Rút gọn biểu thuế thu nhập cá nhân, tạo công bằng các nhóm thu nhập

Theo dõi KT&TD trên

Việc thu hẹp số bậc thuế không chỉ giúp đơn giản trong quản lý, thu thuế, tạo thuận lợi cho kê khai, mà còn đáp ứng xu hướng cải cách thuế trên thế giới.

Rút ngắn số bậc thuế góp phần đơn giản hóa, giảm số bậc thuế nhằm tạo thuận lợi cho công tác kê khai, nộp thuế của NNT

Hai phương án sửa đổi biểu thuế

Theo Luật Thuế TNCN hiện hành, biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công với 7 bậc thuế gồm: 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30% và 35%. Tuy nhiên, qua quá trình thực tế thực hiện, có quan điểm cho rằng, biểu thuế lũy tiến từng phần hiện hành là chưa hợp lý, quá nhiều bậc, giãn cách giữa các bậc quá hẹp dễ dẫn đến nhảy bậc thuế khi tổng hợp thu nhập vào cuối năm làm tăng số thuế phải nộp, số lượng phải quyết toán thuế, trong khi số thuế phải nộp thêm không nhiều.

Tại dự thảo Luật Thuế TNCN (thay thế), Bộ Tài chính cho biết, qua rà soát cơ cấu biểu thuế hiện nay và nghiên cứu xu hướng cải thiện về mức sống dân cư trong thời gian tới cũng như kinh nghiệm quốc tế, có thể nghiên cứu để cắt giảm số bậc thuế của biểu thuế hiện nay từ 7 bậc xuống mức phù hợp; cùng với đó, xem xét nới rộng khoảng cách thu nhập trong các bậc thuế, đảm bảo điều tiết ở mức cao hơn vào những người có thu nhập ở bậc thuế cao. Thực hiện theo hướng này, sẽ góp phần đơn giản hóa, giảm số bậc thuế nhằm tạo thuận lợi cho công tác kê khai, nộp thuế của người nộp thuế (NNT).

Đồng thời, việc sửa đổi biểu thuế TNCN cần phù hợp với định hướng được đặt ra trong Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030, đảm bảo phù hợp với bối cảnh kinh tế - xã hội, thu nhập và mức sống của người dân và với thông lệ quốc tế, đặc biệt là với các nước có điều kiện tương đồng, vừa đảm bảo quyền lợi của người lao động, khuyến khích sự phát triển của thị trường lao động trong bối cảnh hội nhập quốc tế, vừa đảm bảo nguồn thu cho NSNN.

Qua rà soát và nghiên cứu thực tiễn từ các nước, Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án sửa đổi biểu thuế, cụ thể, phương án 1: ở bậc 1 phần thu nhập tính thuế/tháng là 10 triệu đồng, có thuế suất là 5%; bậc 2 phần thu nhập tính thuế/tháng là từ 10 triệu đồng đến 30 triệu đồng, có thuế suất là 15%; bậc 3 phần thu nhập tính thuế/tháng là từ 30 triệu đồng đến 50 triệu đồng, có thuế suất là 25%; bậc 4 phần thu nhập tính thuế/tháng là từ 50 triệu đồng đến 80 triệu đồng, có thuế suất là 30%; bậc 5 phần thu nhập tính thuế/tháng là trên 80 triệu đồng, có thuế suất là 35%.

Ở phương án 2, Bộ Tài chính đề xuất: bậc 1 phần thu nhập tính thuế/tháng là 10 triệu đồng, có thuế suất là 5%; bậc 2 phần thuế thu nhập tính thuế/tháng là từ 10 triệu đồng đến 30 triệu đồng, có thuế suất là 15%; bậc 3 phần thu nhập tính thuế/tháng là từ 30 triệu đồng đến 60 triệu đồng, có thuế suất là 25%; bậc 4 phần thu nhập tính thuế/tháng là từ 60 triệu đồng đến 100 triệu đồng, có thuế suất là 30%; bậc 5 phần thu nhập tính thuế/tháng là trên 100 triệu đồng, có thuế suất là 35%.

Tạo thuận lợi cho kê khai, tính thuế

Theo phân tích của Bộ Tài chính, việc thu hẹp số lượng bậc thuế sẽ góp phần đơn giản hóa công tác quản lý, thu thuế, tạo thuận lợi cho việc kê khai, tính thuế và phù hợp với xu hướng cải cách thuế TNCN trên thế giới. Thực hiện theo phương án 1 và phương án 2 đáp ứng được mục tiêu giảm bậc thuế, điều chỉnh thu nhập tính thuế ở từng bậc ở số chẵn.

Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của hai phương án là khác nhau. Trong đó, đối với phương án 1, cá nhân có thu nhập tính thuế hiện đang ở bậc 1 sẽ không bị ảnh hưởng (tuy nhiên, với việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh thì cá nhân đang có thu nhập ở bậc 1 đều được giảm thuế), các cá nhân hiện đang nộp thuế từ bậc 2 trở lên sẽ được giảm thuế so với hiện nay. Ví dụ, cá nhân có thu nhập tính thuế 10 triệu đồng/tháng sẽ được giảm 250.000 đồng/tháng, cá nhân có thu nhập tính thuế 30 triệu đồng/tháng sẽ được giảm 850.000 đồng/tháng, cá nhân có thu nhập tính thuế 40 triệu đồng/tháng sẽ được giảm 750.000 đồng/tháng, cá nhân có thu nhập tính thuế 80 triệu đồng sẽ được giảm 650.000 đồng/tháng...

