Áp chuẩn tiêu thụ nhiên liệu mới: Tiết kiệm tiền xăng, sạch môi trường

Theo dõi KT&TD trên

Thúc đẩy mục tiêu giảm phát thải ngành GTVT

Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến góp ý dự thảo Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về giới hạn và phương pháp đánh giá mức tiêu thụ nhiên liệu ô tô con.

Quy định này nhằm cụ thể hoá cam kết của Việt Nam trong việc giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và Quyết định 876 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình hành động chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan của ngành giao thông vận tải (GTVT).

Là cơ quan được giao xây dựng quy định giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu (TTNL) cho phương tiện giao thông đường bộ, Cục Đăng kiểm VN cho biết, hiện nay, Việt Nam đang ở giai đoạn áp dụng việc dán nhãn năng lượng và thử nghiệm khí thải mức 5 đối với xe ô tô con loại từ 9 chỗ trở xuống được sản xuất, lắp ráp từ linh kiện rời, hoàn toàn mới hoặc nhập khẩu chưa qua sử dụng.

Chính sách này đã khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư công nghệ tiên tiến, đồng thời góp phần giảm ô nhiễm môi trường và nâng cao hiệu quả tiết kiệm nhiên liệu cho các dòng xe ô tô con trong nước.

Tuy nhiên, theo Cục Đăng kiểm, hiện chưa có quy định cụ thể về giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu và mức phát thải CO₂ đối với ô tô con. Điều này khiến hiệu quả thực tế trong việc kiểm soát phát thải khí các-bon của ngành GTVT chưa cao.

Trong khi đó, TCVN 9854:2013 - Tiêu chuẩn quốc gia về giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu và phương pháp xác định cho ô tô con - do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành từ năm 2013, hiện không bắt buộc áp dụng.

Ông Lê Hồng Việt, Phó giám đốc Trung tâm thử nghiệm khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (Cục Đăng kiểm VN) cho biết, hiện trên thế giới, phương pháp đặt mục tiêu TTNL trung bình cho nhà sản xuất thay vì mục tiêu cho các mẫu xe riêng lẻ đang triển khai khá phổ biến.

Với phương pháp này, những mẫu xe có hiệu suất nhiên liệu cao có thể "bù trừ" cho các mẫu kém hiệu quả hơn trong của cùng một hãng sản xuất. Cơ quan quản lý vì vậy có thể đưa ra các yêu cầu nghiêm ngặt hơn mà vẫn tạo điều kiện cho doanh nghiệp đạt được mục tiêu chung về tiết kiệm nhiên liệu, đồng thời thúc đẩy đổi mới công nghệ.

Nhấn mạnh sự cần thiết xây dựng và ban hành TCVN giới hạn mức TTNL cho xe ô tô con theo phương pháp đánh giá mức TTNL chung cho đội xe, Cục Đăng kiểm VN cho biết, đây là cơ sở để các nhà sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến việc thử nghiệm, kiểm tra chứng nhận chất lượng ATKT & BVMT với ô tô có thời gian chuẩn bị cho phù hợp.

Người tiêu dùng hưởng lợi lớn

Theo Cục Đăng kiểm VN, việc áp dụng TCVN về mức TTNL buộc các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô phải đầu tư công nghệ mới như động cơ hybrid điện, động cơ điện, hệ thống phun xăng trực tiếp, hộp số vô cấp, thiết kế khí động học tối ưu hơn.

Qua đó, người tiêu dùng Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ việc sử dụng xe an toàn hơn, tiết kiệm nhiên liệu hơn, ít phát thải hơn.

Mặt khác, hiện lĩnh vực GTVT chiếm khoảng 18–20% lượng phát thải CO₂ quốc gia. Khi tiêu chuẩn TTNL được áp dụng, mức tiêu thụ nhiên liệu của đoàn xe giảm sẽ trực tiếp kéo theo giảm phát thải CO₂ và các khí gây ô nhiễm như NOx, PM.

"Đây là bước đi quan trọng để Việt Nam thực hiện các cam kết tại COP26 đưa phát thải ròng bằng "0" vào 2050 và Quyết định 876 của Thủ tướng chính phủ. Đồng thời, góp phần cải thiện chất lượng không khí đô thị, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm chi phí y tế và nâng cao hình ảnh quốc gia trong khu vực.

Theo đánh giá, xe tiết kiệm nhiên liệu sẽ giúp giảm chi phí vận hành hàng ngày cho người sử dụng", ông Việt nói và cho biết, chỉ tính mức giảm 0,5–1,0 lít/100 km cũng có thể tiết kiệm hàng triệu đồng mỗi năm cho mỗi phương tiện.

