Hai năm biến động của ẩm thực Việt: Khi món nội "lên ngôi", lúc món ngoại "chiếm lĩnh"
Trong hai năm trở lại đây, bức tranh ẩm thực Việt Nam chứng kiến sự biến động không ngừng với sự giao thoa mạnh mẽ giữa các xu hướng du nhập từ nước ngoài và sự trỗi dậy đầy ấn tượng của nông sản nội địa.
Từ những món ăn đường phố giản dị đến những thức uống cầu kỳ, thị trường ẩm thực Việt đã trở thành một sân chơi đầy màu sắc, nơi những trào lưu (trend) liên tục xuất hiện, lan tỏa và rồi thoái trào, tạo nên một nhịp điệu sôi động và không ngừng đổi mới.
Để một món ăn hay thức uống trở thành trào lưu, cần hội tụ nhiều yếu tố. Trước hết, đó là sự mới lạ về nguyên liệu và cách chế biến, mang đến những trải nghiệm vị giác khác biệt so với ẩm thực truyền thống. Hương vị độc đáo là yếu tố then chốt, khơi gợi sự tò mò và thôi thúc người thưởng thức khám phá. Bên cạnh đó, cách trình bày và thưởng thức món ăn cũng đóng vai trò quan trọng. Trong thời đại mạng xã hội, việc chụp ảnh và chia sẻ trải nghiệm ẩm thực đã trở thành một phần không thể thiếu, góp phần lan tỏa trào lưu một cách nhanh chóng. Một món ăn muốn "gây bão" cần phải đáp ứng được nhu cầu "check-in" của giới trẻ, trở thành một biểu tượng để thể hiện sự bắt kịp xu hướng.
Năm 2023: Nông sản Việt lên ngôi
Năm 2023 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi nông sản Việt Nam trở thành tâm điểm của nhiều trào lưu ẩm thực. Những nguyên liệu quen thuộc như măng cụt, mãng cầu, thanh long, trà ô long và dừa Bến Tre đã được biến tấu thành những món ăn và thức uống độc đáo, thu hút sự quan tâm của đông đảo người tiêu dùng.
Bùng nổ vào đầu tháng 5/2023, món gỏi gà măng cụt đã tạo nên một cơn sốt trên mạng xã hội. Sự kết hợp bất ngờ giữa vị chua ngọt của măng cụt xanh và vị dai ngon của thịt gà đã chinh phục khẩu vị của nhiều người. Sự tò mò về một nguyên liệu tưởng chừng như chỉ dùng để ăn tráng miệng đã được biến tấu thành một món ăn hấp dẫn đã thúc đẩy mọi người tìm kiếm và chế biến món ăn này. Gỏi gà măng cụt không chỉ là một món ăn theo trào lưu mà còn góp phần quảng bá đặc sản của Bình Dương.
Cùng thời điểm với gỏi gà măng cụt, trà mãng cầu cũng trở thành một hiện tượng. Vị chua ngọt đặc trưng của mãng cầu kết hợp với trà đã tạo nên một thức uống giải khát được ưa chuộng trong mùa hè. Theo phân tích của Youth Media, chủ đề trà mãng cầu đã nhận được hàng trăm nghìn lượt thảo luận và hàng triệu lượt tương tác trên mạng xã hội, cho thấy sức hút mạnh mẽ của thức uống này.
Vào những tháng cuối năm 2023, mì gói thanh long do Công ty Caty Food sản xuất đã tạo nên một làn sóng mới. Chỉ với một đoạn video quảng bá giản dị, sản phẩm này đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng. Thống kê của YouNet Media cho thấy từ khóa "mì tôm thanh long" đã nhận được hàng trăm nghìn lượt tương tác và hàng chục nghìn lượt thảo luận chỉ trong vài ngày. Sự kết hợp độc đáo giữa mì gói và thanh long, một loại trái cây giàu dinh dưỡng, đã tạo nên sự tò mò và hứng thú cho người tiêu dùng.
Cuối cùng là ứng dụng nông sản vào đồ uống. Các thương hiệu F&B cũng nhanh chóng nắm bắt xu hướng này. Điển hình như Phê La đã thành công trong việc sử dụng trà ô long và dừa Bến Tre trong các sản phẩm matcha coco latte và matcha đá xay, tạo nên nét riêng biệt và khẳng định vị thế trên thị trường. Việc sử dụng nguyên liệu địa phương không chỉ mang lại hương vị đặc trưng mà còn góp phần hỗ trợ nông dân và phát triển kinh tế địa phương.
Năm 2024: Sự đổ bộ của trào lưu ngoại
Nếu năm 2023 chứng kiến sự lên ngôi của nông sản Việt, thì năm 2024 lại ghi nhận sự chiếm lĩnh của các trào lưu ẩm thực đến từ nước ngoài. Các món ăn và thức uống như lạp xưởng nướng đá, phô mai sữa nướng, kẹo hồ lô, sữa gấu Thái Lan, socola Dubai và bánh crepe pudding đã lần lượt tạo nên những cơn sốt trong cộng đồng mạng.
Hai trào lưu Lạp xưởng nướng đá và kẹo hồ lô có nguồn gốc từ Trung Quốc, mang đến những trải nghiệm ẩm thực đường phố độc đáo. Lạp xưởng nướng đá với cách chế biến đặc biệt trên những viên đá nóng đã thu hút nhiều thực khách. Kẹo hồ lô với những biến tấu đa dạng từ trái cây và sốt đường cũng tạo nên sự thích thú.
Trào lưu phô mai sữa nướng, socola Dubai và bánh crepe pudding lại thu hút người dùng bởi cách chế biến đơn giản, cho phép họ tự thực hiện tại nhà và chia sẻ thành quả trên mạng xã hội. Điều này cho thấy xu hướng "tự làm tại nhà" (DIY) đang ngày càng phổ biến trong lĩnh vực ẩm thực.
Sự xuất hiện của các trào lưu ẩm thực đã tạo ra một thị trường sôi động, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc "đu trend" một cách mù quáng có thể dẫn đến những hệ lụy không mong muốn. Các chuyên gia trong ngành F&B nhận định rằng trào lưu ẩm thực là một phần tất yếu của thị trường, đáp ứng nhu cầu khám phá và trải nghiệm của người tiêu dùng. Tuy nhiên, việc chạy theo trào lưu một cách mù quáng không phải là một chiến lược bền vững.
Đối với các doanh nghiệp, việc tập trung vào các sản phẩm cốt lõi, xây dựng thương hiệu và chất lượng sản phẩm là yếu tố quan trọng hơn việc chạy theo các trào lưu nhất thời. Việc nắm bắt xu hướng là cần thiết, nhưng cần phải có sự chọn lọc và đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo tính bền vững.
Đối với người tiêu dùng, cần có sự tỉnh táo và thông tin khi tiếp cận các trào lưu ẩm thực. Không nên tiêu thụ quá mức các món ăn theo trào lưu và cần chú ý đến vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm.
Thị trường ẩm thực Việt Nam đang trải qua một giai đoạn phát triển đầy sôi động với sự giao thoa giữa các trào lưu trong nước và quốc tế. Việc hiểu rõ về các xu hướng này sẽ giúp các doanh nghiệp và người tiêu dùng đưa ra những quyết định sáng suốt. Quan trọng hơn hết, cần nhận thức rõ giá trị của ẩm thực truyền thống và sự đa dạng của nông sản Việt Nam, từ đó xây dựng một nền ẩm thực bền vững và giàu bản sắc.
Bảo An
