Rà soát quy chuẩn, tăng cường kiểm tra phòng chống cháy nổ từ hệ thống điện

Theo dõi KT&TD trên

Hệ thống điện là nguyên nhân nhiều vụ cháy

Trong thời gian gần đây, nhiều vụ cháy nghiêm trọng trên cả nước đã được kết luận có nguyên nhân trực tiếp từ sự cố hệ thống điện, thiết bị điện để lại hậu quả nghiêm trọng. Như vụ cháy tại cư xá Độc Lập (TP.HCM) vào tối 6/7, khiến 8 người thiệt mạng, trong đó có hai trẻ em.

Cơ quan chức năng xác định nguyên nhân là chập điện từ đường dây người dân tự đấu nối để cấp điện cho các thiết bị tiêu thụ điện tại tầng trệt của cư xá.

Hiện trường vụ cháy cư xá Độc Lập tối 6/7. Ảnh: VGP.

Cũng tại TP.HCM, ngày 28/7, một căn nhà tại phường Long Bình bốc cháy lúc rạng sáng khiến hai người tử vong. Qua điều tra, nguyên nhân được xác định là chập điện từ hệ thống dây dẫn điện trong nhà.

Tại Quảng Trị, rạng sáng 23/7, một ngôi nhà sàn ở xã A Dơi bất ngờ bốc cháy dữ dội do chập điện tại khu vực để tủ ti vi, khiến toàn bộ phần gỗ và đồ đạc bị thiêu rụi. Rất may, bốn người trong nhà kịp thời thoát thân. Những vụ cháy có nguyên nhân từ sự cố điện xảy ra liên tiếp đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự mất an toàn trong sử dụng và đấu nối hệ thống điện.

Theo thống kê của Cục Cảnh sát Phóng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ (PCCC&CNCH), Bộ Công an, trong 3 tháng đầu năm 2025, cả nước xảy ra hơn 900 vụ cháy, trong đó có 74,4% vụ cháy do hệ thống thiết bị điện, sự cố về điện.

Ông Bùi Xuân Thái, Phó chủ tịch Hiệp hội PCCC&CNCH Việt Nam cho biết, sau mỗi vụ cháy nghiêm trọng, các cơ quan chức năng luôn đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn người dân về công tác đảm bảo an toàn điện. Tuy nhiên, tình trạng cháy, nổ liên quan đến điện vẫn tiếp tục xảy ra.

Theo ông Thái, có nhiều nguyên nhân dẫn đến các vụ cháy do điện, nhưng phổ biến nhất vẫn là hệ thống điện xuống cấp, không được bảo trì thường xuyên, trong khi nhu cầu sử dụng thiết bị điện ngày càng cao, gây quá tải. Ngoài ra, việc sử dụng các thiết bị điện không rõ nguồn gốc, không đạt tiêu chuẩn như ổ cắm, dây dẫn… cũng tiềm ẩn nguy cơ chập cháy rất lớn.

Bên cạnh đó, nhiều công trình không tuân thủ đúng quy định kỹ thuật trong thiết kế và lắp đặt hệ thống điện, dẫn đến mất an toàn. Cuối cùng, ý thức của người dân vẫn còn hạn chế, nhiều người còn có thói quen không ngắt thiết bị điện khi không sử dụng, không kiểm tra định kỳ hệ thống điện, có thói quen sử dụng điện không an toàn.

Cần tăng cường công tác kiểm tra hệ thống PCCC, hệ thống điện định kỳ để ngăn ngừa cháy nổ.

Cần rà soát, bổ sung các quy chuẩn, tiêu chuẩn

Ông Đinh Quốc Dân, Phó viện trưởng Viện khoa học công nghệ xây dựng (IBST) cho biết, hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về điện trong nhà ở và công trình ở nước ta do Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và công nghệ ban hành.

Trong đó, Bộ Công Thương chủ yếu ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan đến sản xuất và phân phối điện như nhà máy điện, trạm biến áp, lưới truyền tải và an toàn thiết bị điện. Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành các quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn về hệ thống điện trong công trình dân dụng.

Hiện nay, Bộ Xây dựng đã ban hành QCVN 12:2014/BXD - quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về hệ thống điện nhà ở và công trình công cộng, dựa trên các phần cốt lõi của bộ tiêu chuẩn quốc tế IEC 60364. Quy chuẩn này quy định toàn diện các vấn đề như dây dẫn và thiết bị điện, thiết bị bảo vệ, nối đất, chống sét, chiếu sáng… với cấp điện áp đến 1kV.

