Tương lai nông sản Việt: Chuyển mình từ xuất khẩu thô sang giá trị gia tăng
Mặc dù nông sản Việt Nam đã hiện diện tại các thị trường lớn như Trung Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ, EU và Australia, nhưng phần lớn vẫn là xuất khẩu thô, chiếm 70-80% tổng kim ngạch, dẫn đến giá trị và sức cạnh tranh thấp. Đây không phải là hướng đi bền vững và hiệu quả cho ngành nông nghiệp Việt Nam.
Xu hướng xuất khẩu nông sản Việt Nam đang trên đà tăng trưởng ấn tượng, với kim ngạch tháng 5/2024 đạt mức kỷ lục 32.81 tỷ USD. Nhóm ngành rau quả nổi bật với mức tăng trưởng 7.4% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, phần lớn sản phẩm xuất khẩu vẫn là nông sản thô, chưa qua chế biến sâu, hạn chế khả năng cạnh tranh và giá trị gia tăng.
Thị trường xuất khẩu còn nhiều dư địa lớn cho doanh nghiệp Việt, tuy nhiên, bên cạnh việc đảm bảo chất lượng và số lượng ổn định, cần đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao giá trị gia tăng thông qua việc không ngừng cải thiện chất lượng, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về kiểm nghiệm, bao bì, truy xuất nguồn gốc,...
Theo các chuyên gia, doanh nghiệp địa phương cần được hỗ trợ để đáp ứng các đơn hàng lớn từ nước ngoài. Các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ, Australia đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn chất lượng, nếu không sẽ khó duy trì sự hiện diện lâu dài.
Mô hình hợp tác chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, nhà sản xuất và chính quyền địa phương là yếu tố then chốt để tạo nên chuỗi giá trị bền vững. Các doanh nghiệp cần chủ động liên kết, chia sẻ thông tin và nguồn lực để cùng nhau nâng cao năng lực sản xuất, chế biến và tiếp cận thị trường. Chính quyền địa phương cũng cần có những chính sách hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ và đổi mới sáng tạo, từ đó tạo ra những sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường.
Thành công của vải thiều Bắc Giang và xoài tượng da xanh Cần Thơ cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng chuỗi cung ứng đồng bộ, từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ. Bắc Giang đã thành công trong việc xây dựng thương hiệu vải thiều, nhờ vào chất lượng sản phẩm vượt trội, đa dạng hóa sản phẩm chế biến và đẩy mạnh xúc tiến thương mại. Cần Thơ cũng đã có những bước tiến đáng kể khi xuất khẩu xoài sang các thị trường khó tính như Australia và Hoa Kỳ.
Những câu chuyện thành công này cho thấy, khi có sự đầu tư bài bản, đồng bộ và quyết tâm cao, nông sản Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Việc đa dạng hóa sản phẩm, đáp ứng các yêu cầu của thị trường và chủ động kết nối với các đối tác trong và ngoài nước là chìa khóa để đưa nông sản Việt vươn xa hơn.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp Việt Nam cần không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về kiểm nghiệm, bao bì, truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, cần cập nhật thông tin thị trường, chính sách và xu hướng tiêu dùng toàn cầu để đa dạng hóa sản phẩm và phát triển chuỗi giá trị ngành hàng
Bảo An