Hướng tới tăng trưởng hai con số: Đề xuất tập trung 5 nhóm giải pháp ưu tiên

Theo dõi KT&TD trên

TS. Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội cho biết, tại kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV vừa qua, Chính phủ đã đề xuất, và Quốc Hội đồng ý thông qua để ban hành Nghị quyết số 192/2025/QH15, theo đó, 03 chỉ tiêu quan trọng đã được điều chỉnh bao gồm:

 (i) Tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) đạt 8% trở lên, quy mô GDP năm 2025 đạt khoảng trên 500 tỷ đô la Mỹ (USD).

 (ii) GDP bình quân đầu người khoảng trên 5.000 USD.

 (iii) Tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân khoảng 4,5-5%. 

Để so sánh, Nghị quyết số 158/2024/QH15 của Quốc hội tại kỳ họp thứ 8 giao Chính phủ thực hiện 03 chỉ tiêu nêu trên cho năm 2025 lần lượt là: GDP tăng 6,5-7%, phấn đấu 7-7,5%, GDP bình quân đầu người đạt 4.900 USD, và chỉ số CPI ở mức 4,5%.

Có thể nói, năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt, là năm cuối của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025, đồng thời là thời điểm quan trọng để triển khai mạnh mẽ cuộc cải cách tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, tiến hành Đại hội Đảng các cấp và chuẩn bị cho Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XV. 

Đây cũng là giai đoạn then chốt để củng cố những nền tảng quan trọng, tạo tiền đề vững chắc giúp đất nước tự tin bước vào một giai đoạn phát triển mới, bền vững và thịnh vượng. 

Do vậy, chúng ta cần thực hiện những đột phá mạnh mẽ và toàn diện về thể chế, nâng cao hiệu lực bộ máy, cắt giảm thủ tục hành chính, khơi thông mọi nguồn lực để đạt tốc độ tăng trưởng tối thiểu 8% trong năm 2025.

Mục tiêu là khai thác tối đa các nguồn lực, đổi mới động lực tăng trưởng và thúc đẩy những động lực tăng trưởng mới, góp phần đưa nền kinh tế tăng tốc, bứt phá trong năm 2025, hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.

Để đạt được các mục tiêu nêu trên, Nghị quyết số 192/2025/QH15 đã nêu rõ 05 nhóm nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu, bao gồm:

 (i) đẩy mạnh hoàn thiện thể chế , pháp luật và nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật.

(ii) Tập trung nguồn lực hoàn thiện kết cấu hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, khơi thông và sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư công.

(iii) Tập trung cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo mọi điều kiện giải quyết nhanh các thủ tục đầu tư, các khó khan, vướng mắc trong hoạt động đầu tư kinh doanh, khuyến khích đầu tư của mọi thành phần kinh tế.

 (iv) Đẩy mạnh và làm mới các động lực tang trưởng truyền thống.

 (v) Thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tang trưởng mới, phát triển lực lượng sản xuất mới, tiên tiến. Nghị quyết cũng đã giao cho Chính phủ, các Bộ ngành, địa phương, các tổ chức và cá nhân liên quan theo chức năng nhiệm vụ, khẩn trương ban hành kế hoạch hành động, tập trung cao độ, chỉ đạo quyết liệt, nỗ lực mạnh mẽ để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên.

Về cơ bản, các giải pháp nêu trên cũng đã được đề cập và nêu rõ tại Nghị quyết số 158/2024/QH15 của Quốc hội tại kỳ họp thứ 8. 

Đánh giá và dự báo toàn diện, kịp thời, chính xác hơn về diễn biến của tình hình địa chính trị trên thế giới và khu vực

Theo Quochoi.vn, để việc thực hiện các giải pháp mang lại hiệu quả tối ưu, cần phải xác định các thứ tự ưu tiên dựa trên các bối cảnh tình hình và nguồn lực mà chúng ta có thể đáp ứng, để từ đó có các giải pháp “trúng và đúng”, vừa hoàn thành các mục tiêu trong ngắn hạn, vừa là tiền đề tạo nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu tăng trưởng ở mức hai con số trong những năm tiếp theo. Trên cơ sở đó, TS. Nguyễn Mạnh Hùng đề xuất cần tập trung vào 05 nhóm giải pháp ưu tiên sau đây:

Thứ nhất, cần đánh giá và dự báo toàn diện, kịp thời, chính xác hơn về diễn biến của tình hình địa chính trị trên thế giới và khu vực, làm căn cứ để hoạch định các chính sách kinh tế đối ngoại lớn của Việt Nam. 

