Nỗi lo về thiếu hụt nguồn cung cà phê

Theo dõi KT&TD trên

Theo thống kê, từ tháng 10/2023 đến tháng 6/2024, Việt Nam đã xuất khẩu gần 1,26 triệu tấn cà phê, tương đương 86% sản lượng vào khoảng 1,47 triệu tấn của niên vụ hiện tại và giảm hơn 11% so với cùng kỳ niên vụ trước. Nếu không tính hàng tồn kho từ năm ngoái chuyển sang thì Việt Nam chỉ còn lại khoảng 210.000 tấn cà phê để xuất khẩu trong 4 tháng tới cho đến khi vụ thu hoạch mới diễn ra vào tháng 11 năm nay. Điều này khiến giá cà phê trong nước thể tiếp tục tăng nhưng lượng xuất khẩu có thể giảm mạnh trong những tháng tới.

Số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy, khối lượng cà phê xuất khẩu của Việt Nam trong quý II vừa qua đã giảm 32,4% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống chỉ còn 308.124 tấn. Mặc dù vậy, kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này vẫn tăng 8,5% lên 1,26 tỷ USD nhờ giá bán tăng cao.

Tính chung trong nửa đầu năm 2024, xuất khẩu mặt hàng này đạt 893.820 tấn với giá trị kim ngạch thu về 3,19 tỷ USD. So với cùng kỳ năm ngoái, lượng cà phê xuất khẩu tuy giảm 11,4% nhưng kim ngạch lại tăng mạnh 33,2%. Như vậy, kết thúc 9 tháng đầu niên vụ 2023- 2024 (từ tháng 10/2023 đến tháng 6/2024), Việt Nam đã xuất khẩu gần 1,26 triệu tấn cà phê, tương đương 86% sản lượng vào khoảng 1,47 triệu tấn của niên vụ hiện tại và giảm hơn 11% so với cùng kỳ niên vụ trước. Nếu không tính hàng tồn kho từ năm ngoái chuyển sang thì Việt Nam chỉ còn lại khoảng 210.000 tấn cà phê để xuất khẩu trong 4 tháng tới cho đến khi vụ thu hoạch mới diễn ra vào tháng 11 năm nay. Trong quý II, giá xuất khẩu bình quân cà phê của Việt Nam đạt 4.103 USD/tấn, tăng 24,7% so với quý I và tăng 60,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính riêng trong tháng 6, giá mặt hàng này đạt kỷ lục 4.593 USD/tấn, tăng 7,4% so với tháng trước và tăng 71,2% (hơn 1.900 USD/ tấn) so với cùng kỳ.

Về thị trường, Liên minh châu Âu (EU) tiếp tục là thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất của Việt Nam trong nửa đầu năm, chiếm gần 40% về lượng và 38,6% tổng kim ngạch xuất khẩu ngành hàng, đạt 353.468 tấn với kim ngạch hơn 1,2 tỷ USD, giảm 8,5% về lượng nhưng tăng 40,7% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2023.

Nhật Bản vươn lên vị trí thứ hai với khối lượng đạt 63.127 tấn, trị giá 238,8 triệu USD, tăng 4,2% về lượng và tăng 47,4% về trị giá so với cùng kỳ. Ngoài ra, lượng cà phê xuất khẩu sang một số thị trường khác trong khu vực châu Á như Indonesia, Philippin, Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia… cùng tăng rất mạnh trong nửa đầu năm nay. Ngược lại, Mỹ, Nga, Algeria, Anh… lại chứng kiến sự sụt giảm mạnh.

Những lo ngại dai dẳng về nguồn cung tiếp tục đẩy giá cà phê tăng cao trong thời gian gần đây. Tại thị trường trong nước, giá cà phê robusta nhân xô tại khu vực Tây Nguyên chạm ngưỡng gần 130.000 đồng/kg trong phiên giao dịch ngày 13/7, tăng 6 - 7% so với cách đây một tháng và tiến sát mức đỉnh lịch sử 134.000 đồng/kg được thiết lập hồi cuối tháng 4 vừa qua. Tính trong quý II, giá cà phê giảm khoảng 10% do ảnh hưởng bởi thị trường thế giới.

Tính trong quý II, giá cà phê giảm khoảng 10% do ảnh hưởng bởi thị trường thế giới. Nhiều chuyên gia cho rằng giá cà phê nội địa sẽ quay trở lại đà tăng trong thời tiết, dịch bệnh ảnh hưởng tới năng suất cây cà phê, từ đó kéo dài thêm tình trạng thiếu hụt nguồn cung như đã đề cập ở phía trên. Ngoài ra, tồn kho cà phê tại Việt Nam cũng không còn nhiều, ủng hộ cho đà tăng giá trong thời gian tới.

