5 sai lầm khiến người trẻ gặp rủi ro khi mua nhà
Mua nhà là một trong những quyết định tài chính quan trọng nhất trong đời, đặc biệt với những người trẻ đang bước vào giai đoạn ổn định cuộc sống.
Tuy nhiên, do thiếu kinh nghiệm và sự chuẩn bị chưa kỹ lưỡng, nhiều bạn trẻ đã mắc phải những sai lầm nghiêm trọng khiến giấc mơ an cư trở thành gánh nặng tài chính kéo dài nhiều năm. Hiểu rõ những rủi ro tiềm ẩn là bước đầu tiên để tránh khỏi những quyết định đáng tiếc.

Sai lầm đầu tiên và cũng là nghiêm trọng nhất mà người trẻ thường mắc phải chính là tính toán tài chính thiếu chính xác, đặc biệt là giả định lãi suất sẽ cố định ở mức ưu đãi trong suốt thời gian vay. Một chuyên gia tài chính đã phân tích rằng nhiều bạn trẻ mắc sai lầm nghiêm trọng khi tính toán chưa đủ chi phí sinh hoạt, không chừa lại khoản chi phí dự phòng, đặc biệt là việc giả định lãi suất cố định. Thực tế cho thấy, lãi suất ưu đãi thường chỉ áp dụng trong khoảng 6 tháng đến 3 năm đầu, sau đó sẽ chuyển sang lãi suất thả nổi cao hơn nhiều. Sau giai đoạn ưu đãi 1 đến 2 năm đầu, người vay sẽ phải xử lý thế nào với kịch bản lãi suất thả nổi vọt lên mức cao. Nhiều người trẻ chỉ tập trung vào khoản trả nợ trong giai đoạn ưu đãi mà quên mất rằng họ sẽ phải gánh chịu gánh nặng nặng nề hơn nhiều trong mười lăm đến 20 năm còn lại. Khi lãi suất tăng lên, khoản trả hàng tháng có thể tăng gấp rưỡi so với ban đầu, khiến nhiều người rơi vào tình trạng căng thẳng tài chính nghiêm trọng.
Sai lầm thứ hai là mua nhà quá sức với tâm lý muốn sở hữu căn nhà lớn và đẹp ngay từ đầu. Nhiều người trẻ mua nhà theo cảm xúc, thấy dự án đẹp là đặt cọc, chọn căn quá rộng hoặc vượt nhu cầu sử dụng thật sự. Thực tế cho thấy nhu cầu nhà ở của mỗi người thay đổi theo thời gian. Một căn hộ một phòng ngủ có thể tạm đủ cho giai đoạn độc thân hoặc mới kết hôn, nhưng sẽ không đủ khi gia đình có thêm con nhỏ, điều này đồng nghĩa với việc khoản vay mười lăm đến hai mươi năm cho căn hộ hiện tại chưa chắc đã giải quyết được nhu cầu lâu dài. Nhiều người trẻ vì muốn một căn nhà hoàn hảo ngay từ đầu nên vay mua những căn hộ vượt quá khả năng tài chính thực tế. Họ quên mất rằng việc mua nhà nên là một hành trình từng bước, bắt đầu với những căn nhà nhỏ phù hợp với giai đoạn hiện tại, sau đó khi điều kiện kinh tế khá hơn mới nâng cấp lên những căn nhà lớn hơn. Việc mua nhà quá lớn ngay từ đầu không chỉ tạo áp lực trả nợ mà còn làm tăng chi phí bảo trì, phí quản lý và các khoản chi phí vận hành hàng tháng.
Sai lầm thứ ba liên quan đến việc bỏ qua tính pháp lý của dự án và uy tín của chủ đầu tư. Người mua thường vì ít tiền nên tìm đến bất động sản không giấy tờ, mua bán qua giấy tay hoặc vi bằng, nhiều người lầm tưởng vi bằng có giá trị pháp lý như xác nhận của Nhà nước, trong khi pháp luật cấm lập vi bằng để mua bán nhà ở. Thực chất vi bằng chỉ ghi nhận việc giao nhận tiền, và khi phát sinh tranh chấp, người mua không được cấp sổ đỏ, cũng không thể vay ngân hàng được. Nhiều người trẻ vì muốn tiết kiệm chi phí nên tìm đến những dự án giá rẻ mà không kiểm tra kỹ pháp lý, dẫn đến việc mua phải nhà không có sổ hồng hoặc dự án chưa hoàn thiện thủ tục. Hậu quả là họ không thể chuyển nhượng, không vay được ngân hàng và thậm chí có nguy cơ mất trắng khoản tiền đã bỏ ra.
Sai lầm thứ tư là không đọc kỹ hợp đồng mua bán và bỏ qua các điều khoản quan trọng. Có những trường hợp người mua không đọc kỹ hợp đồng trước khi ký, sẽ dẫn đến nhiều vấn đề rắc rối xảy ra nếu chủ đầu tư không thực hiện đúng cam kết, và người mua sẽ là người chịu thiệt và mất đi quyền lợi của mình. Trong hợp đồng cần phải rõ ràng về thời hạn bàn giao căn hộ, chính xác về thời điểm căn hộ sẽ được hoàn thành và bàn giao. Nếu trường hợp dự án không hoàn thành, không thể bàn giao đúng theo quy định của hợp đồng, thì cách giải quyết và trách nhiệm của chủ đầu tư cũng cần được làm rõ. Nhiều người trẻ vì quá háo hức sở hữu nhà hoặc sợ mất cơ hội mà ký hợp đồng một cách vội vàng, không đọc kỹ các điều khoản nhỏ, dẫn đến việc bị ràng buộc bởi những điều khoản bất lợi mà họ không hề biết.