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt nam có độ mở lớn (tính đến hết năm 2024, Việt Nam đã và đang tham gia 19 FTAs, trong đó có 17 FTAs đã có hiệu lực và 02 FTAs đang đàm phán), mọi biến động của kinh tế thế giới, nhất là từ các nước/khu vực kinh tế lớn (Mỹ, Trung Quốc, Nhật, EU, ASEAN…) đều có những tác động trực tiếp đến kinh tế nước ta. 

Trong bối cảnh hiện nay, cần đặc biệt theo dõi, dự báo và đánh giá được những tác động tiềm ẩn trong các chính sách của Tổng thống mới đắc cử của Mỹ Donald Trump. Với khẩu hiệu “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” (MAGA), ngay từ khi mới nhận chức ở nhiệm kỳ thứ 2 ngày 20/01/2025 vừa qua, ông Trump đã đưa ra hàng loạt các chính sách mới gây chấn động toàn cầu, trong đó tập trung vào các sắc thuế, vấn đề cân bằng thương mại, hiệu quả hoạt động của bộ máy công quyền, trách nhiệm tham gia các tổ chức quốc tế, vấn đề người nhập cư, cách xử lý xung đột tại một số quốc gia/khu vực, sáp nhập một số vùng đất vào Mỹ … 

Các chính sách này đi ngược lại với xu hướng phổ biến trong nhiều thập kỷ qua về toàn cầu hóa, trong đó tất cả mọi người trên thế giới đều trở thành công dân toàn cầu với quyền bình đẳng trong một khuôn khổ kinh tế, công nghệ, văn hóa và xã hội thống nhất; thay vào đó là bác bỏ chủ nghĩa toàn cầu, ủng hộ bảo tồn các quốc gia dân tộc, chống lại chủ nghĩa hậu hiện đại.

Tập trung các giải pháp để khôi phục và thúc đẩy động lực tăng trưởng từ cầu tiêu dùng trong nước

Thứ hai, cần tập trung các giải pháp để khôi phục và thúc đẩy động lực tăng trưởng từ cầu tiêu dùng trong nước. Cùng với đầu tư và xuất khẩu, cầu tiêu dùng là một trong ba động lực tăng trưởng truyền thống quan trọng, đóng góp lớn vào tăng trưởng GDP. 

Thực tế cho thấy, nếu đầu tư và xuất khẩu đang có nhiều dư địa và các yếu tố thuận lợi để tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, thì áp lực và thách thức đối với tăng trưởng tiêu dùng nội địa là khá lớn. 

Thứ nhất, khi tăng đầu tư, nhất là đầu tư công, lượng tiền đổ vào lưu thông lớn, chỉ số CPI đã được điều chỉnh cho phép tăng biên độ thêm 0,5 điểm %, khả năng tiềm ẩn dẫn đến mặt bằng giá cả hàng hóa, trong đó có hàng hóa tiêu dùng thiết yếu, tăng lên. Bên cạnh đó, cuộc cách mạng về tinh giản, sắp xếp lại bộ máy sẽ kéo theo sự dịch chuyển mạnh mẽ nhân lực từ khu vực công sang khu vực tư, trong đó có những biên động về thu nhập, việc làm, có thể ảnh hưởng đến sức mua của người dân. 

Ngoài ra, việc Chính phủ đang trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số luật về thuế với xu hướng tăng thuế (thuế tiêu thụ đặc biệt), mở rộng và tăng thu thuế đối với các giao dịch thông qua hệ thống thương mại điện tử, nhất là các giao dịch xuyên biên giới giá trị nhỏ, cũng sẽ có tác động đến giá cả sản phẩm trên thị trường. 

