Sửa Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa: Rà soát, thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết 57-NQ/TW

Theo dõi KT&TD trên

Sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa để thúc đẩy phát triển

Ngày 10/3, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Đề cập về sự cần thiết của việc sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, Luật này được Quốc hội thông qua năm 2007, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2008 là văn bản pháp luật quan trọng, điều chỉnh các quan hệ liên quan đến chất lượng sản phẩm, hàng hóa. 

Qua gần 17 năm thực hiện, các văn bản hướng dẫn, chất lượng sản phẩm, hàng hóa ngày càng được nâng lên; sản phẩm, hàng hóa được kiểm soát chặt chẽ từ khâu trước khi đưa ra thị trường cho đến khâu sau khi đưa ra thị trường. 

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa được ban hành đầy đủ. 

Bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa 2007 phát sinh một số bất cập, hạn chế, đòi hỏi phải sửa đổi để phù hợp với thực tiễn và thúc đẩy sự phát triển.

Nội dung sửa đổi, bổ sung các điều, khoản tại Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa nhằm để thể chế hóa thực hiện Chính sách “Đổi mới việc xác định sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn (sản phẩm, hàng hóa nhóm 2) và hoạt động kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa”; 

Thể chế hóa thực hiện Chính sách “Ứng dụng công nghệ trong quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa”; thể chế hóa thực hiện Chính sách “Phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia bảo đảm mục tiêu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế”; 

Thể chế hóa thực hiện Chính sách “Tăng cường tính hiệu quả của hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hoá, đẩy mạnh phân công, phân cấp quản lý để phù hợp với tình hình thực tế hiện nay”.

Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa sửa đổi: Thể chế hóa 4 nhóm chính sách

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy khẳng định, Thường trực Ủy ban tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa với những lý do như đã nêu trong Tờ trình số 132/TTr-CP của Chính phủ.

Nội dung sửa đổi, bổ sung trong Luật cơ bản phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và 04 nhóm chính sách đề xuất sửa đổi Luật đã được Quốc hội thông qua; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của dự thảo Luật với hệ thống pháp luật và tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt là thành viên. Tuy nhiên, cần rà soát để bảo đảm phù hợp với các quy định của Luật có liên quan; bảo đảm phù đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật.

Về chính sách của nhà nước về hoạt động liên quan đến chất lượng sản phẩm, hàng hóa (Điều 6 dự thảo Luật hợp nhất), Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, các chính sách tại Điều 6 dự thảo Luật còn chưa rõ, chưa cụ thể hóa đầy đủ tại các điều khoản cụ thể, dẫn đến khó áp dụng. 

Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo cần làm rõ nội dung nào ngân sách nhà nước đầu tư, nội dung nào nhà nước hỗ trợ, nội dung nào khuyến khích xã hội hóa; đề nghị bổ sung một số chính sách và luật hóa thành các điều luật trong dự thảo Luật như tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong quản lý truy xuất nguồn gốc sản phẩm; quản lý chất lượng đối với sản phẩm hàng hóa trọng điểm, chiến lược quốc gia.

Về ứng dụng công nghệ trong việc quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa (Điều 7b dự thảo Luật hợp nhất), Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, quy định về ứng dụng công nghệ trong quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa tại Điều 7b dự thảo Luật còn chung chung, chưa thể hiện rõ nội dung trọng tâm trong ứng dụng KH&CN để quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa phù hợp với xu hướng mới; chưa làm rõ các cơ chế hỗ trợ (tài chính, kỹ thuật, thuế...), chưa có quy định cụ thể về cách tiếp cận hỗ trợ, thiếu lộ trình và cơ chế thực thi...

Ngoài ra, Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc việc quy định cụ thể về mã số, mã vạch cho sản phẩm, hàng hóa tại dự thảo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. 

Có ý kiến cho rằng, không nên quy định mã số, mã vạch trong dự thảo Luật mà chỉ nên quy định trong các văn bản dưới luật để tạo tính linh hoạt và tăng tính chủ động của Chính phủ, luật chỉ nên quy định nguyên tắc chung về truy xuất nguồn gốc, số hóa quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, để nâng cao tính minh bạch và quản lý chất lượng, giảm gánh nặng thủ tục hành chính cho doanh nghiệp.

Sửa Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa: Bảo vệ doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt mục tiêu hai con số

Trong khuôn khổ Phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tập trung đóng góp ý kiến vào các nội dung: Rà soát sự thống nhất của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa so với các luật khác; Nâng cao chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Quản lý sản phẩm hàng hóa...

