Đắk Lắk: “Siêu Ban” và những dự án “khủng” chậm tiến độ, đội vốn
Ban quản lý Dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp phát triển Nông thôn tỉnh Đắk Lắk (gọi tắt là Ban QLDA tỉnh), đang sở hữu 2 công trình “khủng” thi công chậm tiến độ, đội vốn là công trình Dự án đường Hồ Chí Minh, đoạn tránh phía Đông thành phố Buôn Ma Thuột.
Dự án Hồ chứa nươc Yên Ngựa, khiến dư luận đặt câu hỏi, băn khoăn về năng lực của “Siêu Ban” này.
Hai dự án “khủng” chậm tiến độ
Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn tránh phía Đông thành phố Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk) và Hồ Yên Ngựa (xã Cư Êwi, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk) đang chậm tiến độ theo quy định bởi trong quá trình thực hiện dự án đơn vị chủ đầu tư là Ban QLDA tỉnh đã chậm chạp, yếu năng lực trong việc triển khai giải phóng mặt bằn, dẫn đến việc không có mặt bằng “sạch” giao cho các nhà thầu thi công triển khai dự án.
Cụ thể, Dự án hồ chứa nước Yên Ngựa, được UBND tỉnh Đắk Lắk, phê duyệt chủ trương đầu từ vào tháng 10/2018, dự kiến hoàn thành đưa vào sử dụng năm 2022 với tổng mức đầu tư 305,5 tỷ đồng từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu ứng phó biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh theo quyết định 1670 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ.
Thế nhưng, đến nay công trình vẫn “giậm chân tại chỗ” thi công thiếu khối lượng, thậm chí ngừng thi công hơn 1 năm trời do thiếu tiền đền bù thực hiện công tác giải phóng mặt bằng. Đến nay, dù đã qua tháng 3/2023, (qua hơn 1 năm trong kế hoạch hoàn thành dự án – PV) nhưng công trình vẫn ngổn ngang, chưa xác định ngày về đích.
Khủng hơn là Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn tránh phía Đông thành phố Buôn Ma Thuột, cũng đang thi công “rùa bò” bởi nhiều đơn vị nhà thầu “đói” mặt bằng sạch để thi công từ chủ đầu tư, khiến dự án trì trệ. Dự án có tổng chiều dài toàn tuyến 39,6 km, thời gian thực hiện dự án năm 2020 – 2023, từ nguồn vốn ngân sách Trung ương. Tuy nhiên, đến nay công trình này đang vướng mặt bằng, nhiều đoạn có mặt bằng cũng không thể tiếp cận để thi công bởi giải phóng mặt bằng thiếu đồng bộ.
Theo đơn vị chủ đầu tư, hiện nay công tác giải phóng mặt bằng cũng là bài toán nan giải, bởi thiếu tiền đền bù do giá đất tăng cao. Để giải quyết những vướng mắc các Cơ quan ban ngành tỉnh Đắk Lắk, đã triển khai nhiều biện pháp như: Tạm dừng một số công trình, dự án chưa cần thiết để tapạ trung nguồn vốn tỉnh cho dự án; Thực hiện cưỡng chế để lấy mặt bằng giao cho đơn vị thi công thực hiện dự án… Cũng chính những lý do trên, Ban QLDA tỉnh đã đề xuất Bộ Giao thông Vận tải điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án từ năm 2020 – 2024.
Hai dự án “khủng” thay nhau đội vốn…
Như đã nêu trên, trong quá trình thực hiện dự án đơn vị chủ đầu tư là Ban QLDA tỉnh đã không thực hiện đúng cam kết, chậm bàn giao mặt để các đơn vị thi công triển khai, dẫn đến 2 công trình trên đều chậm tiến độ, thậm chí dự án Hồ Yên Ngựa đã tạm ngừng thi công, đắp chiếu, nằm phơi nắng, phơi sương cả năm trời do thiếu vốn giải phóng mặt bằng.
Theo đó, Dự án Hồ Yên Ngựa, có tổng mức đầu tư ban đầu là 305,5 tỷ đồng, nhưng đến nay con số đề xuất mới của đơn vị chủ đầu tư là 480 tỷ đồng (tăng 174,5 tỷ đồng). Do cạn vốn trong công tác giải phóng mặt bằng dự án đã nằm đắp chiếu cả năm trời và mới được khởi động lại đầu năm 2023 khi tỉnh Đắk Lắk cho tạm ứng 75 tỷ đồng (từ nguồn vốn tiết kiệm chi ngân sách tỉnh năm 2021) để thực hiện chi trả tiền đền bù, giải phóng mặt bằng cho nhiều hộ dân tại khu thực hiện dự án.
Không chỉ “đội sổ” trong việc giải phóng mặt bằng, mà giá trị hợp đồng xây lắp chủ đầu tư là Ban QLDA tỉnh, đã ký với các nhà thầu giai đoạn 1 tăng trên 35 tỷ đồng (từ 163 tỷ đồng, tăng lên hơn 198 tỷ đồng. Nguyên nhân tăng giá trị hợp đồng xây lắp là do chủ đầu tư tổ chức đấu thầu và ký hợp đồng các gói thầu xây lắp vượt mức kinh phí giai đoạn 1 đã phê duyệt; Không thực hiện theo đúng nội dung kế hoạch lựa chọn nhà thầu và quyết định phê duyệt dự án của UBND tỉnh.
Không chỉ dự án Hồ Yên Ngựa, mà dự án đường Hồ Chí Minh đoạn tránh phía Đông thành phố Buôn Ma Thuột, cũng đang đổi sổ “khủng” do phát sinh kinh phí trong việc triển khai giải phóng mặt bằng.
Cụ thể, dự án đường Hồ Chí Minh, đoạn tránh phía Đông thành phố Buôn Ma Thuột, có tổng mức đầu tưu 1.512 tỷ đồng từ vốn ngân sách Trung ương. Nhưng đến nay theo đề xuất của chủ đầu tư con số đã tăng lên 1.844 tỷ đồng (tăng 332 tỷ đồng). Với số tiền đội vốn lên đến 332 tỷ đồng Bộ Giao thông Vận tải, yêu cầu UBND tỉnh Đắk Lắk phải đối ứng để thực hiện dự án.
Lý do chính dẫn đến Dự án bị đội vốn so với kế hoạch là quá trình thực hiện, giá trị bồi thường giải phóng mặt bằng tăng cao hơn so với giá trị chi phí mặt bằng trong tổng mức đầu tư được Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt là 726/394 tỷ đồng, (tăng hơn 84%).
Hai dự án “khủng” nêu trên đều chậm tiến độ, đổi sổ gần nửa ngàn tỷ đồng. Tuy nhiên, “Siêu Ban” này vẫn được tỉnh Đắk Lắk, bàn giao, đang triển khai nhiều dự án có vốn vài trăm tỷ đồng. Đặc biệt, Ban QLDA tỉnh đang là chủ đầu tư Dự án thành phần 3 thuộc Dự án cao tốc Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột (giai đoạn 1 - PV) với tổng chiều dài 48km, mức kinh phí gần 6,5 ngàn tỷ đồng. Dư luận đặt câu hỏi tại sao “Siêu Ban” này lại nhận nhiều “đặc ân” khi những dự án lớn đều chậm tiến độ, không thực hiện đúng dự kiến tiến độ và liên tục đội vốn nhưng vẫn được ưu ái?