Đối với doanh nghiệp vận tải, logistics, taxi, xe công nghệ, việc giảm chi phí nhiên liệu cũng sẽ giúp tăng lợi nhuận, hạ giá thành dịch vụ và tăng sức cạnh tranh.

Về lâu dài, khi cơ cấu xe chuyển dần sang xe hybrid, xe điện EV, chi phí nhiên liệu còn giảm mạnh hơn nữa, từ đó, giảm áp lực nhập khẩu xăng dầu.

Rõ ràng, quy định TTNL sẽ tạo lợi thế cạnh tranh cho các dòng xe điện, xe hybrid điện, xe sử dụng nhiên liệu thay thế vốn có mức tiêu hao thấp. Từ đó, giúp thị trường xe điện, xe hybrid điện tại Việt Nam sôi động hơn, thúc đẩy các chính sách ưu đãi, phát triển hạ tầng sạc, bảo trì.

Có khả thi?

Thẳng thắn thừa nhận việc áp dụng TCVN về mức TTNL sẽ tác động tới thị trường và doanh nghiệp bởi công nghệ sản xuất trong nước còn hạn chế, chủ yếu dựa vào công nghệ cũ, song ông Việt cho rằng, tác động này chỉ trong ngắn hạn.

Ngoài ra, để giảm thiểu tác động, dự thảo TCVN được xây dựng theo hướng đảm bảo phù hợp với lộ trình, khả năng của doanh nghiệp, đồng thời có nhiều phương án linh hoạt để doanh nghiệp thực hiện.

Đơn cử như: có thể điều chỉnh cơ cấu sản phẩm, áp dụng công nghệ mới, hoặc cân đối chiến lược kinh doanh sao cho phù hợp hơn.

Bên cạnh đó, dự thảo cũng thiết kế cơ chế trao đổi lượng tiết kiệm nhiên liệu (PCAFC) để hỗ trợ doanh nghiệp theo hướng doanh nghiệp có thể chuyển đổi, trao đổi lượng tiết kiệm nhiên liệu giữa các năm hoặc giữa các doanh nghiệp với nhau.

Tại dự thảo, các quy định tạo ưu tiên cho phương tiện xanh, sạch như xe điện (EV), xe hybrid điện (HEV), xe hybrid điện sạc ngoài (PHEV) cũng kỳ vọng thúc đẩy doanh nghiệp cơ cấu sản phẩm theo các phương tiện xanh, góp phần định hướng thị trường theo hướng bền vững, phù hợp với chủ trương chuyển đổi năng lượng xanh, bảo vệ môi trường của Chính phủ.

Theo dự thảo TCVN, Bộ Xây dựng đề xuất mục tiêu mức tiêu hao nhiên liệu trung bình (CAFC) của toàn bộ mảng xe con tại Việt Nam ở mức 4,83 lít/100 km vào 2030.

Tức chỉ còn 5 năm nữa để chuẩn bị sao cho đạt được mục tiêu. Cục Đăng kiểm VN cho biết, khi dự thảo được lấy ý kiến, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho rằng, mục tiêu trên "quá nghiêm ngặt", dự kiến có khoảng 96% xe chạy xăng truyền thống và 14% xe hybrid hiện tại không đạt chuẩn theo đề xuất của cơ quan quản lý.

"Tuy nhiên, theo dự thảo, phạm vi điều chỉnh chỉ áp dụng với xe sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới, không áp dụng đối với các phương tiện đã và đang lưu hành.

Mức CAFC 4,83 lít/100 km cũng không áp dụng trực tiếp cho từng mẫu xe hay từng doanh nghiệp, mà là mục tiêu trung bình của quốc gia; mỗi doanh nghiệp sẽ có mục tiêu riêng dựa trên cơ cấu sản phẩm và khối lượng trung bình của đoàn xe do mình sản xuất hoặc nhập khẩu", ông Việt phân tích.

Cũng theo lãnh đạo Trung tâm Thử nghiệm khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, hiện dự thảo vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến góp ý, chưa ban hành. Mới đây nhất, ban soạn thảo đã nhận được văn bản của VAMA ủng hộ mục tiêu hướng tới mức TTNL trung bình 4,83 lít/100 km vào năm 2035, coi đây là đóng góp thiết thực cho mục tiêu giảm phát thải quốc gia.

"Ban soạn thảo đang tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động chi tiết dựa trên dữ liệu thị trường và xu hướng phát triển phương tiện trong nước, đặc biệt là sự gia tăng tỷ lệ xe điện, để có lộ trình áp dụng hợp lý, bảo đảm vừa thực hiện cam kết quốc tế, vừa phù hợp với điều kiện thực tiễn của doanh nghiệp và thị trường Việt Nam", ông Việt khẳng định.