Kinh doanh trong hẻm lên ngôi nhờ ứng dụng giao hàng và mạng xã hội

Theo dõi KT&TD trên

Tại Hà Nội, nơi mật độ dân số đông và văn hóa ẩm thực đường phố phong phú, mỗi lựa chọn vị trí không chỉ là cửa hàng mà là một “phòng thí nghiệm” sôi động, mở ra những cơ hội và thách thức mới cho các doanh nghiệp.

Bức tranh hai màu sáng tối của thị trường tỷ đô

Ngành F&B Việt Nam đang chứng kiến những con số tăng trưởng đầy ấn tượng, khẳng định vị thế của một thị trường quy mô lớn và không ngừng mở rộng. Theo các dữ liệu thống kê từ Statista, giá trị toàn ngành ước tính sẽ chạm mốc 24,77 tỷ USD vào năm 2025 và được dự báo tiếp tục đà tăng trưởng mạnh mẽ lên 36,86 tỷ USD vào năm 2027, tương ứng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm đạt 9,7%. Tính đến cuối năm 2024, mạng lưới cơ sở kinh doanh F&B trên cả nước đã đạt con số khổng lồ khoảng 323.010 điểm, tăng 1,8% so với cùng kỳ năm trước đó. Tổng doanh thu toàn ngành ước đạt 688,8 nghìn tỷ đồng, tương đương gần 27 tỷ USD, ghi nhận mức tăng trưởng 16,6% so với năm 2023.

Tuy nhiên, đằng sau những con số hào nhoáng đó là một thực tế khắc nghiệt của sự đào thải. Mặc dù khảo sát trong nửa đầu năm 2025 cho thấy 54% trong số 3.000 nhà hàng và quán cà phê duy trì được doanh thu ổn định hoặc tăng trưởng, nhưng vẫn còn đó gần 18% doanh nghiệp rơi vào tình trạng suy giảm nghiêm trọng về hiệu quả kinh doanh. Điều này chỉ ra rằng, dù "miếng bánh" thị trường đang to ra, nhưng không phải ai cũng đủ sức để giành lấy phần ngon nhất, và rất nhiều nhà điều hành đang trở nên dễ bị tổn thương trước những biến động của chi phí và áp lực cạnh tranh khốc liệt.

Hà Nội và áp lực chi phí mặt bằng không tưởng

Trong bức tranh chung đó, Hà Nội nổi lên như một điểm nóng tiêu dùng đặc biệt quan trọng. Mặc dù dân số chỉ chiếm một phần nhỏ so với cả nước, thủ đô lại đóng góp tới hơn 22% tổng chi tiêu dịch vụ ăn uống trong năm 2024. Sức hấp dẫn của thị trường Hà Nội đến từ cơ cấu nhân khẩu học vàng với hơn 67% cư dân dưới 40 tuổi, tạo ra một tệp khách hàng khổng lồ cho các quán cà phê, chuỗi cửa hàng tráng miệng và dịch vụ giao đồ ăn. Thu nhập hộ gia đình tại đây cũng tăng trưởng ấn tượng, từ mức 15,2 triệu đồng/tháng năm 2020 lên 22,8 triệu đồng/tháng vào năm 2024. Tại các quận nội thành sầm uất như Ba Đình, Tây Hồ, Cầu Giấy hay Thanh Xuân, mức thu nhập hàng tháng còn ghi nhận con số vượt trội từ 24 đến 28 triệu đồng, phản ánh sự mở rộng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu với nhu cầu chi tiêu mạnh tay cho ăn uống và trải nghiệm.

Thế nhưng, sức hấp dẫn của thị trường cũng đồng nghĩa với cái giá phải trả cho chi phí mặt bằng ngày càng "chát". Giá thuê tại các khu vực trung tâm tăng phi mã, với mức tăng từ 8 đến 15% cho các mặt tiền đường cao cấp. Cá biệt tại quận Hoàn Kiếm và Hai Bà Trưng, giá thuê tầng trệt trung bình đã chạm ngưỡng 172,7 USD/m²/tháng. Tại các trung tâm thương mại sang trọng, chi phí thuê mặt bằng có thể chiếm từ 20 đến 55% tổng doanh thu của cửa hàng, một tỷ lệ cao gấp 2 đến 3 lần so với chuẩn mực toàn cầu. Gánh nặng chi phí mặt bằng quá lớn chính là một trong những nguyên nhân chính góp phần khiến hơn 51.000 cơ sở F&B phải đóng cửa chỉ trong 9 tháng đầu năm 2024, buộc các nhà đầu tư phải tìm kiếm những lối đi mới để sinh tồn.

Cú hích từ làn sóng giao hàng trực tuyến

Song song với áp lực chi phí, sự thay đổi trong hành vi người tiêu dùng cũng đang tái định hình cấu trúc kinh doanh của ngành. Sự bùng nổ của các ứng dụng giao đồ ăn trực tuyến đã làm thay đổi hoàn toàn luật chơi. Theo số liệu từ Decision Lab, tỷ trọng doanh thu từ giao hàng tại các thành phố lớn đã tăng vọt từ mức khiêm tốn 3% năm 2018 lên 10–12% trong năm 2024. Sự dịch chuyển này mang đến một thông điệp quan trọng: các nhà hàng giờ đây không còn phụ thuộc hoàn toàn vào lượng người đi bộ ngang qua cửa tiệm (footfall). Thay vào đó, họ có thể khai thác hiệu quả doanh thu từ bán hàng trực tuyến trong bán kính phục vụ từ 3 đến 5 km. Chính sự thay đổi này đã mở ra cánh cửa cơ hội cho những địa điểm không nằm ở mặt tiền đường lớn, tạo tiền đề cho sự lên ngôi của mô hình kinh doanh trong ngõ hẻm.

