Xe không đạt chuẩn tiêu thụ nhiên liệu sẽ bị dừng bán từ 2030
Từ năm 2030, các xe cơ giới mới không đáp ứng Biện pháp E17 về giới hạn tiêu thụ nhiên liệu sẽ bị ngừng bán, nhằm thúc đẩy tiết kiệm năng lượng.
Từ năm 2030, các phương tiện cơ giới không đạt tiêu chuẩn về tiêu thụ nhiên liệu sẽ bị dừng bán ra thị trường, theo quy định tại Biện pháp E17 – một trong những biện pháp kỹ thuật bắt buộc nhằm nâng cao hiệu suất sử dụng năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực giao thông. Đây là bước đi quan trọng để Việt Nam thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 theo Tuyên bố tại COP26.
Biện pháp E17 và lộ trình thực hiện
Biện pháp E17 được ban hành kèm theo Quyết định số 1191/QĐ-BGTVT ngày 30/9/2024 của Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) – cơ quan vẫn phụ trách lĩnh vực giao thông. Quy định này đưa ra giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu tối đa đối với các loại xe cơ giới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới.
Theo đó, từ năm 2027 đến 2029, yêu cầu đạt chuẩn mức tiêu thụ nhiên liệu sẽ được áp dụng theo tỷ lệ tăng dần: 30% xe mới bán ra thị trường phải đạt chuẩn vào năm 2027, 50% vào năm 2028 và 75% vào năm 2029. Từ ngày 1/1/2030, toàn bộ xe cơ giới mới nếu không đáp ứng giới hạn tiêu thụ nhiên liệu sẽ không được phép bán tại thị trường Việt Nam.
Mức tiêu thụ nhiên liệu tối đa theo Biện pháp E17 được phân loại cụ thể, ví dụ:
Xe máy: không quá 2,3 lít/100 km
Ô tô con dung tích dưới 1.400 cc: không quá 4,7 lít/100 km
Ô tô con từ 1.400 – 2.000 cc: không quá 5,3 lít/100 km
Ô tô con trên 2.000 cc: không quá 6,4 lít/100 km
Hàng loạt mẫu xe đối mặt nguy cơ bị loại khỏi thị trường
Theo khảo sát thị trường hiện nay, một số mẫu xe phổ biến có mức tiêu thụ nhiên liệu vượt mức quy định. Chẳng hạn, nhiều xe máy tay ga như Honda SH 125i, Vespa Sprint 125 hay Honda PCX 160 hiện vẫn tiêu thụ trên 2,5 lít/100 km. Với ô tô, các mẫu SUV dung tích lớn như Toyota Land Cruiser 3.5L (tiêu thụ khoảng 9,5 lít/100 km), Ford Everest hay Lexus RX 350 đều không đáp ứng chuẩn E17.
Nếu không cải tiến công nghệ, các mẫu xe này sẽ buộc phải ngừng bán tại Việt Nam từ năm 2030. Điều này tạo ra áp lực lớn lên các nhà sản xuất và nhập khẩu xe cơ giới, buộc họ phải đầu tư phát triển các dòng xe mới tiết kiệm nhiên liệu hơn.
Lựa chọn giữa MEPS và CAFC
Hiện nay, Việt Nam đang cân nhắc hai phương pháp áp dụng Biện pháp E17: Tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng tối thiểu (MEPS) và Tiêu thụ nhiên liệu trung bình doanh nghiệp (CAFC).
MEPS: Giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu áp dụng riêng cho từng mẫu xe. Nếu một mẫu xe không đạt chuẩn, dù chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong danh mục sản phẩm, cũng không được phép bán.
CAFC: Cho phép tính toán mức tiêu thụ trung bình của toàn bộ xe do một doanh nghiệp sản xuất hoặc nhập khẩu. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể bù trừ giữa các dòng xe tiết kiệm và xe tiêu thụ nhiên liệu cao.
Theo đánh giá của Viện Khoa học Công nghệ Giao thông Vận tải (ITST), nếu áp dụng theo phương pháp MEPS, khoảng 97% xe ô tô động cơ đốt trong hiện nay sẽ không đạt chuẩn E17, dẫn đến nguy cơ thiệt hại kinh tế lớn. Viện này ước tính GDP có thể giảm 574.000 tỷ đồng và ngân sách hụt khoảng 377.000 tỷ đồng nếu không có lộ trình và chính sách hỗ trợ phù hợp.
Hướng tới chuyển dịch năng lượng trong giao thông
Mục tiêu của Biện pháp E17 không chỉ nằm ở việc giảm tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch mà còn góp phần thúc đẩy chuyển đổi sang các phương tiện giao thông thân thiện môi trường như xe điện, xe hybrid.
Trên thực tế, nhiều hãng xe lớn đã chủ động dịch chuyển theo xu hướng này. VinFast đã dừng sản xuất xe xăng từ cuối năm 2022. Toyota, Hyundai, Honda và Ford đều đã giới thiệu các dòng xe hybrid hoặc xe điện để chuẩn bị đáp ứng quy định mới.
Tuy vậy, để chính sách E17 phát huy hiệu quả, cần có hệ sinh thái hỗ trợ như hạ tầng trạm sạc, chính sách ưu đãi cho xe tiết kiệm nhiên liệu, đồng thời nâng cao ý thức người tiêu dùng trong lựa chọn phương tiện.
Minh Thành