Bên cạnh đó, khung kỹ thuật về hệ thống điện trong công trình được hỗ trợ bằng nhiều tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) để áp dụng trong thiết kế, thi công và kiểm tra hệ thống điện. Có thể nói, hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn điện của Việt Nam hiện nay hoàn toàn tương đương với các nước phát triển.

Theo ông Dân, nội dung QCVN 12:2014/BXD rất đầy đủ, đề cập tới tất cả các vấn đề về quản lý, kỹ thuật liên quan đến thiết kế, thi công, vận hành khai thác đối với hệ thống điện của nhà ở và nhà công cộng, đặc biệt các vấn đề liên quan đến phòng chống cháy nổ, môi trường, an toàn sinh mạng, tài sản, vật nuôi…

Các tiêu chuẩn được chuyển dịch từ các tiêu chuẩn của IEC 60364 đáp ứng cơ bản các yêu cầu về thiết kế, thi công, kiểm tra đối với hệ thống điện của công trình dân dụng. Cùng với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, hệ thống tiêu chuẩn IEC cũng thường xuyên được cập nhật.

Tuy nhiên, công nghệ xây dựng và hệ thống điện đã có nhiều thay đổi mạnh mẽ trong những năm gần đây, từ kỹ thuật điện đến nhu cầu công suất, thiết bị tiêu thụ điện; trong khi, QCVN 12:2014/BXD đã được ban hành hơn 10 năm; do đó, hệ thống khung kỹ thuật này cần được rà soát, cập nhật và điều chỉnh, bổ sung từ các yêu cầu kỹ thuật đến các yêu cầu quản lý, khai thác và sử dụng.

"Việc rà soát, cập nhật và bổ sung các quy chuẩn, tiêu chuẩn là cần thiết để đáp ứng yêu cầu thực tiễn và đảm bảo an toàn. Đây cũng chính là nhiệm vụ mà Bộ Xây dựng đang giao cho IBST thực hiện", ông Dân cho biết.

Ông Dân cho rằng, lần rà soát này sẽ nhấn mạnh vào các quy định liên quan đến tính hệ thống, các quy định về kỹ thuật điện và tăng cường kiểm tra, hậu kiểm hệ thống điện của công trình. Việc kiểm tra phải được yêu cầu thực hiện thường xuyên trong quá trình thi công, nghiệm thu và quá trình khai thác sử dụng công trình.

Đặc biệt, đưa các quy định về tăng cường công tác hậu kiểm trong quá trình sử dụng nhằm phát hiện, kiểm soát những cải tạo, thay đổi hệ thống điện và tính toán, sử dụng đúng phụ tải trong hệ thống để kịp thời hạn chế các hư hỏng, mất an toàn của hệ thống điện - nguyên nhân chính gây ra nguy cơ cháy nổ.

Cần kiểm tra định kỳ hệ thống điện

Chia sẻ về những giải pháp sử dụng điện an toàn, phòng chống cháy nổ, ông Bùi Xuân Thái cho biết, các công trình cần chú trọng đến công tác thiết kế và kiểm tra hệ thống điện.

Về thiết kế, việc lựa chọn thiết bị điện phải đảm bảo tiêu chuẩn an toàn, có công suất phù hợp với nhu cầu sử dụng, khả năng chịu tải tốt và được trang bị các thiết bị bảo vệ như cầu chì, aptomat để ngắt mạch khi xảy ra quá tải hoặc ngắn mạch.

Hệ thống điện cần được lắp đặt đúng quy chuẩn kỹ thuật, tuân thủ các tiêu chuẩn về PCCC, đặc biệt tại các khu vực có nguy cơ cháy nổ cao như nơi sản xuất, kinh doanh. Việc bố trí dây dẫn và thiết bị điện cũng phải hợp lý, tránh xa các vật liệu dễ cháy, đảm bảo khoảng cách an toàn và có hệ thống thông gió tốt.

Về kiểm tra hệ thống điện, cần kiểm tra định kỳ hệ thống điện, đặc biệt là các thiết bị có nguy cơ cháy nổ cao như máy biến áp, dây dẫn, thiết bị công suất lớn. Sau khi sửa chữa hoặc bảo dưỡng, hệ thống điện phải được kiểm tra lại để đảm bảo an toàn trước khi đưa vào sử dụng. Ngoài ra, trước khi vận hành chính thức, hệ thống điện cần được nghiệm thu bởi đơn vị có chuyên môn nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các rủi ro tiềm ẩn.