Startup trà sữa: Nhượng quyền hay tự xây thương hiệu?

Theo dõi KT&TD trên

Mỗi con đường đều có những ưu thế và thách thức riêng, việc lựa chọn phù hợp sẽ quyết định phần lớn đến thành công của dự án khởi nghiệp.

Mô hình nhượng quyền trong ngành trà sữa mang đến những lợi thế rõ ràng mà bất kỳ entrepreneur nào cũng phải cân nhắc. Thương hiệu đã được xây dựng sẵn là yếu tố then chốt giúp giảm thiểu rủi ro và rút ngắn thời gian tiếp cận khách hàng. Khi một cửa hàng Gong Cha, KOI, Yi He Tang hay Tocotoco mở cửa, khách hàng đã biết họ sẽ nhận được gì mà không cần phải trải nghiệm và đánh giá từ đầu.

Hệ thống hỗ trợ toàn diện từ công ty mẹ cũng là một điểm cộng lớn. Từ công thức pha chế được chuẩn hóa, quy trình vận hành chi tiết, đến chiến lược marketing và hệ thống quản lý, tất cả đều được cung cấp sẵn. Điều này đặc biệt có ý nghĩa với những người mới bước vào ngành F&B, chưa có nhiều kinh nghiệm về vận hành cửa hàng.

Nguồn cung ứng nguyên liệu ổn định và chất lượng đồng nhất cũng là một lợi thế không thể bỏ qua. Trong khi các thương hiệu tự lập phải mất thời gian tìm kiếm và thử nghiệm nhiều nhà cung cấp khác nhau, các cửa hàng nhượng quyền có thể yên tâm về chất lượng nguyên liệu vì đã được công ty mẹ kiểm định kỹ lưỡng.

Tuy nhiên, mô hình nhượng quyền cũng đi kèm với những ràng buộc và hạn chế nhất định. Chi phí ban đầu thường khá cao, bao gồm phí nhượng quyền, chi phí thiết kế và trang trí theo tiêu chuẩn thương hiệu, cùng với khoản đầu tư cho thiết bị chuyên dụng. Nhiều thương hiệu lớn yêu cầu khoản đầu tư từ 800 triệu đến 1,5 tỷ đồng chỉ để mở một cửa hàng.

Chị Trần Thị Lan, từng là chủ cửa hàng nhượng quyền một thương hiệu trà sữa nổi tiếng, tâm sự: "Mỗi tháng tôi phải nộp 5-7% doanh thu làm phí nhượng quyền, chưa kể các khoản chi phí marketing chung và phí quản lý khác. Trong những tháng doanh thu thấp, những khoản chi phí cố định này tạo áp lực tài chính rất lớn."

Việc bị ràng buộc về menu, giá bán và các chương trình khuyến mãi cũng khiến nhiều chủ cửa hàng cảm thấy thiếu linh hoạt. Họ không thể tự ý thay đổi sản phẩm để phù hợp với thị hiếu địa phương hay điều chỉnh giá cả theo tình hình cạnh tranh tại khu vực.

Cạnh tranh nội bộ trong cùng hệ thống cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Khi một thương hiệu mở quá nhiều cửa hàng trong cùng một khu vực, việc chia sẻ khách hàng sẽ ảnh hưởng đến doanh thu của từng cửa hàng riêng lẻ.

Ngược lại, việc tự xây dựng thương hiệu mang lại sự tự do hoàn toàn trong việc định hướng kinh doanh. Từ việc thiết kế menu, trang trí không gian, đến chiến lược marketing, chủ doanh nghiệp có thể tùy chỉnh mọi thứ theo ý tưởng và tầm nhìn của mình.

Chi phí khởi nghiệp thường thấp hơn đáng kể so với nhượng quyền. Với khoảng 200-400 triệu đồng, một entrepreneur có thể mở được một cửa hàng trà sữa tự lập với đầy đủ trang thiết bị cần thiết. Điều này tạo điều kiện cho nhiều bạn trẻ có ít vốn ban đầu có thể thực hiện giấc mơ khởi nghiệp.

