Hồi chuông cảnh báo “từ lò mổ đến bàn ăn”

Theo dõi KT&TD trên

Những hành vi vô nhân đạo này không chỉ đầu độc người tiêu dùng, mà còn phơi bày một thực tế nhức nhối: Vì lợi nhuận, nhiều người đã chà đạp lên đạo đức nghề nghiệp và sức khỏe cộng đồng.

Thực trạng báo động

Mới đây, tại Hà Nội, Phòng Cảnh sát Kinh tế - Công an thành phố Hà Nội vừa triệt phá một đường dây quy mô lớn do Bùi Thị Hoài Phương (sinh năm 1988) và Phạm Văn Đồng (sinh năm 1983) cầm đầu. Hai đối tượng này chuyên thu mua lợn chết, lợn nhiễm dịch tả châu Phi từ các trang trại ở Chương Mỹ, Mỹ Đức (Hà Nội) và Lương Sơn (Hòa Bình), rồi đưa về giết mổ tại nhà riêng ở xã Phú Nghĩa. Toàn bộ số thịt sau đó được bán cho tiểu thương tại chợ Xuân Mai và một số công ty cung cấp suất ăn công nghiệp.

Trước đó, ngày 14/10/2025, lực lượng chức năng bất ngờ kiểm tra, phát hiện 837 kg thịt và nội tạng lợn đã bốc mùi hôi thối, cùng hàng loạt tang vật liên quan. Mở rộng điều tra, Công an đã khám xét trang trại của Lê Phú Hiệp (sinh năm 1973, một kỹ sư thú y, chủ trại nuôi lợn tại xã Hòa Phú) đã phát hiện 723 con lợn, tổng trọng lượng hơn 61 tấn, có dấu hiệu nhiễm bệnh. Kết quả xét nghiệm của Trung tâm Chẩn đoán Thú y Trung ương khẳng định, toàn bộ mẫu dương tính với vi rút dịch tả lợn châu Phi.

Lợi dụng tình hình kinh tế khó khăn, các đối tượng đã mua lợn bệnh với giá 25.000 đồng/kg, trong khi giá thịt lợn khỏe khoảng 60.000 đồng/kg. Nhờ chênh lệch lớn, chúng kiếm được khoản lời khổng lồ. Đáng chú ý, một phần số thịt này được bán cho công ty chuyên chế biến suất ăn cho công nhân, khiến nguy cơ lan truyền bệnh tật và ngộ độc thực phẩm tăng cao.

Tại Phú Thọ, cơ quan Công an cũng vừa bắt giữ một cơ sở giết mổ, trữ đông gần 40 tấn thịt heo chết, thịt nhiễm bệnh chuẩn bị đưa đi tiêu thụ. Toàn bộ số hàng đều có dấu hiệu biến chất, đổi màu, bốc mùi, song được chủ cơ sở “ngụy trang” bằng cách cấp đông để qua mắt người mua. Ở Hưng Yên, một cơ sở khác bị phát hiện giết mổ hơn 700 kg thịt lợn nhiễm dịch, và chuẩn bị tiêu thụ ra thị trường. Cần Thơ cũng ghi nhận vụ việc tương tự, với 840 kg thịt nhiễm bệnh bị tịch thu tại chợ Vĩnh Viễn.

Điểm chung của những vụ án này là lòng tham và sự coi thường pháp luật. Các đối tượng hiểu rõ thịt nhiễm bệnh bị cấm tiêu thụ, nhưng vì lợi nhuận, họ vẫn cố tình làm liều. Thậm chí có chủ trang trại biết lợn nhiễm dịch nhưng không báo thú y, mà bí mật bán cho thương lái để “gỡ vốn”. Đây là hành vi cực kỳ nguy hiểm, không chỉ phá vỡ hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm, mà còn đe dọa trực tiếp đến sức khỏe của hàng triệu người dân.

