Kinh tế tư nhân: Đòn bẩy mới cho ngành chè Việt Nam bứt phá trong thời đại hội nhập
Ngành chè Việt Nam đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi kinh tế tư nhân không còn là nhân tố phụ mà trở thành lực đẩy trung tâm, dẫn dắt quá trình nâng cao chất lượng, chuẩn hóa sản phẩm và xây dựng thương hiệu chè Việt trên bản đồ quốc tế.
Ngành chè Việt Nam đã có lịch sử hàng trăm năm, là nguồn sống của hàng triệu hộ dân vùng cao và từng là niềm tự hào trong xuất khẩu nông sản. Thế nhưng suốt nhiều năm qua, chè Việt vẫn chủ yếu xuất khẩu thô, giá trị gia tăng thấp, chưa có thương hiệu mạnh trên trường quốc tế.
Giữa bối cảnh hội nhập và cạnh tranh toàn cầu, việc nâng cấp ngành chè không thể tiếp tục phụ thuộc vào các mô hình quản lý cũ hay doanh nghiệp nhà nước rời rạc. Kinh tế tư nhân với sự năng động, sáng tạo và khả năng thích ứng thị trường đang nổi lên như một đòn bẩy mới, tạo ra xung lực phát triển bền vững và sâu rộng cho toàn bộ ngành chè Việt Nam.
Từ sản xuất nhỏ lẻ đến tư duy chuỗi giá trị
Một trong những điểm nghẽn lớn nhất của ngành chè Việt là tính manh mún, nhỏ lẻ trong tổ chức sản xuất. Hơn 80% vùng chè hiện nay thuộc về các hộ nông dân cá thể, thiếu liên kết, sản xuất tự phát, khó kiểm soát chất lượng đồng đều. Các doanh nghiệp chế biến cũng thường ở quy mô vừa và nhỏ, thiếu vốn, thiếu công nghệ và chưa xây dựng được thương hiệu riêng. Trong khi đó, các thị trường quốc tế như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc... lại ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn vệ sinh, an toàn và truy xuất nguồn gốc.
Sự xuất hiện ngày càng mạnh mẽ của doanh nghiệp tư nhân trong ngành chè đã góp phần thay đổi cục diện. Với khả năng đầu tư dài hạn, tư duy thị trường và tiếp cận công nghệ mới, doanh nghiệp tư nhân có thể tổ chức lại toàn bộ chuỗi sản xuất: từ vùng nguyên liệu, sơ chế, chế biến đến đóng gói, xây dựng thương hiệu và đưa sản phẩm ra thị trường nội địa lẫn quốc tế. Điều này không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm, mà còn giúp ổn định sinh kế cho người trồng chè, tạo nên một chuỗi giá trị bền vững.
Nghị quyết 68-NQ/TW: Bệ phóng thể chế cho doanh nghiệp chè tư nhân
Sự chuyển mình của kinh tế tư nhân nói chung và các doanh nghiệp chè nói riêng đã nhận được một cú hích mạnh mẽ từ Nghị quyết 68-NQ/TW do Bộ Chính trị ban hành ngày 4/5/2025. Đây là văn kiện đầu tiên xác lập rõ ràng rằng kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam sẽ có 2 triệu doanh nghiệp tư nhân, trong đó ít nhất 20 doanh nghiệp lớn có khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Đối với ngành chè, điều này mở ra kỳ vọng về việc hình thành những thương hiệu chè mạnh, có tầm vóc khu vực, thay vì chỉ là nhà cung ứng nguyên liệu cho các hãng trà nước ngoài.
Nghị quyết 68 cũng đưa ra nhiều chính sách thiết thực và đột phá, như miễn giảm thuế trong 3 năm đầu, ưu đãi tín dụng cho doanh nghiệp sản xuất xanh, đơn giản hóa thủ tục đăng ký kinh doanh, và đặc biệt là tạo điều kiện để các hộ sản xuất nhỏ lẻ “lên đời” thành doanh nghiệp, tiếp cận tốt hơn với nguồn lực và thị trường.
Doanh nghiệp tư nhân, người dẫn dắt thương hiệu chè Việt
Thị trường chè thế giới ngày nay không chỉ đánh giá sản phẩm ở hương vị, mà còn quan tâm đến câu chuyện văn hóa, quy trình sản xuất bền vững và trách nhiệm xã hội. Đây là lúc các doanh nghiệp chè tư nhân cần thể hiện vai trò “người kể chuyện” chuyên nghiệp, biến những búp trà Shan Tuyết cổ thụ, trà sen Hà thành, trà xang Thái Nguyên hay trà Ô long Đà Lạt thành những biểu tượng văn hóa độc đáo được đóng gói bài bản và quảng bá trên nền tảng số toàn cầu.
Doanh nghiệp tư nhân cũng có thể tiên phong ứng dụng công nghệ số, blockchain truy xuất nguồn gốc, chuyển đổi xanh và phát triển chuỗi cung ứng tuần hoàn. Với khả năng đổi mới sáng tạo và linh hoạt, họ chính là lực lượng phù hợp nhất để chè Việt vươn tới những thị trường khó tính và định vị lại vị thế trên bản đồ trà thế giới.
Từ đồng đất lên sàn thương mại – Hộ trồng chè cũng được tiếp lực
Nghị quyết 68 không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp lớn, mà còn mở ra cơ hội cho hàng trăm nghìn hộ trồng chè tại Việt Nam Với các chính sách khuyến khích hộ kinh doanh lên doanh nghiệp, hỗ trợ tiếp cận tín dụng, ứng dụng kỹ thuật trồng trọt mới và liên kết với doanh nghiệp thu mua, người trồng chè được “bật lên” khỏi sản xuất tự phát, từng bước hòa nhập vào chuỗi giá trị hiện đại.
Sự liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân nơi doanh nghiệp làm đầu tàu dẫn dắt thị trường, còn nông dân là mắt xích đầu tiên bảo đảm chất lượng là mô hình tất yếu để ngành chè Việt Nam phát triển bền vững.
Muốn chè Việt không chỉ được bán ra thế giới mà còn được thế giới tìm mua, chúng ta cần nhiều hơn những doanh nghiệp tư nhân mạnh dạn đổi mới, dám đầu tư, có tầm nhìn và khát vọng quốc tế. Nghị quyết 68-NQ/TW chính là đòn bẩy thể chế quan trọng để thúc đẩy làn sóng doanh nghiệp chè thế hệ mới nơi mỗi búp chè không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà là kết tinh của trí tuệ, văn hóa và khát vọng Việt Nam.