Do vậy, để duy trì và bảo đảm cầu tiêu dùng tăng trưởng như kỳ vọng, 02 nhiệm vụ rất quan trọng cần phải tập trung thực hiện bao gồm:

 (i) Nhanh chóng khôi phục và đẩy mạnh phát triển các thị trường là thị trường khoa học công nghệ, thị trường lao động, và đặc biệt là thị trường bất động sản. Đây là những thị trường tạo công ăn việc làm, thu nhập ổn định, tạo tiền đề để người dân có điều kiện tăng chi tiêu trong ngắn hạn;

 (ii) Điều hành chính sách tài khóa kinh hoạt, phù hợp, hiệu quả, nhất là các chính sách thuế theo hướng giảm chi phí và nuôi dưỡng nguồn thu của doanh nghiệp. Bên cạnh các chính sách hỗ trợ về thuế đang được thực thi và phát huy hiệu quả (hoãn, giãn thuế, giảm thuế VAT, giảm thuế trước bạ cho xe ô tô lắp ráp trong nước, ưu đãi thuế với ô tô, xe máy điện …), cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các chính sách thuế khác cho phù hợp, hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Tìm mọi phương án mạnh mẽ để giảm chi thường xuyên, tăng chi đầu tư

Thứ ba, vấn đề bảo đảm cung ứng đủ vốn cho nền kinh tế. Trong bối cảnh rất nhiều công trình, dự án lớn được triển khai trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt là các dự án về hạ tầng giao thông (các đường cao tốc Bắc Nam, đường vành đai 3 TP Hồ Chí Minh và vành đai 4 TP Hà Nội, sân bay Long Thành, đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, đường sắt cao tốc Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, đường sắt đô thi tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, với nguồn vốn chủ yếu từ đầu tư công, thì việc bảo đảm cung ứng đủ vốn giúp các dự án được thực hiện hiệu quả, đúng tiến độ là hết sức quan trọng. 

Có một thực tế là, đất nước muốn phát triển, chi đầu tư phát triển phải lớn, phải nhiều và phải cao hơn chi thường xuyên. Nhưng hiện nay tỉ lệ chi thường xuyên của chúng ta chiếm 70% chi ngân sách, chỉ còn 30% cho đầu tư phát triển, an ninh - quốc phòng. 

Do vậy, nhiệm vụ cấp bách hiện nay là phải tìm mọi phương án mạnh mẽ để giảm chi thường xuyên, tăng chi đầu tư, tăng nguồn lực về vốn cho nền kinh tế, trong đó cuộc cách mạng về tinh giản bộ máy hành chính cần phải được thực hiện nhanh chóng, hiệu quả để hỗ trợ cho mục tiêu này. 

Bên cạnh đó, trước nhu cầu về vốn ngày càng tăng của các doanh nghiệp, các cơ chế về chính sách tiền tệ cần phải hết sức linh hoạt, nhất là chính sách lãi suất, có sự ưu tiên mạnh mẽ cho các lĩnh vực công nghệ, để các doanh nghiệp tiếp cận vốn nhanh nhất, chi phí thấp nhất, thức đẩy khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo.

 Ngoài ra, trong bối cảnh các ngân hàng yếu kém đã được kiểm soát và xử lý, Luật Các tổ chức tín dụng mới được ban hành, nợ xấu được giữ ở mức an toàn, Ngân hàng Nhà nước cũng cần cân nhắc bỏ room tín dụng, giúp các ngân hàng thương mại sáng tạo, chủ động hơn trong việc cung cấp tín dụng cho nền kinh tế.

Tập trung khai thác hiệu quả các cơ chế, chính sách đặc thù đã ban hành cho các địa phương và một số lĩnh vực, dự án đầu tư

Thứ tư, tập trung khai thác hiệu quả các cơ chế, chính sách đặc thù mà Quốc hội khóa XV đã ban hành cho các địa phương và một số lĩnh vực, dự án đầu tư. Nhận thấy các quy định của pháp luật hiện đang được ban hành và áp dụng một cách tương đối bình đẳng, tương tự nhau giữa các địa phương, trong khi trên thực tế mỗi khu vực, mỗi địa phương lại có sự khác biệt rất lớn về vị trí, vai trò, tiềm năng, nguồn lực, tài nguyên thiên nhiên, văn hóa lịch sử cũng như quá trình phát triển; điều này đang là rào cản đối với các vùng, địa phương có những thế mạnh vượt trội mà không có khung pháp lý để khai thác để phát triển bứt phá.

