Phân lô tách thửa “băm” nát Đảo Ngọc: Kiến nghị xử lý hàng loạt cán bộ, thu hồi hàng chục “sổ đỏ”

Theo dõi KT&TD trên

Cùng với đó là yêu cầu đơn vị có liên quan xác lập thủ tục để thu hồi tổng cộng 77 “sổ đỏ” đã cấp sai trước đó.

Kết luận Thanh tra nêu rõ, trong những năm gần đây, tỉnh Quảng Ngãi có định hướng phát triển khu vực Đảo Ngọc thành khu đô thị sinh thái hiện đại, có hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội đồng bộ.

Từ tháng 9/2017, sau khi UBND tỉnh Quảng Ngãi có một số Văn bản về việc chấp thuận cho một số nhà đầu tư tiến hành khảo sát, nghiên cứu, đề xuất đầu tư Dự án Khu đô thị sinh thái Đảo Ngọc, cũng như từ thời điểm khởi công xây dựng công trình Đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc, tại khu vực Đảo Ngọc đã phát sinh tăng đột biến số lượng hồ sơ của người dân có nhu cầu và được giải quyết tách thửa, chuyển quyền.

Trong khi đó, UBND xã Tịnh An, UBND thành phố Quảng Ngãi, Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh - Chi nhánh thành phố Quảng Ngãi, Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh và Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi đã không báo cáo, đề xuất, chỉ đạo hoặc tham mưu UBND tỉnh có biện pháp chấn chỉnh phù hợp nhằm quản lý Nhà nước về đất đai theo quy hoạch trên địa bàn. Đồng thời, không thực hiện tốt trách nhiệm phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời những vi phạm về quản lý sử dụng đất đai tại địa phương theo quy định.

Qua đó thể hiện công tác quản lý Nhà nước về đất đai tại khu vực Đảo Ngọc, còn bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém, buông lỏng quản lý từ tỉnh đến cơ sở. Trách nhiệm thuộc về Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, Chủ tịch UBND thành phố Quảng Ngãi, Chủ tịch UBND xã Tịnh An thời điểm đó.

Cùng với đó, UBND thành phố Quảng Ngãi ban hành văn bản quy phạm pháp luật, có nội dung quy định việc tách thửa nhưng không được các cơ quan có liên quan áp dụng trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính; chậm trễ trong việc thực hiện kiến nghị cấp có thẩm quyền trong xử lý văn bản quy phạm pháp luật được phát hiện qua thanh tra, dẫn đến việc văn bản còn hiệu lực pháp luật nhưng không được các cơ quan, cá nhân có liên quan tổ chức thực thi.

Đồng thời, cơ quan này đã không đề ra biện pháp quản lý đất đai chặt chẽ dẫn đến trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi tồn tại tình trạng tách thửa tùy nghi, từ đó hình thành những thửa đất không có đường đi chính thức, thực tế chỉ là lối đi phục vụ cho mục đích được phép tách thửa. Trách nhiệm thuộc về UBND thành phố Quảng Ngãi.

Bên cạnh đó, công tác thống kê, kiểm kê đất đai và cập nhật, chỉnh lý thống nhất hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai chưa được UBND xã Tịnh An quan tâm đúng mức.

Từ năm 2015 đến nay, Công chức địa chính xã Tịnh An đã không kịp thời cập nhật, chỉnh lý biến động vào hồ sơ địa chính sau khi nhận được Phiếu chuyển thông tin địa chính do Văn phòng Đăng ký đất đai chuyển về theo đúng quy định. Điều này dẫn đến kết quả thống kê biến động đất ở, đất nông nghiệp, đất giao thông trên địa bàn xã nói chung và khu vực Đảo Ngọc nói riêng không đúng theo thực tế quản lý, sử dụng đất, việc tách thửa, chuyển quyền diễn ra với số lượng lớn trong giai đoạn này. Trách nhiệm này thuộc về Công chức địa chính, Phó Chủ tịch UBND xã Tịnh An phụ trách lĩnh vực, Chủ tịch UBND xã Tịnh An giai đoạn từ năm 2015 đến nay.

Ngoài ra, việc chấp hành quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch nông thôn mới chưa nghiêm. Khi giải quyết thủ tục, tại phần đối chiếu với quy hoạch Văn phòng đăng ký đất đai chỉ nêu rất chung chung là thửa đất thuộc Quy hoạch đất dự án Khu biệt thự golf cao cấp đảo Hồng Ngọc (theo quy hoạch nông thôn mới), hoàn toàn không đối chiếu với Quy hoạch sử dụng đất được duyệt.