Cần xử lý nghiêm

Trao đổi với phóng viên, luật sư Phạm Quốc Thanh (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) cho biết: “Hành vi của các đối tượng trong vụ việc mới đây ở Hà Nội đã cấu thành tội “Vi phạm quy định về an toàn thực phẩm” quy định tại Điều 317 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Điều luật này quy định: “Người nào chế biến, cung cấp, buôn bán thực phẩm mà biết rõ là thực phẩm không bảo đảm an toàn gây nguy hại cho sức khỏe, tính mạng con người thì bị phạt tù từ 1 năm đến 20 năm tùy mức độ”.

Luật sư Thanh nhấn mạnh, các đối tượng không chỉ mua bán lợn chết, mà còn cố tình đưa sản phẩm nhiễm bệnh vào chuỗi cung ứng, gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội. Trong trường hợp xác định được số người tiêu dùng bị ngộ độc hoặc ảnh hưởng sức khỏe, cơ quan điều tra hoàn toàn có thể xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự ở khung hình phạt cao nhất. Ngoài hình phạt tù, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền đến 200 triệu đồng và cấm hành nghề trong lĩnh vực thực phẩm từ 1 đến 5 năm.

Cũng theo luật sư Phạm Quốc Thanh, để ngăn chặn hiệu quả các vụ việc tương tự, cần thực hiện ba nhóm giải pháp đồng bộ: “Thứ nhất, siết chặt kiểm tra - giám sát từ gốc, tức từ khâu chăn nuôi, vận chuyển đến giết mổ. Những trang trại, cơ sở kinh doanh phát hiện dịch bệnh phải báo chính quyền và thú y trong vòng 24 giờ; nếu giấu dịch hoặc bán chạy, cần xử lý hình sự ngay.

Bên cạnh đó, tăng cường trách nhiệm của chính quyền cơ sở và cơ quan kiểm dịch. Nhiều vụ việc chỉ bị phát hiện khi đã đưa thịt ra chợ, chứng tỏ hệ thống cảnh báo và kiểm soát tại chỗ chưa hiệu quả. Cần có đường dây nóng, kiểm tra đột xuất và kiểm soát truy xuất nguồn gốc bằng mã QR điện tử. Cuối cùng là nâng cao ý thức người tiêu dùng. Người dân cần cảnh giác với các sản phẩm thịt giá rẻ bất thường, không rõ nguồn gốc, màu sắc tái nhợt hoặc có mùi lạ. Mỗi người tiêu dùng phải là “người giám sát” của chính mình và cộng đồng”.

Trong bối cảnh dịch bệnh gia súc vẫn tiềm ẩn, việc buông lỏng quản lý và coi nhẹ kiểm dịch có thể khiến dịch tái bùng phát, gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng. Cơ quan Công an đề nghị các địa phương tăng cường kiểm tra các điểm giết mổ nhỏ lẻ, chợ dân sinh, cơ sở chế biến suất ăn công nghiệp, vì đây là nơi thịt bẩn thường được tuồn vào.

Để chấm dứt nạn thịt bẩn, ngoài việc xử lý nghiêm khắc, cần thay đổi nhận thức và hành vi của người dân. Khi người tiêu dùng chỉ chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, có kiểm dịch, thì những kẻ làm ăn gian dối sẽ tự bị đào thải. Ngược lại, nếu xã hội vẫn “tiêu thụ dễ dãi”, sẽ vô tình tiếp tay cho tội phạm thực phẩm.

Luật sư Phạm Quốc Thanh (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội): “Pháp luật có thể trừng phạt, nhưng chỉ có ý thức xã hội mới tạo nên sự thay đổi bền vững. Khi mỗi người dân hiểu rằng việc lựa chọn thực phẩm sạch là bảo vệ chính mình, khi người bán thấy rằng lừa dối đồng bào là tội lỗi, thì khi đó, thị trường mới thực sự an toàn”.