Sai lầm thứ năm là chọn vị trí không phù hợp và bỏ qua yếu tố tiện ích. Nhiều người trẻ mua nhà xa trung tâm, không có tiện ích, gây bất tiện khi sinh sống. Vị trí nhà ở có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Nếu nhà ở quá xa nơi làm việc, người mua sẽ phải mất nhiều thời gian và chi phí đi lại mỗi ngày, làm giảm chất lượng cuộc sống và tăng chi phí sinh hoạt. Đối với những người làm việc tại các khu công nghiệp, việc ưu tiên dự án gần nơi làm việc là điều cần thiết để tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại. Ngoài ra, các tiện ích xung quanh như trường học, bệnh viện, chợ, trung tâm thương mại cũng rất quan trọng, đặc biệt khi gia đình có trẻ nhỏ hoặc người già.

Để tránh những sai lầm trên, người trẻ cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi quyết định mua nhà. Trước hết, cần tính toán chi tiết khả năng tài chính thực tế, bao gồm cả kịch bản lãi suất tăng cao và luôn dành ra ít nhất ba mươi phần trăm dòng tiền tự do cho quỹ dự phòng. Chuyên gia khuyên chỉ nên mua nhà khi có thu nhập ổn định dài hạn, có nguồn vay lãi thấp từ gia đình hoặc bạn bè, và có quỹ dự phòng rủi ro. Khoản trả nợ hàng tháng không nên vượt quá ba mươi đến bốn mươi phần trăm tổng thu nhập để đảm bảo vẫn có dư địa cho các chi phí sinh hoạt và tình huống bất ngờ.
Thứ hai, cần kiểm tra kỹ lưỡng tính pháp lý của dự án và uy tín của chủ đầu tư. Chủ đầu tư phải có đầy đủ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép đầu tư xây dựng dự án, quyết định cho phép triển khai dự án của ủy ban nhân dân thành phố hoặc tỉnh nơi dự án được xây dựng. Đặc biệt là chủ đầu tư cần có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh trong đó ghi rõ ngành nghề kinh doanh đăng ký là bất động sản. Nên ưu tiên các chủ đầu tư uy tín, có lịch sử bàn giao tốt và tiến độ thi công đảm bảo của các dự án trước đó.
Thứ ba, cần đọc kỹ hợp đồng mua bán, đặc biệt chú ý đến các điều khoản về thời hạn bàn giao, trách nhiệm của các bên khi có sự chậm trễ, cách giải quyết tranh chấp và các khoản phí phát sinh. Nếu cần thiết, nên nhờ luật sư tư vấn để hiểu rõ các điều khoản trong hợp đồng. Đồng thời, cần tìm hiểu kỹ về chính sách bảo hành, bảo trì của chủ đầu tư và các cam kết về chất lượng xây dựng.
Thứ tư, cần chọn vị trí phù hợp với nhu cầu thực tế và tầm nhìn dài hạn. Nên ưu tiên những dự án gần nơi làm việc, có hạ tầng giao thông thuận lợi và đầy đủ tiện ích xung quanh. Đối với người trẻ, các dự án có tiện ích nội khu hiện đại, nằm trong khu vực có quy hoạch phát triển rõ ràng sẽ là lựa chọn an toàn hơn về lâu dài. Nên khảo sát thực địa nhiều lần vào các thời điểm khác nhau trong ngày để đánh giá đúng môi trường sống xung quanh.
Cuối cùng, cần có thời gian tìm hiểu và học hỏi kinh nghiệm từ những người đã mua nhà. Người mua có thể nhờ sự hỗ trợ của môi giới uy tín hoặc chuyên gia pháp lý, họ sẽ giúp kiểm tra giấy tờ, thương lượng giá và tránh rơi vào bẫy mua bán nhà đất. Tham khảo ý kiến người thân hoặc bạn bè đã từng mua nhà, kinh nghiệm thực tế sẽ là kho báu quý giá để đi đúng hướng. Đồng thời, không nên mua nhà vào giai đoạn thị trường đang sốt, bởi khi thị trường đang nóng, người mua rất dễ bị mua hớ do người bán tăng giá bất hợp lý, trong khi người mua lại cố mua bằng được vì sợ tuột mất cơ hội.
Mua nhà là quyết định lớn cần được cân nhắc kỹ lưỡng về nhiều mặt. Với sự chuẩn bị chu đáo về tài chính, kiến thức pháp lý và hiểu biết về thị trường, người trẻ hoàn toàn có thể biến giấc mơ an cư thành hiện thực một cách an toàn và bền vững. Quan trọng nhất là phải luôn nhớ rằng mua nhà không phải là cuộc đua với ai, mà là hành trình dài để xây dựng tổ ấm cho chính mình và gia đình. Sự kiên nhẫn, thận trọng và chuẩn bị kỹ càng sẽ giúp tránh được những sai lầm đáng tiếc và đảm bảo quyết định mua nhà thực sự mang lại hạnh phúc thay vì trở thành gánh nặng.
Hoàng Nguyễn
