Giới trẻ Việt và câu chuyện trà: Uống vì gu, giữ vì gốc

Theo dõi KT&TD trên

Trà trở thành cách để mỗi người kể câu chuyện riêng, mà vẫn giữ một phần gốc rễ trong nhịp sống hiện đại.

Văn hóa uống trà đã thấm sâu vào tâm hồn người Việt qua hơn bốn nghìn năm phát triển. Từ những cung điện tráng lệ của giới quý tộc đến những mái nhà giản dị ở làng quê, trà trở thành biểu tượng của sự gắn kết, thân tình và chiều sâu tinh thần trong đời sống. Trà đồng hành với người Việt qua bao biến cố lịch sử, tạo nên nét văn hóa đặc sắc thể hiện sự trang nhã, tinh tế cùng lòng hiếu khách ở mọi tầng lớp xã hội.

Theo ghi chép trong tài liệu sử sách, văn hóa thưởng trà bắt nguồn từ các chùa chiền gắn liền với sự phát triển của Thiền Tông Trung Hoa và được biết đến với tên gọi Thiền trà. Qua bàn tay của các nhà sư truyền giáo, Thiền trà được du nhập vào Việt Nam, nhanh chóng trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh, gắn kết sâu sắc với con đường tu hành và thiền định của người Việt.

Sau khi được các nhà sư truyền bá, trà nhanh chóng trở thành thức uống được ưa chuộng trong giới hoàng tộc, mang hình ảnh của sự quyền quý và giàu sang. Tiếp theo đó, trà len lỏi vào đời sống tinh thần của các nhà nho, trở thành nghi thức quen thuộc mỗi sáng để bắt đầu ngày mới với sự tĩnh tâm và thanh thản. Vào thời điểm ấy, việc sưu tập những bộ ấm chén tinh xảo vừa thể hiện đẳng cấp xã hội vừa bày tỏ gu thẩm mỹ tinh tế của người thưởng trà.

Trải qua nhiều thế kỷ, trà không còn là đặc quyền riêng của giới thượng lưu mà trở thành thức uống gần gũi với mọi tầng lớp xã hội. Thú uống trà dần trở thành một phần thiết yếu của đời sống thường nhật, góp phần tạo nên một nét văn hóa đặc sắc, mộc mạc nhưng đầy ý nghĩa. Và ngày nay, tinh thần ấy tiếp tục được gìn giữ và phát triển, với sự đổi mới sáng tạo từ chính thế hệ trẻ - những người đang viết tiếp câu chuyện văn hóa trà trong bối cảnh hiện đại.

Tại các đô thị lớn, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những quán cà phê hiện đại với thực đơn đa dạng, biến tấu sáng tạo từ trà truyền thống đến đồ uống thời thượng. Trà không chỉ đơn thuần là thức uống giải khát mà đã trở thành một phần của lối sống mới, nơi người trẻ tìm kiếm sự thư giãn, khác biệt và tuyên ngôn cá tính qua mỗi ly trà.

Không ngạc nhiên khi những năm gần đây, thị trường trà Việt Nam đang có những bước phát triển mạnh mẽ. Theo dữ liệu từ Statista, giá trị thị trường trà tại Việt Nam dự kiến đạt 11,1 nghìn tỷ đồng vào năm 2024 và có thể tăng lên 16,6 nghìn tỷ đồng vào năm 2028. Báo cáo từ StrategyHelix cũng cho thấy mức tăng trưởng ấn tượng, với doanh thu ngành trà dự kiến đạt 1.223 triệu USD vào năm 2030, tương ứng với tốc độ tăng trưởng hàng năm (CAGR) là 8,7%.

Những con số này phản ánh rõ sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng, đặc biệt ở giới trẻ. Họ ngày càng quan tâm đến chất lượng nguyên liệu, trải nghiệm thị giác và yếu tố cá nhân hóa trong từng ly trà. Nhiều người sẵn sàng chi trả mức giá cao hơn cho một món đồ uống được chăm chút kỹ lưỡng từ công thức đến hình thức, cho thấy rằng trà không chỉ là thức uống, mà còn là lựa chọn thể hiện gu sống.