Đối với phương án 2, cơ bản mọi cá nhân có thu nhập tính thuế từ 50 triệu đồng/tháng trở xuống sẽ được giảm thuế tương đương phương án 1, đối với cá nhân có thu nhập tính thuế trên 50 triệu đồng/tháng thì mức độ giảm sẽ nhiều hơn phương án 1, vì vậy số thu NSNN sẽ giảm nhiều hơn phương án 1.

Theo đánh giá của PGS.TS Phan Hữu Nghị - Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng-Tài chính thuộc Đại học Kinh tế Quốc dân, biểu thuế lũy tiến hiện nay áp dụng từ 5% đến 35% với 7 bậc thuế khác nhau, nhưng các bậc thuế đang quá dày và biên độ giữa các bậc quá hẹp, khiến mức thuế suất và số thuế tăng cao ngay cả khi thu nhập chỉ tăng nhẹ.

Do đó, theo PGS.TS Phan Hữu Nghị, việc rút gọn biểu thuế TNCN theo hướng đề xuất của Bộ Tài chính là khá hợp lý. Giảm biểu thuế từ 7 bậc xuống còn 5 bậc, giúp đơn giản hóa hệ thống tính thuế mà vẫn đảm bảo nguồn thu hợp lý cho NSNN. Điều này không chỉ tạo ra sự công bằng hơn giữa các nhóm thu nhập, mà còn khuyến khích người lao động gia tăng thu nhập mà không lo bị đánh thuế quá mức.

Còn theo ông Nguyễn Văn Được - Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín cho rằng, đề xuất giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh tại dự thảo Luật Thuế TNCN (thay thế) sẽ rất phù hợp và tạo sự linh hoạt, chủ động cho Chính phủ trong việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, song cần bổ sung thêm một số điều kiện cụ thể về các biến động của kinh tế - xã hội để bảo đảm chặt chẽ trong thực thi.

Chuyên gia này cũng đánh giá cao việc Bộ Tài chính bổ sung các quy định về miễn thuế TNCN để hỗ trợ phát triển khoa học, công nghệ, miễn thuế TNCN từ hoạt động bảo vệ môi trường, lợi tức từ hoạt động nông, lâm nghiệp…, điều này sẽ khuyến khích các cá nhân chủ động tham gia phát triển các ngành, lĩnh vực nêu trên.

Ngành Thuế triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và hoàn thuế TNCN tự động trong đã hỗ trợ tối đa cho NNT

Chính sách giảm trừ gia cảnh góp phần điều tiết thu nhập của các tầng lớp dân cư

Chính sách giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN đã góp phần đảm bảo công bằng trong điều tiết thu nhập của các tầng lớp dân cư trong xã hội để động viên một cách hợp lý thu nhập dân cư, khuyến khích mọi cá nhân tạo thêm sức lao động, sản xuất kinh doanh, gia tăng thu nhập làm giàu chính đáng.

Bộ Tài chính đang xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương về dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN trước khi trình Chính phủ trình Quốc hội thông qua.

Báo cáo tổng kết việc thi hành chính sách giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN từ năm 2020 (thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất theo Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14) đến nay của Bộ Tài chính cho thấy, việc giảm trừ gia cảnh cho bản thân NNT và cho người phụ thuộc vào thu nhập chịu thuế trước khi tính thuế TNCN từ tiền lương, tiền công đã quy định tại Luật Thuế TNCN số 04/2007/QH12, được NNT biết và áp dụng từ 1/1/2009.

Theo Bộ Tài chính, 2 phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN được đề xuất. Cụ thể:

Phương án 1: Mức giảm trừ cho bản thân NNT từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 13,3 triệu đồng/tháng. Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 5,3 triệu đồng/tháng.

Phương án 2: Mức giảm trừ cho bản thân NNT từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 15,5 triệu/tháng. Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên khoảng 6,2 triệu đồng/tháng.

Thông tin về kết quả thực hiện chính sách giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN, Bộ Tài chính cho biết, chính sách giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN đã góp phần đảm bảo công bằng trong điều tiết thu nhập của các tầng lớp dân cư trong xã hội để động viên một cách hợp lý thu nhập dân cư, khuyến khích mọi cá nhân tạo thêm sức lao động, sản xuất kinh doanh, gia tăng thu nhập làm giàu chính đáng.

Đối với ngành Thuế, triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác quản lý thuế, cơ quan thuế triển khai hệ thống dữ liệu thuế tập trung (TMS) trên phạm vi toàn quốc. Cung cấp các ứng dụng hỗ trợ NNT kê khai, nộp thuế TNCN để NNT có thể kê khai và nộp tờ khai đăng ký cấp mã số thuế, tờ khai nộp thuế, quyết toán thuế TNCN đã được thực hiện qua cổng thông tin điện tử, cá nhân đã có thể đăng ký mã số thuế người phụ thuộc, đăng ký cấp mã số thuế, nộp hồ sơ quyết toán thuế trực tuyến trên hệ thống thông tin điện tử hoặc thông qua ứng dụng eTax Mobile, ...