Đóng góp ý kiến vào dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu quan điểm: Để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc hiện nay, Chính phủ nên sửa đổi một số điều của dự án Luật và có thể nghiên cứu sửa đổi toàn bộ Luật vào năm 2026. Phạm vi sửa đổi Luật nên tập trung vào 04 nhóm chính sách đã được Quốc hội thông qua.

Ban soạn thảo dự án Luật cần quy định rõ trách nhiệm của các Bộ ngành, cơ quan trong quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa dựa trên tiêu chuẩn kỹ thuật, đảm bảo quyền lợi của các bên để làm sao không bị chồng với các luật chuyên ngành như Luật An toàn thực phẩm, Luật Công nghiệp công nghệ số...

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý Chính phủ chú trọng đến công tác phân loại, quản lý cũng như kiểm soát chất lượng sản phẩm, hàng hóa ở trong nước và hàng hóa từ nước ngoài xuất khẩu vào Việt Nam. 

Đặc biệt là phòng chống việc một số nước lấy nhãn mác hàng hóa Việt Nam để mang đi nước khác tiêu thụ, nhập lậu hàng hóa Việt Nam để xuất khẩu đi nước khác... 

Việc đảm bảo chất lượng hàng hóa tốt sẽ tạo được niềm tin vững chắc cho người dân ở trong nước, khuyến khích “Người Việt dùng hàng Việt”; đồng thời bảo vệ doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt mục tiêu hai con số.

Bên cạnh nâng cao chất lượng sản phẩm và hàng hóa, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng lưu ý đến việc đẩy mạnh ứng dụng những thành tựu cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, trí tuệ nhân tạo trong việc truy suất hàng hóa, giảm thiểu thủ tục hành chính, chi phí cho các doanh nghiệp.

Nêu quan điểm tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho rằng, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa đã ban hành từ lâu, dù đã được sửa đổi vào năm 2018, nhưng vẫn còn một số chồng chéo với các luật khác. 

Đây là vấn đề mà Chính phủ cần đặt trong tổng thể với các luật khác để tiếp tục rà soát, làm rõ phạm vi điều chỉnh; cần thiết nghiên cứu có sự điều chỉnh toàn bộ dự thảo Luật cho phù hợp.

Thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết 57-NQ/TW trong Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa sửa đổi

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Ban soạn thảo cũng như là cơ quan thẩm tra tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch; đồng thời tập trung vào một số vấn đề:

Thứ nhất, tiếp tục rà soát, thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Chỉ thị 38 của Ban Bí thư về đẩy mạnh công tác tiêu chuẩn đo lường chất lượng quốc gia đến năm 2030 và những năm tiếp theo.

Thứ hai, tiếp tục rà soát phạm vi sửa đổi để xử lý tốt nhất các bất cập hiện nay. Tiếp tục đánh giá đầy đủ tác động của việc thực hiện cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên để thể chế hóa tối đa các cam kết quốc tế, rà soát kỹ sự cần thiết, phù hợp, đảm bảo tính thống nhất giữa các luật và luật hiện hành.

Thứ ba, nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý các ý kiến của các cơ quan, đặc biệt về phân loại hàng hóa giữa các nhóm.

Thứ tư, làm rõ nội dung trọng tâm trong ứng dụng khoa học công nghệ để quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, cơ chế tài chính, cách tiếp cận, hỗ trợ lộ trình, tận dụng được lợi thế về khoa học công nghệ trong quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Rà soát có quy định công bố hợp chuẩn, hợp quy theo hướng áp dụng các công nghệ mới trong quản lý nhằm tiết kiệm chi phí, giảm tối đa thủ tục hành chính, tránh chồng chéo, trùng lập, đảm bảo sự thống nhất về công bố hợp quy...

Thứ năm, rà soát các quy định về trách nhiệm quản lý Nhà nước, đảm bảo tinh thần đổi mới trong công tác xây dựng pháp luật, không quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Chính phủ trong dự thảo Luật; nghiên cứu bổ sung quy định quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa qua thương mại điện tử, nghiên cứu các hình thức hàng hóa vô hình ảnh hưởng đến văn hóa, đạo đức của con người.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn chỉnh hồ sơ dự án luật. Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thẩm tra trình Quốc hội trước khi xem xét trong kỳ họp sắp tới./.