Trong bối cảnh ngày càng quan tâm đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống, xu hướng chọn thực phẩm, đồ uống lành mạnh cũng lên ngôi. Các từ khóa như "organic", "detox", "clean ingredients" trở nên quen thuộc trên mạng xã hội, trong cuộc trò chuyện đời thường và cả thực đơn quán nước. Trà với đặc tính thanh mát, ít đường, mang lại cảm giác thư giãn, nhanh chóng trở thành lựa chọn ưu tiên của thế hệ theo đuổi lối sống cân bằng và bền vững.

Sự phổ biến của trà không chỉ thể hiện qua số lượng sản phẩm được tiêu thụ, mà còn qua cách giới trẻ chủ động tạo ra những “sân chơi” riêng cho mình. Trên các nền tảng mạng xã hội, nhiều hội nhóm, kênh review và blog cá nhân dành riêng cho trà xuất hiện ngày càng nhiều, từ chia sẻ công thức pha trà đến khám phá văn hóa thưởng trà của các vùng miền. Qua đó, trà dần thoát ra khỏi hình ảnh truyền thống và bước vào đời sống giới trẻ như một phần của thói quen sống tích cực, có gu, có chất và có chiều sâu.

Trước đây, văn hóa uống trà thường gắn liền với hình ảnh của thế hệ ông bà, cha mẹ, những buổi chuyện trò đầm ấm bên ấm trà nóng sau bữa cơm hay mỗi sớm mai tĩnh lặng. Thế nhưng, nếu quan sát kỹ, ta dễ dàng nhận ra, trà ngày nay đã có một đời sống khác trong tay người trẻ.

Thế hệ mới không đơn thuần tiếp nối truyền thống mà tái định nghĩa cách thưởng trà theo phong cách riêng. Ly trà hiện đại trở thành “tuyên ngôn cá nhân” từ hương vị, màu sắc đến cách bài trí. Giới trẻ sáng tạo với biến tấu như trà ô long pha cam quýt, hồng trà kết hợp đào, hay trà lạnh phủ kem cheese béo ngậy… Trà vì thế không còn cố định trong khuôn mẫu cũ mà trở thành trải nghiệm đa chiều, vừa ngon miệng, vừa đẹp mắt lại mang bản sắc riêng.

Điều đáng nói là, dù luôn hướng tới sự mới mẻ, người trẻ không hề đánh mất gốc rễ. Họ vẫn trân trọng giá trị của trà truyền thống, nhưng chọn cách tiếp cận gần gũi hơn, phù hợp với nhịp sống hiện đại. Trà giờ đây không chỉ là ký ức, mà là hiện tại sống động, nơi quá khứ và tương lai gặp nhau trong một tách trà đầy cảm hứng.

Thoát ra khỏi khuôn mẫu quen thuộc của những tách trà nóng trong khung cảnh tĩnh lặng, thế hệ trẻ đã và đang “làm mới” trà theo cách rất riêng. Không còn chỉ xoay quanh vị đắng thanh hay hương thơm nhẹ, các loại trà mang hơi hướng hiện đại như trà mãng cầu mát lạnh, trà dâu tươi rói hay trà ổi hồng sánh quyện đang tạo nên bản sắc mới cho trà Việt. Đã từng có lúc, sự kết hợp giữa trà truyền thống với trái cây từng bị xem là phá cách quá đà.

Thế nhưng, chính sự táo bạo ấy lại mở ra một “lãnh địa” mới cho văn hóa thưởng trà, nơi gu cá nhân và trải nghiệm thị giác được đề cao. Trải qua hàng loạt trào lưu ẩm thực đến rồi đi, trà sữa vẫn là món đồ uống có thể khiến một nhóm bạn trẻ sẵn sàng xếp hàng chờ đợi. Chính sự linh hoạt trong công thức và hình thức đã giúp trà sữa bám rễ bền vững trong đời sống hàng ngày, là biểu tượng gắn liền với tuổi trẻ, cảm hứng và sự dịch chuyển.

