Sửa luật "cởi trói" cho giá đất
Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) dự thảo Tờ trình Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, trong đó đề xuất sửa đổi 3 nhóm nội dung.
Bỏ xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường
Các nhóm đề xuất sửa đổi gồm: Nhóm thể chế quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 18-NQ/TW; nhóm các nội dung sửa đổi, bổ sung để tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật; nhóm các nội dung sửa đổi để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Một số điểm sửa đổi mới như: Đề xuất sửa đổi, bổ sung điểm d khoản 2 Điều 257 Luật Đất đai 2024 theo hướng bỏ quy định khoản tiền sử dụng đất bổ sung phải nộp đối với thời gian chưa tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.
Sửa đổi, bổ sung Điều 158 Luật Đất đai 2024. Cụ thể, Điều 158 Luật Đất đai 2024 quy định việc định giá đất phải bảo đảm 5 nguyên tắc: Phương pháp định giá đất theo nguyên tắc thị trường; tuân thủ đúng phương pháp, trình tự, thủ tục định giá đất; bảo đảm trung thực, khách quan, công khai, minh bạch; bảo đảm tính độc lập giữa tổ chức tư vấn xác định giá đất, hội đồng thẩm định bảng giá đất, hội đồng thẩm định giá đất cụ thể và cơ quan hoặc người có thẩm quyền quyết định giá đất; bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư.
Trong dự thảo tờ trình, Bộ NN&MT đề xuất sửa đổi Điều 158, định giá đất phải bảo đảm 4 nguyên tắc: Bảo đảm vai trò đại diện chủ sở hữu và quyền quyết định của Nhà nước về giá đất; kết quả xác định giá đất theo các phương pháp định giá đất là tài liệu để Nhà nước tham khảo khi quyết định giá đất; tuân thủ đúng trình tự, thủ tục định giá đất; bảo đảm phù hợp với yêu cầu quản lý Nhà nước và tình hình thực tế của địa phương.
Điểm mới tại dự thảo là việc định giá đất không còn "nguyên tắc thị trường". Thay vào đó, việc định giá phải bảo đảm vai trò đại diện chủ sở hữu và quyền quyết định của Nhà nước về giá đất. Kết quả xác định giá đất theo các phương pháp định giá đất là tài liệu để Nhà nước tham khảo khi quyết định giá đất.
Ngoài ra, Bộ NN&MT đề xuất sửa đổi Điều 159 về bảng giá đất. Cơ quan này đưa ra 2 phương án:
Phương án 1 là UBND cùng cấp quyết định bảng giá đất định kỳ 5 năm một lần và công bố và áp dụng từ ngày 1/1 của năm đầu kỳ. Trường hợp cần thiết phải bổ sung bảng giá đất trong năm thì UBND cấp tỉnh quyết định. Bảng giá đất được xây dựng theo khu vực, vị trí. Đối với khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất, bảng giá đất sẽ được xây dựng đến từng thửa.
Phương pháp 2 là bảng giá đất được áp dụng để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất, tính thuế, phí liên quan đến việc sử dụng đất, thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Chính phủ quy định chi tiết các trường hợp áp dụng bảng giá đất.
Sửa đổi đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội
Theo Bộ NN&MT, Luật Đất đai năm 2024 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành đang từng bước hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý đất đai, nhất là thông qua việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương. Nội dung này đã được quy định xuyên suốt trong các phiên bản luật trước đây và tiếp tục được cụ thể hóa mạnh mẽ trong giai đoạn hiện nay.
Theo đó, cấp Trung ương chỉ còn giữ một phần thẩm quyền liên quan đến quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Các nội dung quản lý Nhà nước khác trong lĩnh vực đất đai đều đã được phân cấp cho chính quyền địa phương như: Giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất…
Các quy định liên quan đến phân cấp thẩm quyền cho chính quyền địa phương theo pháp luật về đất đai hiện hành đang góp phần sớm đưa chính sách đất đai vào thực tiễn cuộc sống, cải cách thủ tục hành chính về đất đai, nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp trong quản lý, sử dụng đất đai.
Bên cạnh đó, triển khai chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ đã chủ động rà soát hệ thống pháp luật đất đai, từ đó tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định số 151/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025. Nghị định đã kịp thời phân định rõ thẩm quyền giữa cấp tỉnh và cấp xã, bảo đảm thực hiện hiệu quả cơ chế phân quyền trong bối cảnh mới.
Tuy nhiên, qua 1 năm thi hành Luật Đất đai cho thấy vẫn còn có một số tồn tại, vướng mắc đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi nhằm tiếp tục thể chế các quan điểm, định hướng quả Đảng, đồng thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành Luật Đất đai là cần thiết, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong giai đoạn hiện nay.
