở những thông tin được cung cấp bởi nhà nhượng quyền, mà cần tham khảo ý kiến từ các chủ cửa hàng đã và đang kinh doanh.
Thứ hai, đánh giá thực tế về khả năng tài chính, không chỉ cho khoản đầu tư ban đầu mà còn cho các chi phí vận hành trong ít nhất sáu tháng đầu tiên. Lên kế hoạch dự phòng cho các tình huống doanh thu không đạt kỳ vọng.
Thứ ba, trang bị kiến thức và kỹ năng quản lý cần thiết. Kinh doanh nhượng quyền không phải là "công thức gọn gàng" mà đòi hỏi sự tham gia tích cực từ chủ cửa hàng.
Cuối cùng, cần xây dựng chiến lược marketing và phát triển thương hiệu địa phương, không chỉ dựa vào danh tiếng của thương hiệu mẹ.
Mô hình nhượng quyền trà sữa có thể mang lại cơ hội kinh doanh hấp dẫn, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc đầu tư hàng trăm triệu đồng vào mô hình này không đảm bảo thành công, mà cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức, kinh nghiệm và nguồn lực tài chính. Những bài học từ các trường hợp thành công và thất bại đều cung cấp những kinh nghiệm quý báu cho các nhà đầu tư tiềm năng, giúp họ có thể đưa ra quyết định đúng đắn và phát triển bền vững trong lĩnh vực này.
Tiến Hoàng
