Thương mại điện tử Việt Nam 2025: Sẵn sàng cho giai đoạn tăng trưởng bền vững

Theo dõi KT&TD trên

Nhìn lại chặng đường phát triển, thương mại điện tử Việt Nam đã tăng trưởng với tốc độ ấn tượng, từ một thị trường còn sơ khai chỉ với vài nền tảng mua sắm trực tuyến đơn giản đến một hệ sinh thái đa dạng và sôi động như hiện nay. Theo số liệu từ Bộ Công Thương, doanh thu thương mại điện tử Việt Nam đã tăng trưởng ổn định qua các năm với tốc độ trung bình trên 25% mỗi năm trong giai đoạn 2018-2023. Đầu năm 2025, thị trường này tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực nhưng với hướng đi chú trọng nhiều hơn vào chất lượng và tính bền vững.

Điều đáng chú ý là sự chuyển dịch từ mô hình tăng trưởng dựa vào số lượng sang mô hình tập trung vào chất lượng và trải nghiệm người dùng. Các nền tảng thương mại điện tử lớn như Shopee, Lazada, Tiki và Sendo không còn đơn thuần cạnh tranh bằng các chương trình khuyến mãi giảm giá sâu hay miễn phí vận chuyển như trước đây, mà đã chuyển sang đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ để nâng cao trải nghiệm mua sắm, cải thiện dịch vụ khách hàng và xây dựng lòng tin với người tiêu dùng.

Một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển bền vững của thương mại điện tử Việt Nam trong năm 2025 là sự hoàn thiện của hệ thống pháp lý. Khuôn khổ pháp lý đã được cập nhật và hoàn thiện hơn, với việc ban hành và sửa đổi nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến thương mại điện tử, bảo vệ người tiêu dùng, an ninh mạng và thanh toán điện tử. Điều này không chỉ tạo hành lang pháp lý an toàn cho các doanh nghiệp hoạt động mà còn góp phần xây dựng niềm tin của người tiêu dùng vào môi trường mua sắm trực tuyến.

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam 2025 cũng chứng kiến sự nổi lên mạnh mẽ của các mô hình kinh doanh mới và sáng tạo. Mô hình thương mại điện tử xã hội (social commerce) ngày càng phát triển khi các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Instagram, TikTok được tận dụng hiệu quả để quảng bá và bán hàng. Mô hình này đặc biệt phù hợp với đặc điểm văn hóa và hành vi tiêu dùng của người Việt Nam, vốn coi trọng yếu tố tương tác xã hội và tin tưởng vào giới thiệu từ người quen.

Bên cạnh đó, thương mại điện tử xuyên biên giới (cross-border e-commerce) cũng đang mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế. Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đã thành công trong việc xuất khẩu sản phẩm thông qua các nền tảng thương mại điện tử quốc tế như Amazon, Alibaba, hay các sàn thương mại điện tử khu vực Đông Nam Á. Sự phát triển của thương mại điện tử xuyên biên giới không chỉ mở rộng thị trường cho doanh nghiệp Việt mà còn góp phần đưa các sản phẩm đặc trưng của Việt Nam như nông sản, thủ công mỹ nghệ, thực phẩm chế biến ra thị trường thế giới.

Công nghệ tiên tiến đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững của thương mại điện tử Việt Nam. Trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (machine learning) được ứng dụng rộng rãi để phân tích hành vi người dùng, cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm và tối ưu hóa quản lý hàng tồn kho. Công nghệ blockchain cũng dần được áp dụng để tăng cường tính minh bạch và an toàn trong giao dịch trực tuyến, đặc biệt là trong việc xác thực nguồn gốc sản phẩm và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.

Logistics và giao nhận hàng hóa - vốn là một trong những thách thức lớn nhất của thương mại điện tử Việt Nam trong những năm qua - đã có những bước tiến đáng kể. Các công ty logistics chuyên biệt cho thương mại điện tử đã đầu tư mạnh vào công nghệ và hạ tầng để rút ngắn thời gian giao hàng, tăng độ chính xác và giảm chi phí vận chuyển. Các trung tâm phân phối thông minh, kho hàng tự động hóa và giải pháp giao hàng chặng cuối (last-mile delivery) hiệu quả đang dần trở nên phổ biến, góp phần nâng cao trải nghiệm mua sắm trực tuyến cho người tiêu dùng.

Phương thức thanh toán điện tử cũng đã phát triển vượt bậc, với tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt trong thương mại điện tử tăng đáng kể. Các giải pháp ví điện tử như MoMo, ZaloPay, VNPay đã trở nên phổ biến và được người dùng tin tưởng sử dụng. Ngân hàng số và các phương thức thanh toán mới như QR code, thanh toán một chạm (contactless payment) cũng góp phần làm đa dạng hóa và thuận tiện hóa việc thanh toán trực tuyến.

Tuy nhiên, thương mại điện tử Việt Nam vẫn phải đối mặt với một số thách thức trong hành trình phát triển bền vững. Hàng giả, hàng nhái và các sản phẩm kém chất lượng vẫn là vấn đề gây nhức nhối. Mặc dù các sàn thương mại điện tử đã có nhiều biện pháp kiểm soát, nhưng việc xử lý triệt để vấn đề này vẫn còn là một thách thức lớn. An ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng là những vấn đề cần được quan tâm đúng mức khi số lượng giao dịch trực tuyến ngày càng tăng.

Khoảng cách số giữa thành thị và nông thôn vẫn còn lớn, với người dùng ở các thành phố lớn chiếm tỷ trọng áp đảo trong tổng giá trị giao dịch thương mại điện tử. Để phát triển bền vững, ngành thương mại điện tử cần có các giải pháp tiếp cận người dùng ở khu vực nông thôn, nơi vẫn còn nhiều rào cản về hạ tầng internet, nhận thức và thói quen mua sắm.

Nhìn về tương lai, thương mại điện tử Việt Nam có tiềm năng phát triển rất lớn nhờ vào dân số trẻ, tỷ lệ sử dụng internet và điện thoại thông minh cao, cùng với xu hướng tiêu dùng ngày càng hiện đại. Để hiện thực hóa tiềm năng này và đảm bảo phát triển bền vững, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, Chính phủ cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp thương mại điện tử, đồng thời bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, xây dựng niềm tin với khách hàng. Người tiêu dùng cũng cần trang bị kiến thức và kỹ năng để mua sắm trực tuyến an toàn và hiệu quả.

Với nền tảng đã được xây dựng và những tiến bộ đạt được trong thời gian qua, thương mại điện tử Việt Nam đang ở vị thế sẵn sàng cho một giai đoạn phát triển bền vững, không chỉ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân thông qua việc mang đến những trải nghiệm mua sắm thuận tiện, an toàn và đáng tin cậy.

Tiến Hoàng