 Chính phủ đã trình và Quốc hội đã ban hành một loạt các Nghị quyết cho các địa phương có tiềm năng lớn (Ngoài Hà nội, TP Hồ Chí Minh và Đà nẵng đã có cơ chế đặc thù trước đó, Quốc hội khóa XV đã ban hành các Nghị quyết về cơ chế đặc thù cho Hải Phòng, Cần Thơ, Nghệ An, Thanh Hóa, Thừa Thiên – Huế và Khánh Hòa; các cơ chế đặc thù mới cho Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng cũng đã được chỉnh sửa, bổ sung và ban hành trong nhiệm kỳ này là Luật Thủ đô, Nghị quyết số 98/2023/QH15 và Nghị quyết số 136/2024/QH15). 

Bên cạnh đó, Quốc hội cũng đã ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để hỗ trợ các dự án đường bộ cao tốc, đường sắt tốc độ cao, phát triển khoa học công nghệ… Với các cơ chế vượt trội về tài chính - ngân sách, đầu tư, đất đai, thủ tục hành chính, khai thác tài nguyên …

Chính phủ, các Bộ ngành, địa phương cần khẩn trương xây dựng bộ máy, tập trung cao độ mọi nguồn lực để triển khai thực hiện thành công các Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù nêu trên, tạo tiền đề phát triển nhanh trong ngắn hạn, đồng thời đặt nền móng tiếp tục hoàn thiện thể chế để phát triển bứt phá trong các giai đoạn sau.

Các chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân cần được triển khai một cách trực diện, thực chất hơn

Thứ năm, các chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp tư nhân cần được triển khai một cách trực diện, thực chất hơn. 

Theo số liệu mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo tại hội nghị Thủ tướng Chính phủ gặp gỡ doanh nghiệp tư nhân ngày 10/02/2025 vừa qua, kinh tế tư nhân đang đóng góp gần 45% GDP cả nước, 1/3 thu ngân sách nhà nước, hơn 40% vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội, tạo ra công ăn việc làm cho 85% số lao động cả nước; chiếm tới 35% tổng kim ngạch nhập khẩu và 25% tổng kim ngạch xuất khẩu. 

Nước ta đang phấn đấu tăng tỷ trọng đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân để đến năm 2025 đạt khoảng 55% GDP, đến năm 2030 đạt khoảng 60-65% GDP. 

Những con số nêu trên cho thấy vai trò, vị trí và sự lớn mạnh của nguồn lực kinh tế tư nhân đang ngày càng được khẳng định, góp phần làm thay đổi bộ mặt đất nước, tạo dấu ấn, nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. 

Do vậy, để phát huy mạnh mẽ vai trò và sự đóng góp của kinh tế tư nhân, cần sớm thống nhất nhận thức tầm quan trọng sống còn của kinh tế tư nhân, khơi thông mọi rào cản, vướng mắc, điểm nghẽn về thể chế, có sự hỗ trợ thực chất, kịp thời của Nhà nước về phát triển thị trường, tham gia sâu vào các chuỗi cung ứng toàn cầu và kích thích đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp; có chính sách ưu đãi vượt trội với những ngành nghề mang lại giá trị gia tăng cao, nhất là công nghệ trí tuệ nhân tạo, chíp bán dẫn, công nghệ lõi, vật liệu mới…, gắn với phát triển doanh nghiệp đầu đàn, có tính dẫn dắt để nâng tầm cho các doanh nghiệp khác cùng phát triển.

Kết luận lại, trong điều kiện chủ động và làm tốt công tác dự báo tình hình thế giới, đặt ra các mục tiêu có tính ưu tiên gắn với huy động nguồn lực và lộ trình thực hiện cụ thể, đặc biệt là trách nhiệm được phân công rõ ràng cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong toàn hệ thống chính trị và nhân dân cả nước, với tinh thần khẩn trương, quyết tâm, không ngừng đổi mới sáng tạo, phát huy tính tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, chúng ta sẽ thực hiện thành công mục tiêu tăng trưởng GDP đạt và vượt 8% năm 2025, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo để xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng đến năm 2045.