Cuộc cách mạng mang tên 'mua sắm trong hẻm'

Theo kết quả nghiên cứu chuyên sâu của B&Company, mô hình "mua sắm trong hẻm" đang nổi lên như một giải pháp chiến lược tối ưu giúp các doanh nghiệp F&B giải bài toán chi phí. Thay vì cố gắng bám trụ tại các mặt tiền đường phố đắt đỏ hay các trung tâm thương mại sầm uất, nhiều thương hiệu đang chuyển hướng tìm đến các con hẻm nhỏ với diện tích khiêm tốn dưới 30 m². Lợi ích nhãn tiền lớn nhất của chiến lược này là khả năng tiết kiệm từ 50 đến 70% chi phí thuê mặt bằng so với khu vực trung tâm.

Không gian hẻm nhỏ gọn không chỉ giúp giảm gánh nặng tiền thuê mà còn kéo giảm các chi phí tiện ích, bảo trì và nhân sự vận hành. Khoản ngân sách tiết kiệm được từ mặt bằng cho phép các chủ cửa hàng tái đầu tư vào những giá trị cốt lõi khác quan trọng hơn như nâng cao chất lượng nguyên liệu đầu vào, thiết kế nội thất độc đáo, xây dựng câu chuyện thương hiệu có chiều sâu và đẩy mạnh các chiến dịch tiếp thị kỹ thuật số. Một quán cà phê nằm sâu trong ngõ Hà Nội, nhờ vậy, có thể sở hữu những ly cà phê chất lượng hảo hạng, không gian decor đậm chất nghệ thuật và đội ngũ nhân viên phục vụ chuyên nghiệp, từ đó thu hút được lượng khách hàng trung thành và tạo nên hiệu ứng lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội mà không cần đến sự phô trương của mặt tiền phố lớn.

Kết nối số và trải nghiệm độc bản là chìa khóa

Sự trỗi dậy của mô hình trong hẻm còn được tiếp sức bởi sự phát triển vũ bão của thương mại điện tử. Thị trường giao đồ ăn trực tuyến Việt Nam dự kiến sẽ tăng trưởng từ 1,3 tỷ USD năm 2023 lên 2 tỷ USD vào năm 2027. Các khu vực ngoại ô và các quận đông dân cư như Hoàng Mai, Bắc Từ Liêm, Đông Anh đang trở thành những trung tâm giao hàng mới nhờ lợi thế dân số đông và giá thuê rẻ. Hành vi tiêu dùng của giới trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z, những người luôn kết nối kỹ thuật số, cũng đang ủng hộ xu hướng này. Họ không ngại đi vào ngõ sâu để tìm kiếm những trải nghiệm độc đáo, mới lạ và có sức hấp dẫn về mặt hình ảnh để chia sẻ trên mạng xã hội

. Báo cáo GWI 2025 chỉ ra rằng 64% người tiêu dùng dự kiến sẽ tăng cường mua sắm trực tuyến, tạo điều kiện thuận lợi cho mô hình kết hợp giữa trải nghiệm tại chỗ (offline) và kinh doanh trực tuyến (online). Để thành công với mô hình này, các doanh nghiệp buộc phải tập trung tối đa vào việc tăng khả năng hiện diện kỹ thuật số. Việc xuất hiện trên Google Maps, Facebook, TikTok hay các sàn thương mại điện tử là yêu cầu bắt buộc. Bên cạnh đó, việc thiết kế trải nghiệm tại cửa hàng với ánh sáng, mùi hương và âm nhạc đặc sắc sẽ biến những bất lợi về vị trí thành ưu điểm về sự riêng tư và ấm cúng.

Mặc dù mở ra nhiều cơ hội mới, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng mô hình "cửa hàng trong hẻm" không phải là con đường trải hoa hồng. Những thách thức về vị trí khuất, lối đi hẹp, chỗ đậu xe hạn chế và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong chính phân khúc này là những bài toán khó cần lời giải. Để phát triển bền vững, các chủ cửa hàng cần không ngừng nâng cao khả năng khám phá kỹ thuật số, biến mình thành một điểm đến "phải ghé" trên bản đồ ẩm thực số. Việc xây dựng cộng đồng địa phương, hợp tác với các doanh nghiệp lân cận và các nghệ sĩ để tạo ra các sự kiện nhỏ cũng là một cách thông minh để thu hút khách hàng.

Quan trọng hơn cả, việc tích hợp liền mạch giữa kênh online và offline, từ khâu đặt hàng, giao hàng đến nhận hàng tại quán cần được vận hành trơn tru. Có thể thấy, sự dịch chuyển từ "mặt phố" vào "trong hẻm" không chỉ là một giải pháp tình thế để tiết kiệm chi phí mà đang dần trở thành một chiến lược phát triển bài bản, phản ánh sự thích nghi linh hoạt của ngành F&B trước những thay đổi của thời đại. Những thương hiệu nắm bắt đúng xu hướng này, kết hợp hài hòa giữa yếu tố kinh tế và trải nghiệm khách hàng, được kỳ vọng sẽ trở thành những điểm sáng mới trong bức tranh thị trường Hà Nội đầy sôi động.

Bảo An