Kinh doanh đa cấp: Cần một hành lang pháp lý vững chãi và sự giám sát nghiêm minh
Quyết định chấn chỉnh hoạt động KD theo phương thức đa cấp của Bộ Công Thương, thể hiện qua Văn bản số 2624, không chỉ là một phản ứng kịp thời trước những diễn biến tiêu cực mà còn là một động thái cần thiết để tái định vị vai trò của mô hình kinh doanh này trong bối cảnh kinh tế Việt Nam hiện nay.
Kinh doanh đa cấp, về bản chất, mang trong mình tiềm năng tạo ra cơ hội việc làm, gia tăng thu nhập và thúc đẩy phân phối sản phẩm. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua đã chứng minh, nếu thiếu đi một hành lang pháp lý vững chãi và sự giám sát nghiêm minh, mô hình này dễ dàng bị biến tướng, trở thành công cụ cho những hành vi lừa đảo, gây ra những hệ lụy khôn lường cho xã hội.
Sự gia tăng của các doanh nghiệp kinh doanh đa cấp vi phạm quy định, như thông tin từ Bộ Công Thương cho thấy, không chỉ làm xói mòn niềm tin của người dân vào một phương thức kinh doanh tiềm năng mà còn tạo ra những lỗ hổng nguy hiểm cho trật tự an ninh xã hội. Những chiêu trò dụ dỗ, hứa hẹn lợi nhuận phi thực tế, cùng với việc xây dựng mạng lưới theo hình tháp ảo, đã đẩy không ít người vào cảnh nợ nần, thậm chí tan vỡ hạnh phúc gia đình. Chính vì vậy, chỉ đạo của Bộ trưởng Công Thương về việc khẩn trương hoàn thiện quy định pháp luật và tăng cường thanh tra, kiểm tra là một bước đi đúng đắn và cấp thiết.
Việc rà soát, sửa đổi và hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến kinh doanh đa cấp cần được thực hiện một cách toàn diện và triệt để. Không chỉ dừng lại ở việc siết chặt các điều kiện cấp phép mới, mà còn phải tính đến việc lấp đầy những khoảng trống pháp lý hiện tại, đặc biệt là trong việc ngăn ngừa các hành vi xâm phạm đến an ninh trật tự, văn hóa, đạo đức và thuần phong mỹ tục. Sự phối hợp với Bộ Công an để điều chỉnh các quy định trong Bộ Luật hình sự là một bước tiến quan trọng, thể hiện quyết tâm xử lý nghiêm minh những đối tượng lợi dụng mô hình đa cấp để thực hiện các hành vi phạm tội.
Tuy nhiên, pháp luật dù hoàn thiện đến đâu cũng chỉ là công cụ. Hiệu quả thực tế nằm ở khâu thực thi và giám sát. Việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, không chỉ ở cấp trung ương mà còn ở các địa phương, đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm. Sự vào cuộc của các Sở Công Thương, cùng với việc tham mưu cho UBND cấp tỉnh, thành phố ban hành các quy chế phối hợp liên ngành, sẽ tạo ra một mạng lưới giám sát chặt chẽ và hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, không thể phủ nhận vai trò của công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân. Trong bối cảnh thông tin đa chiều và phức tạp, việc trang bị cho người dân những kiến thức cơ bản về kinh doanh đa cấp, giúp họ nhận diện được những dấu hiệu lừa đảo, là một biện pháp phòng ngừa quan trọng từ gốc. Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và các phương tiện truyền thông cần được đẩy mạnh để lan tỏa thông tin một cách rộng rãi và hiệu quả.
Cuối cùng, trong kỷ nguyên số, việc quản lý hoạt động kinh doanh đa cấp trên nền tảng trực tuyến, đặc biệt là các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới, đặt ra những thách thức không nhỏ. Việc nghiên cứu xây dựng các quy định quản lý phù hợp với đặc thù của môi trường trực tuyến là một yêu cầu cấp bách. Đồng thời, việc đơn giản hóa thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công trực tuyến trong lĩnh vực quản lý bán hàng đa cấp không chỉ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp chân chính mà còn góp phần tăng cường tính minh bạch và hiệu quả của công tác quản lý nhà nước.

Chỉ đạo chấn chỉnh hoạt động kinh doanh đa cấp của Bộ Công Thương là một tín hiệu tích cực, thể hiện sự lắng nghe và hành động trước những vấn đề bức thiết của xã hội. Tuy nhiên, để những chỉ đạo này thực sự đi vào cuộc sống và mang lại hiệu quả bền vững, đòi hỏi sự nỗ lực đồng bộ của tất cả các cấp, các ngành, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, và đặc biệt là sự nâng cao ý thức cảnh giác của mỗi người dân. Chỉ khi đó, kinh doanh đa cấp mới thực sự trở thành một kênh kinh doanh lành mạnh, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, thay vì tiếp tục là một "vùng xám" tiềm ẩn nhiều rủi ro và cạm bẫy.
Bùi Quốc Dũng