Toàn bộ phần diện tích được Văn phòng đăng ký đất đai tham mưu Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi giải quyết thủ tục cho phép người dân tự bố trí từ đất ONT, BHK để làm đường đi (đất giao thông) hoàn toàn không có quy hoạch đất giao thông; không có trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch nông thôn mới được duyệt. Trách nhiệm này thuộc về Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh - Chi nhánh thành phố Quảng Ngãi, Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi.

Đến thời điểm thanh tra vẫn còn 156 thửa/10,46ha đất nông nghiệp (gồm: Đất công ích 5 thửa/0,13ha; đất nông nghiệp khác 151 thửa/10,33ha) mà các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng, canh tác, nhưng UBND xã Tịnh An vẫn chưa xác lập thủ tục để cho thuê theo đúng quy định của pháp luật.

UBND xã Tịnh An cũng không thống kê được diện tích đất bãi bồi ven sông trong tổng diện tích đất bằng chưa sử dụng của toàn xã, trong đó có 13 thửa đất/42,435ha đất bãi bồi ven sông tại khu vực Đảo Ngọc. Dẫn đến việc quản lý đất công ích, đất nông nghiệp khác và đất bãi bồi ven sông thuộc khu vực Đảo Ngọc chưa đảm bảo chặt chẽ, chưa đưa vào quản lý, xác lập thủ tục cho thuê và thu tiền thuê đất trên diện tích mà người dân đã sử dụng, canh tác trên thực tế. Trách nhiệm này thuộc về Công chức địa chính, Phó Chủ tịch UBND xã Tịnh An phụ trách lĩnh vực và Chủ tịch UBND xã Tịnh An giai đoạn từ năm 2015 đến nay.

Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu UBND tỉnh Quảng Ngãi quy định về việc xác định lại diện tích đất ở trái với quy định của pháp luật đất đai và không được Trung ương giao quy định cụ thể, cũng như chậm tham mưu quy định diện tích tối thiểu tách thửa đối với từng loại đất. Dẫn đến Văn phòng đăng ký đất đai tham mưu giải quyết thủ tục xác định lại diện tích đất ở khi tách thửa cho một số hộ gia đình, cá nhân không đúng quy định, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước.

Đồng thời ảnh hưởng đến quyền lợi của những người dân có nhu cầu tách thửa đất nông đất nông nghiệp nhưng không được giải quyết thủ tục và một số trường hợp Văn phòng đăng ký đất đai tham mưu giải quyết thủ tục tách thửa đối với các loại đất thuộc nhóm đất nông nghiệp không có cơ sở pháp lý. Trách nhiệm chính thuộc về Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi.

Trong thời kỳ thanh tra, việc tách thửa, tự chừa đường đi khi tách thửa, chuyển quyền sử dụng đất tại khu vực Đảo Ngọc diễn ra với số lượng nhiều. Cụ thể, từ 214 thửa đất gốc, qua nhiều lần tách thửa đã hình thành 1.227 thửa đất (tăng 5,73 lần về số thửa) nhưng phần lớn là chỉ tách, phân lô trên… giấy tờ, còn trên thực địa hầu hết vẫn như hiện trạng trước khi tách. Trong đó có 50 trường hợp nhận chuyển quyền trọn thửa đất gốc để sau đó tách ra thành 211 thửa và 48 trường hợp nhận chuyển quyền từ thửa đất đã được tách để tiếp tục tách thành 145 thửa.

Trong 1.227 thửa hình thành sau khi tách, có 737 thửa (chiếm tỷ lệ 60%) đã thực hiện 1.018 lần biến động chuyển quyền (nhiều trường hợp chuyển quyền trên 2 lần). Trong đó, có 468/737 thửa sau khi tách (chiếm tỷ lệ 63,5%) đã được chuyển quyền cho những hộ gia đình, cá nhân có hộ khẩu ngoài xã Tịnh An, gần như toàn bộ đến nay chưa xây dựng nhà ở trên đất đã tách.

Nhiều trường hợp tách thửa tự chừa đường đi có mặt cắt rất nhỏ, từ 1 đến dưới 2m nhằm tăng tối đa số thửa đất đảm bảo diện tích tối thiểu để được tách; có trường hợp thực hiện hợp các thửa đất đã tách trước đó để sau đó tiếp tục tách ra với số thửa nhiều hơn; nhận chuyển nhượng với mục đích đầu cơ chờ bồi thường, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án trên khu vực Đảo Ngọc, chứ không phải do nhu cầu làm nhà ở vì phần lớn các thửa đất sau khi tách vẫn chỉ trên sơ đồ, hiện trạng vẫn như trước khi tách, hoàn toàn không mở đường, chưa xây dựng nhà ở.

