Cơn sốt matcha: Doanh thu hàng trăm tỷ đồng và nỗi lo cạn kiệt nguồn cung từ Nhật Bản

Theo dõi KT&TD trên

Sức hút của loại bột trà xanh tinh mịn này đã tạo ra một thị trường vô cùng sôi động, đặc biệt là trên các nền tảng thương mại điện tử, với doanh thu lên đến hàng trăm tỷ đồng. Tuy nhiên, đằng sau sự bùng nổ mạnh mẽ này lại đang tiềm ẩn một thách thức vô cùng lớn: nguy cơ cạn kiệt nguồn cung từ Nhật Bản, "thủ phủ" matcha của thế giới, đang đặt các doanh nghiệp và cả người tiêu dùng trước một bài toán khó.

Sự bùng nổ của thị trường matcha trên các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam

Mặc dù đã xuất hiện từ lâu, phải đến đầu năm ngoái, xu hướng uống và sử dụng các sản phẩm có hương vị matcha mới thực sự lên ngôi và tạo ra một làn sóng mạnh mẽ trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam. Mức độ yêu thích của người tiêu dùng Việt đối với matcha không chỉ thể hiện qua sự xuất hiện dày đặc của các món đồ uống, bánh ngọt tại các quán cà phê, mà còn qua những con số chi tiêu cá nhân đáng kinh ngạc.

Sức mua mạnh mẽ từ những người tiêu dùng cá nhân như chị Dung và chị Thanh đã góp phần tạo nên một thị trường thương mại điện tử cực kỳ sôi động cho các sản phẩm từ matcha. Theo số liệu từ nền tảng dữ liệu thông minh Metric.vn, tính từ tháng 1 năm 2024 đến tháng 6 năm 2025, tốc độ phát triển "chóng mặt" của các sản phẩm matcha – bao gồm đồ uống, đồ ăn vặt, các loại bánh và nguyên liệu pha chế – đã giúp nhóm hàng này cán mốc doanh số lên đến 226,4 tỷ đồng, với sản lượng tiêu thụ đạt 2,8 triệu sản phẩm chỉ tính riêng trên các sàn thương mại điện tử lớn.

Xét về các nền tảng, Shopee hiện đang dẫn đầu với doanh số bán các sản phẩm matcha đạt gần 165 tỷ đồng, trong khi TikTok Shop cũng cho thấy sức ảnh hưởng lớn khi xếp ở vị trí thứ hai với doanh số khả quan gần 58 tỷ đồng. Metric.vn đánh giá rằng, thời điểm xu hướng matcha "càn quét" các mạng xã hội cũng chính là giai đoạn doanh số bán matcha trên các sàn thương mại điện tử tăng mạnh nhất. Sức hút của xu hướng này lớn đến mức có những thời điểm, doanh số của ngành hàng này đã chạm mốc 25 tỷ đồng chỉ trong vòng một tuần. Trong đó, nhóm sản phẩm bột matcha dùng để pha chế đồ uống tại nhà là nhóm bán chạy nhất, với tổng doanh số đạt 170 tỷ đồng. Điều này cho thấy người tiêu dùng Việt không chỉ thưởng thức matcha tại các hàng quán mà còn có xu hướng tự tìm hiểu và pha chế tại nhà, biến nó thành một thói quen hàng ngày.

Sự thống trị của matcha Nhật Bản và tiềm năng từ các thị trường thay thế khác

Phân tích sâu hơn về hành vi mua sắm trên các sàn thương mại điện tử cho thấy, khách hàng trên Shopee có xu hướng lựa chọn các sản phẩm trong phân khúc giá từ 150.000 đến 200.000 đồng, với tổng doanh số của phân khúc này đạt khoảng 38 tỷ đồng trong một năm rưỡi qua. Nhóm sản phẩm có giá cao hơn, từ 350.000 đến 500.000 đồng, xếp ở vị trí thứ hai với doanh số gần 23 tỷ đồng.

Trong khi đó, trên nền tảng TikTok Shop, các sản phẩm matcha nói chung trong phân khúc giá từ 200.000 đến 350.000 đồng lại ghi nhận lượt mua cao nhất, giúp nền tảng này thu về 13,5 tỷ đồng. Dù một số quốc gia khác đã bắt đầu phát triển các dòng matcha với hương vị riêng biệt, matcha có nguồn gốc từ Nhật Bản vẫn giữ vững "ngôi vương" trong lòng người tiêu dùng Việt Nam. Thực tế cho thấy, người Việt đã rất ưu ái và chi đến 88 tỷ đồng cho các sản phẩm matcha đến từ Nhật Bản. Riêng trên nền tảng Shopee, đã có 66 tỷ đồng được chi ra để mua các loại bột matcha Nhật khác nhau.

