Đề xuất từng bước thị trường hóa lĩnh vực kinh doanh vàng
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang tích cực hoàn thiện dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP, theo hướng từng bước thị trường hóa lĩnh vực kinh doanh vàng, nhưng vẫn kiểm soát chặt chẽ nhằm đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và tăng tính minh bạch cho thị trường.
Một trong những điểm đổi mới quan trọng của dự thảo Nghị định là cơ chế cấp phép cho doanh nghiệp và ngân hàng đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng, cũng như được phép nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và phục vụ sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ. Động thái này sẽ xóa bỏ thế độc quyền trong sản xuất vàng miếng vốn kéo dài hơn một thập kỷ qua, đồng thời tạo điều kiện cho nhiều thương hiệu mới gia nhập thị trường, giúp người dân có thêm lựa chọn và thu hẹp mức chênh lệch giá giữa các thương hiệu.
Việc cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu sẽ được NHNN thực hiện theo hạn mức, căn cứ vào tình hình kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ và diễn biến của thị trường vàng trong từng thời kỳ. Cách làm này vừa đảm bảo nguyên tắc kiểm soát chặt chẽ vừa từng bước mở cửa thị trường theo hướng minh bạch và cạnh tranh lành mạnh hơn.
Tăng quyền tiếp cận thị trường
Ngoài ra, NHNN sẽ áp dụng nhiều biện pháp kiểm soát như yêu cầu các doanh nghiệp công bố rõ tiêu chuẩn, khối lượng, hàm lượng vàng của sản phẩm. Doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm về tính chính xác của thông tin đã công bố. Đồng thời, các đơn vị kinh doanh vàng phải xây dựng quy định nội bộ về mua bán vàng miếng, hệ thống thông tin lưu trữ dữ liệu giao dịch và kết nối chia sẻ với các cơ quan quản lý theo đúng quy định pháp luật.
Một điểm mới khác là việc sửa đổi các quy định liên quan đến thanh toán qua tài khoản và hóa đơn điện tử trong giao dịch vàng. Điều này nhằm minh bạch hóa toàn bộ hoạt động giao dịch trên thị trường vàng miếng – vốn lâu nay vẫn tồn tại tình trạng thanh toán tiền mặt và thiếu minh bạch về hóa đơn chứng từ.
Liên quan đến thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ, hiện Nghị định 24 chỉ yêu cầu cấp chứng nhận đủ điều kiện đối với doanh nghiệp sản xuất, trong khi các đơn vị kinh doanh không cần xin phép nếu đáp ứng điều kiện. NHNN hiện cũng chỉ cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu cho mục đích sản xuất vàng trang sức xuất khẩu để thu ngoại tệ. Còn các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức trong nước phải tự cân đối nguồn nguyên liệu.
Tuy nhiên, qua quá trình tổng kết, nhiều doanh nghiệp kiến nghị được phép nhập khẩu vàng nguyên liệu để phát triển ngành vàng trang sức trong nước. NHNN đánh giá đây là nhu cầu thực tế, trong bối cảnh có hơn 6.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này, phần lớn là doanh nghiệp nhỏ, năng lực tài chính hạn chế.
Chuẩn bị cho giai đoạn phát triển thị trường vàng
Dự thảo mới đưa ra cơ chế cho phép các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng đủ điều kiện (trong đó có cả đơn vị được cấp phép sản xuất vàng miếng) nhập khẩu vàng nguyên liệu để cung cấp cho các đơn vị sản xuất vàng trang sức trong nước. Mục tiêu là tăng cung vàng nguyên liệu, thúc đẩy ngành trang sức phát triển nhưng vẫn đảm bảo quản lý Nhà nước chặt chẽ.
Các đơn vị được cấp phép cũng phải xây dựng quy trình nội bộ rõ ràng, minh bạch về việc nhập khẩu và bán vàng nguyên liệu, đồng thời thiết lập hệ thống thông tin để lưu trữ chính xác toàn bộ dữ liệu giao dịch, phục vụ công tác thanh kiểm tra và giám sát của cơ quan quản lý.
Dự thảo Nghị định cũng bổ sung trách nhiệm cho các bộ ngành, cơ quan nhà nước và chính quyền địa phương trong công tác quản lý thị trường vàng. NHNN sẽ phối hợp thiết lập hệ thống dữ liệu về thị trường vàng, kết nối thông tin giữa các cơ quan chức năng để tăng cường minh bạch và hiệu quả giám sát.
Đại diện NHNN cho biết trong thời gian tới, cơ quan này sẽ tiếp tục thực thi chính sách tiền tệ một cách chủ động, linh hoạt, kịp thời để giữ ổn định kinh tế vĩ mô và giảm bớt vai trò cất trữ của vàng và chuyển hóa nguồn lực vàng vào nền kinh tế.
Song song đó, NHNN đang nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế để đề xuất thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa, từ đó tạo thêm một kênh minh bạch, chính thức cho hoạt động đầu tư bằng vàng.
Ngoài NHNN, các bộ, ngành cũng được khuyến nghị nghiên cứu giải pháp phát triển kênh đầu tư thay thế nhằm huy động nguồn lực vàng trong dân, cũng như rà soát và đề xuất chính sách thuế phù hợp đối với hoạt động mua bán vàng, góp phần hoàn thiện thể chế và nâng cao hiệu quả quản lý thị trường vàng.
T.An (t/h)