Kết thúc 9 tháng đầu niên vụ 2023-2024 (từ tháng 10/2023 đến tháng 6/2024), Việt Nam đã xuất khẩu gần 1,26 triệu tấn cà phê, tương đương 86% sản lượng vào khoảng 1,47 triệu tấn của niên vụ hiện tại và giảm hơn 11% so với cùng kỳ niên vụ trước. Nếu không tính hàng tồn kho từ năm ngoái chuyển sang thì Việt Nam chỉ còn lại khoảng 210.000 tấn cà phê để xuất khẩu trong 4 tháng tới cho đến khi vụ thu hoạch mới diễn ra vào tháng 11 năm nay. Điều này đồng nghĩa, xuất khẩu cà phê trong những tháng tới sẽ giảm mạnh do không còn hàng tồn kho để bán.

Theo Hiệp hội Cà phê và Ca cao Việt Nam (Vicofa), yếu tố thời tiết không thuận lợi kết hợp với sự bùng phát của rệp sáp cùng nhện đỏ sẽ làm giảm sản lượng vụ robusta tiếp theo ở Việt Nam từ 15% đến 20%. Theo ước tính của Vicofa, sản lượng cà phê robusta vụ 2023/2024 là khoảng 26,7 triệu bao, vụ mùa tiếp theo 2024/2025 của Việt Nam sẽ ở mức từ 21,40 đến 22,70 triệu bao. Con số này thấp hơn đáng kể so với dự báo sơ bộ của Volcafé trước đây là 24 triệu bao và thấp hơn nhiều so với ước tính của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) đã đưa ra mới đây là 27,85 triệu bao.

Theo nhận định của một số chuyên gia, giá cà phê biến động mạnh thời gian qua là do hiện tượng El Nino toàn cầu gây nắng nóng, khô hạn, dẫn đến thiếu nước cho cà phê. Nhiều vùng trồng cây cà phê đã bị ảnh hưởng do thiếu nước tưới, cháy lá, thậm chí cây cà phê chết. Chính điều này đã khiến nhiều người lo ngại việc sản xuất cà phê sẽ bị ảnh hưởng, nhu cầu mua trữ hàng tăng dẫn đến giá cà phê tăng vọt. Theo một số doanh nghiệp, hiện sản lượng cũng không có nhiều, chủ yếu để phục vụ thị trường nội địa. Các doanh nghiệp lớn không dám mạo hiểm ký hợp đồng mới khi giá cả liên tục biến động mạnh cùng với đó là việc vận chuyển khó khăn do cước tàu biển tăng. Giới thương nhân cho rằng, tình trạng xuất khẩu èo uột và khan hiếm nguồn cung tại Việt Nam có thể kéo dài đến tháng 11 năm nay, khi vụ mới bắt đầu thu hoạch.

Với diễn biến tích cực về giá cà phê thế giới tăng, ngành xuất khẩu cà phê của Việt Nam đang đứng trước rất nhiều cơ hội. Thứ nhất, giá cà phê tăng tạo điều kiện để các doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm, đầu tư vào công nghệ chế biến, và đa dạng hóa sản phẩm nhằm gia tăng giá trị gia tăng. Tận dụng cơ hội, nhiều doanh nghiệp đã chú trọng phát triển các sản phẩm cà phê chế biến sâu như cà phê hạt rang, cà phê tỏa hương, cà phê túi lọc để tăng giá trị xuất khẩu.

Thứ hai, giá cà phê tăng cao cũng khuyến khích các doanh nghiệp mở rộng quy mô sản xuất, tìm kiếm và khai thác thêm nguồn nguyên liệu từ nông dân. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng tốt hơn nhu cầu xuất khẩu trong bối cảnh nguồn cung cà phê toàn cầu bị thắt chặt. Giá cà phê tăng cao không chỉ mang lại lợi ích mà còn đặt ra nhiều thách thức. Giá cà phê cao sẽ ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp, đặc biệt là chi phí nguyên liệu đầu vào. Điều này sẽ gây áp lực lên lợi nhuận của doanh nghiệp nếu không thể điều chỉnh giá bán phù hợp.

Giá cà phê biến động mạnh cũng sẽ tác động đến hoạt động của các doanh nghiệp, khiến cho việc lập kế hoạch và dự báo trở nên khó khăn hơn. Doanh nghiệp cần linh hoạt trong chiến lược kinh doanh để ứng phó với những biến động bất thường của thị trường.