Với thế hệ trẻ ngày nay, việc thưởng trà không chỉ nằm ở hương vị trong tách trà mà còn ở không gian và trải nghiệm đi kèm. Những quán trà yên tĩnh, mang phong cách thiền tịnh hoặc đậm chất cổ điển Á Đông đang trở thành điểm đến quen thuộc, nơi người trẻ tìm kiếm sự thư giãn, cân bằng sau những giờ học tập và làm việc căng thẳng. Trong không khí thanh nhã, từng ngụm trà như giúp làm dịu tâm trí, tạo nên một nhịp sống chậm hiếm hoi giữa phố thị sôi động.

Nhiều bạn trẻ tìm đến quán trà mang dấu ấn truyền thống như cách kết nối với lịch sử và di sản văn hóa. Ở đó, từng chiếc ấm chén gốm, nghi thức pha trà, lời kể của chủ quán về giống trà lâu đời góp phần mang lại trải nghiệm đầy chiều sâu và ý nghĩa. Bạn Phạm Yến Nhi, sinh viên trường Học viện Phụ nữ, chia sẻ: "Trà đối với em không chỉ là thức uống. Đó là khoảng lặng giữa một ngày bận rộn, là lúc em dừng lại để cảm nhận và kết nối với chính mình. Em thích những tiệm trà hiện đại, nhưng vẫn giữ được nét truyền thống như cách pha, cách bày trí hay thậm chí là không gian yên tĩnh, thư thái".

Đồng thời, sự đổi mới trong cách tiếp cận trà cũng đang làm nên một làn sóng mới. Giới trẻ hiện đại không ngần ngại tìm kiếm và ủng hộ các thương hiệu trà nội địa, những nơi sử dụng nguyên liệu từ các vùng chè nổi tiếng của Việt Nam như Thái Nguyên, Lâm Đồng, Suối Giàng, đồng thời lồng ghép những câu chuyện văn hóa địa phương vào sản phẩm. Thay vì tự pha tại nhà, nhiều người lại chọn hẹn nhau tại các quán trà thân thuộc, nơi có thể thoải mái trò chuyện và thưởng thức đủ hương vị từ trà truyền thống, trà trái cây đến các loại trà ngoại nhập.

Trong một thế giới không ngừng chuyển động, nơi mọi thứ đều có thể trở thành xu hướng thoáng qua, văn hóa trà vẫn bền bỉ tồn tại nhưng không theo cách cũ kỹ mà bằng một diện mạo mới, sinh động và cá tính hơn. Giới trẻ Việt hôm nay đang tái định nghĩa khái niệm thưởng trà theo cách của riêng mình, năng động nhưng trầm lắng, sáng tạo nhưng sâu sắc, hiện đại mà vẫn thấm đẫm tinh thần truyền thống.

Trà với thế hệ mới là nhịp sống, chất kết dính cho các mối quan hệ, cách tìm về bản ngã giữa bộn bề. Mỗi ly trà, dù trong tiệm hiện đại hay chốn cổ xưa, đều là hành trình giúp họ lắng nghe chính mình, hiểu thêm văn hóa Việt và tiếp tục kể câu chuyện về hương vị xưa còn nguyên sức sống.

Giới trẻ không chỉ uống trà vì gu, mà còn giữ trà vì gốc. Chính sự cân bằng giữa cái mới và cái cũ, giữa sáng tạo và gìn giữ đã và đang làm nên một “văn hóa trà thế hệ mới” rất Việt, rất trẻ và đầy triển vọng. Và có lẽ, cũng nhờ thế, hành trình của trà trong đời sống Việt sẽ tiếp tục được viết dài thêm, bằng một thứ ngôn ngữ vừa thân quen, vừa mới mẻ - ngôn ngữ của những người trẻ đang lớn lên cùng với hương trà.

Xuân Thanh