Nỗi lo từ nguồn cung: Khi "thủ phủ" matcha của thế giới đối mặt với cuộc khủng hoảng

Tuy nhiên, "cơn sốt" matcha toàn cầu này đang phải đối mặt với một thách thức vô cùng lớn: nguy cơ thiếu hụt nguồn cung nghiêm trọng từ chính Nhật Bản. Theo hãng tin Reuters, những đợt nắng nóng kỷ lục tại Nhật Bản trong năm vừa qua đã làm cho sản lượng trà xanh matcha sụt giảm một cách nghiêm trọng, đẩy giá thành của nguyên liệu này tăng lên mức cao nhất từ trước đến nay. Vùng Kyoto, nơi chiếm khoảng 25% tổng sản lượng lá trà Tencha (loại lá trà đặc biệt dùng để sản xuất matcha) của Nhật Bản, đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ các đợt nắng nóng gay gắt trong mùa hè năm ngoái. Đây cũng được ghi nhận là năm nóng nhất trong lịch sử của nước này.

Do đó, vụ thu hoạch quan trọng vào tháng 4 và tháng 5 vừa qua đã chỉ đạt được một sản lượng thấp đáng báo động. Tình hình này đã khiến các nhà sản xuất matcha tại Nhật Bản phải "đau đầu" tìm cách xoay xở nguồn cung. Thậm chí, một số cửa hàng bán bột matcha tại Nhật Bản đã buộc phải áp dụng chính sách giới hạn số lượng mua matcha của mỗi khách hàng để tránh tình trạng thiếu hụt nguồn hàng. Cuộc khủng hoảng nguồn cung này cũng đã tác động trực tiếp đến các doanh nghiệp kinh doanh matcha tại Việt Nam.

Doanh nghiệp Việt xoay xở trong "cơn bão giá" và bài toán khó về chất lượng sản phẩm

Chị Minh Thùy, người sáng lập chuỗi đồ uống chuyên về matcha Kocha Matcha Spot, đã chia sẻ về những khó khăn mà chị đang phải đối mặt. Chị cho biết lượng khách hàng tại cả ba chi nhánh của chị đều đã tăng gấp đôi so với thời điểm mới khai trương, cho thấy sức hút lớn của matcha. Tuy nhiên, thị trường matcha hiện đang rất biến động, kèm theo tình hình nhập khẩu gặp nhiều khó khăn đã khiến nguồn cung matcha từ Nhật Bản bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Điều này buộc các chủ doanh nghiệp phải liên tục xoay xở bằng cách tìm kiếm thêm một số nhà cung cấp khác nhau để có thể chuyển đổi nguồn hàng một cách luân phiên. Hiện tại, các dòng matcha ở mức giá trung bình một số cửa hàng đang có mức phí nhập vào dao động từ 4.000 đến 5.000 đồng mỗi gram, trong khi những loại matcha cao cấp hơn có thể có giá lên đến 15.000 đến 20.000 đồng mỗi gram.

Trước những khó khăn về nguồn cung và giá cả của matcha Nhật Bản, việc tìm kiếm các nguồn cung thay thế đang trở thành một hướng đi được nhiều doanh nghiệp cân nhắc. Nhiều chủ quán cho biết sẽ xem xét việc chuyển sang sử dụng các dòng matcha có nguồn gốc từ Việt Nam hoặc Đài Loan nếu chất lượng của chúng có thể tương đương với matcha Nhật Bản. Thực tế, trên các sàn thương mại điện tử, các sản phẩm matcha có xuất xứ từ Đài Loan cũng đang cho thấy nhiều tiềm năng, với tổng doanh số từ đầu năm ngoái đến nay đạt khoảng 12 tỷ đồng, trong đó doanh số cao nhất theo tuần được ghi nhận ở mức 2 tỷ đồng.

Với lợi thế về chi phí nguyên liệu rẻ hơn, bột trà xanh từ Việt Nam hay Đài Loan có thể sẽ là một lựa chọn hợp lý cho các cửa hàng có quy mô nhỏ hơn hoặc không chuyên sâu về matcha. Đồng thời, cũng có nhiều bạn trẻ yêu thích hương vị đặc trưng của bột trà xanh Đài Loan, nên loại bột này vẫn có một chỗ đứng nhất định trên thị trường đồ uống Việt. Cuộc khủng hoảng nguồn cung matcha Nhật Bản, dù tạo ra nhiều thách thức, cũng có thể được xem là một cơ hội để các dòng matcha từ các quốc gia khác, trong đó có cả matcha Việt Nam, có thể vươn lên và khẳng định chất lượng của mình. Tương lai của xu hướng matcha tại Việt Nam có lẽ sẽ phụ thuộc rất nhiều vào khả năng đa dạng hóa nguồn cung của các doanh nghiệp và sự chấp nhận của người tiêu dùng đối với những hương vị matcha mới.

Bảo An