Lợi nhuận cũng cao hơn khi không phải chia sẻ với công ty mẹ. Tất cả doanh thu sau khi trừ chi phí vận hành đều thuộc về chủ doanh nghiệp, tạo động lực mạnh mẽ để phát triển và mở rộng quy mô.

Khả năng thích ứng nhanh với thị trường là một lợi thế lớn khác. Khi có xu hướng mới hay sở thích khách hàng thay đổi, các thương hiệu tự lập có thể điều chỉnh ngay lập tức mà không cần xin phép hay chờ đợi quyết định từ công ty mẹ.

Tuy nhiên, con đường tự xây dựng thương hiệu cũng đầy gian nan. Việc tạo dựng nhận diện thương hiệu từ con số không đòi hỏi thời gian, chi phí marketing lớn và chiến lược truyền thông hiệu quả. Nhiều thương hiệu tự lập phải mất hàng năm mới có thể tạo được sự nhận biết trong tâm trí khách hàng.

Việc thiếu kinh nghiệm trong vận hành và quản lý cũng khiến nhiều entrepreneur gặp khó khăn. Từ việc tìm nguồn nguyên liệu chất lượng, xây dựng quy trình pha chế chuẩn, đến quản lý nhân sự, mọi thứ đều phải học hỏi và tích lũy từ thực tế.

Cạnh tranh với các thương hiệu lớn cũng là một thử thách lớn. Với nguồn lực hạn chế, các thương hiệu tự lập khó có thể cạnh tranh về giá cả, chất lượng marketing hay mức độ nhận biết với những "ông lớn" trong ngành.

Quyết định chọn nhượng quyền hay tự xây dựng thương hiệu phụ thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân và hoàn cảnh cụ thể. Mức vốn đầu tư sẵn có là yếu tố đầu tiên cần xem xét. Nếu có nguồn vốn dồi dào và muốn giảm thiểu rủi ro, nhượng quyền có thể là lựa chọn phù hợp. Ngược lại, với nguồn vốn hạn chế nhưng có ý tưởng sáng tạo và sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao hơn, tự xây dựng thương hiệu có thể mang lại lợi nhuận lớn hơn trong dài hạn.

Kinh nghiệm trong ngành F&B cũng đóng vai trò quan trọng. Những người mới bắt đầu thường được hưởng lợi từ hệ thống hỗ trợ của nhượng quyền, trong khi những ai đã có kinh nghiệm có thể tận dụng được sự linh hoạt của mô hình tự lập.

Tầm nhìn dài hạn cũng là yếu tố cần cân nhắc. Nếu mục tiêu là xây dựng một chuỗi cửa hàng lớn với nhiều chi nhánh, việc tự xây dựng thương hiệu sẽ mang lại lợi thế về mặt tài chính và quyền kiểm soát. Tuy nhiên, nếu chỉ muốn có một nguồn thu nhập ổn định từ một vài cửa hàng, nhượng quyền có thể là lựa chọn an toàn hơn.

Một số thương hiệu lớn cũng đang phát triển mô hình nhượng quyền linh hoạt hơn, cho phép các đối tác có nhiều quyền tự chủ hơn trong việc điều chỉnh menu và chiến lược marketing địa phương, tạo ra sự cân bằng giữa sức mạnh thương hiệu và tính linh hoạt trong kinh doanh.

Dù lựa chọn con đường nào, thành công trong ngành trà sữa đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về thị trường, khách hàng và khả năng thích ứng với những thay đổi không ngừng của ngành. Cả nhượng quyền và tự xây dựng thương hiệu đều có thể dẫn đến thành công nếu được thực hiện với chiến lược đúng đắn và sự kiên trì không ngừng nghỉ.

Hoàng Nguyễn