Từ đó cho thấy, bản chất của việc “hiến đất” khi tách thửa của các hộ gia đình, cá nhân chủ yếu vẫn là nhằm mục đích phân lô, tách thửa, phục vụ lợi ích cá nhân… chứ không phải để phục vụ lợi ích công cộng, không thuộc đối tượng được Nhà nước khuyến khích. Trách nhiệm này thuộc về Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh - Chi nhánh thành phố Quảng Ngãi, Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường và các cá nhân xử lý, thẩm định, trình, ký hồ sơ.

Việc tham mưu của Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh - Chi nhánh thành phố Quảng Ngãi, thẩm định của Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh và phê duyệt của Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi khi giải quyết thủ tục tách thửa có nhiều sai phạm, như: Cho phép tách thửa đất tự chừa đường nhưng không thực hiện các thủ tục có liên quan đảm bảo các quy định, toàn bộ diện tích được các hộ gia đình, cá nhân “hiến đất” làm đường chưa được chính quyền địa phương “nhận hiến” đưa vào quỹ đất công để quản lý.

Việc hình thành các con đường trên hồ sơ không theo quy hoạch, kế hoạch của địa phương nên gián tiếp ảnh hưởng đến các chỉ tiêu cơ cấu sử dụng đất của địa phương; giải quyết thủ tục tách thửa thuộc nhóm đất nông nghiệp không có căn cứ pháp lý, tách thửa đất ở không đảm bảo diện tích tối thiểu dẫn đến cấp “sổ đỏ” không có căn cứ; giải quyết thủ tục hợp thửa đất không cùng loại đất, không cùng thời hạn sử dụng đất là không đúng quy định.

Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi chỉ ra, việc xác định lại diện tích đất ở đối với 21 trường hợp (tổng diện tích 4.139,3m2) có vườn, ao (chuyển mục đích từ đất vườn, ao - đất BHK sang đất ở, không nộp tiền sử dụng đất) là không đúng quy định, gây thất thu ngân sách Nhà nước số tiền tạm tính hơn 571 triệu đồng. Trách nhiệm này thuộc về Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh - Chi nhánh thành phố Quảng Ngãi, Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi và các cá nhân xử lý, thẩm định, trình, ký hồ sơ có liên quan. Số đất ở được công nhận tăng tương ứng số tiền người dân hưởng lợi không đúng quy định cần phải được xử lý điều chỉnh giảm diện tích đất ở hoặc truy thu số tiền chênh lệch nộp ngân sách Nhà nước.

Căn cứ Luật Thanh tra và các quy định của pháp luật có liên quan, xét nội dung, tính chất và mức độ sai phạm, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh yêu cầu Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi xác lập thủ tục thu hồi tổng cộng 77 “sổ đỏ” cấp sai, hiện chưa chuyển nhượng cho người khác.

Đồng thời, xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân có sai phạm. Trong đó, kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu trình UBND tỉnh Quảng Ngãi ban hành các văn bản quy phạm pháp luật có nội dung trái với quy định của pháp luật đất đai do Trung ương ban hành; chậm trễ tham mưu quy định về diện tích tối thiểu tách thửa đối với từng loại đất.

Kiểm điểm xử lý trách nhiệm những cá nhân thuộc Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh, Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh - Chi nhánh thành phố trực tiếp tham mưu xử lý thủ tục và thẩm định, trình Sở Tài nguyên và Môi trường cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không đúng quy định và việc tham mưu xử lý thủ tục đối với các trường hợp được hợp thửa đất không cùng loại đất, không cùng thời hạn sử dụng đất không đúng quy định; việc thực hiện chức trách nhiệm vụ không nhất quán và tạo nên sự không công bằng đối với các trường hợp tương tự và các sai phạm khác được nêu.

Quá trình khắc phục hậu quả đảm bảo không gây thất thoát ngân sách Nhà nước. Trường hợp không khắc phục được thì kiến nghị cơ quan có thẩm quyền có biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.

Chủ tịch UBND thành phố Quảng Ngãi có trách nhiệm chỉ đạo UBND xã Tịnh An khắc phục ngay việc cập nhật, chỉnh lý biến động vào hồ sơ địa chính; khẩn trương xác lập thủ tục để cho thuê 156 thửa/10,46ha, mà các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng. Đồng thời, đề ra giải pháp để đo đạc, xác lập hồ sơ đưa vào quản lý toàn bộ diện tích đất bãi bồi ven sông trong tổng diện tích đất bằng chưa sử dụng của toàn xã.

Chủ trì, kiểm điểm trách nhiệm đối với Chủ tịch UBND xã, Phó Chủ tịch UBND xã phụ trách lĩnh vực và Công chức địa chính xã Tịnh An trong thời kỳ từ năm 2015 đến tháng 9/2022 do mắc các sai phạm.

Lê Danh