Bảo tồn và phát triển bền vững các núi lửa và hang động núi lửa

Theo dõi KT&TD trên

Tháng 7/2020, Công viên địa chất Đắk Nông được UNESCO công nhận thuộc Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu với tên gọi Dak Nong UNESCO Global Geopark (Vietnam). Đắk Nông là địa phương thứ 3 của Việt Nam và thứ 164 trên thế giới có công viên địa chất được UNESCO công nhận là “Công viên địa chất toàn cầu UNESCO”.

Tuy là thành viên “non trẻ” của mạng lưới nhưng Đắk Nông đã có sự chủ động hội nhập quốc tế, mạnh dạn đề xuất và bảo vệ thành công hồ sơ, từ đó vinh dự được Ủy ban Hang động núi lửa thuộc Hiệp hội Hang động quốc tế thống nhất lựa chọn là địa phương đăng cai tổ chức ISV20 năm 2022.

Theo Bộ Trưởng Bộ Tài nguyên và Môi Trường, đây là lần đầu tiên Hội nghị quốc tế về hang động núi lửa được tổ chức tại Việt Nam. Việc tỉnh Đắk Nông đăng cai Hội nghị ISV20 đánh dấu cột mốc mới trong hợp tác khoa học giữa Việt Nam với các quốc gia có hệ thống hang động trên thế giới, giữa CVĐCTC UNESCO Đắk Nông với Hiệp hội Hang động quốc tế nói chung và Ủy ban Hang động núi lửa quốc tế nói riêng và với các thành viên thuộc Mạng lưới CVĐCTC. Đây là cơ hội tốt để tỉnh Đắk Nông giới thiệu, quảng bá hệ thống núi lửa và hang động núi lửa - những di sản địa chất tầm cỡ quốc tế trong vùng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông đến bạn bè trong nước và quốc tế.

Với sự kiện này, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông Hồ Văn Mười khẳng định, việc chủ động đăng cai tổ chức một sự kiện khoa học quốc tế khẳng định quyết tâm của tỉnh Đắk Nông trong việc bảo tồn và sử dụng hợp lý các giá trị di sản, đặc biệt là các di sản địa chất. Mặt khác, đây cũng là dịp để tỉnh Đắk Nông học hỏi kinh nghiệm quốc tế trong lĩnh vực bảo tồn, quản lý và khai thác bền vững di sản, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Tại Hội nghị, 7 tham luận đã được trình bày bằng tiếng Anh tập trung vào địa chất, địa mạo, quá trình hình thành núi lửa, khám phá hang động và tư liệu liên quan. Cụ thể, Tổng quan về hang động núi lửa ở Việt Nam; Chu kì phun trào của núi lửa từ năm 2013 tới năm 2021 tại Nishinoshima (Nhật Bản) tạo ra hòn đảo mới được tạo thành từ sự tích tụ của dòng dung nham và có một hình nón Scoria lớn duy nhất; Ước tính nhiệt độ dòng dung nham trong quá trình hình thành hang động dung nham là khoảng (10.000 năm trước công nguyên đến 1.000 năm sau công nguyên) của núi Phú Sĩ; Các hang động núi lửa ở Auckland, New Zealand - Thành công và thất bại trong việc bảo tồn; Sự giúp đỡ của những cư dân trong hang động Iceland về việc tìm kiếm sự sống trong không gian; Chương trình học về dung nham tại Kometsuka Geosite, Aso UGGp, Nhật Bản; Những quy định về khoanh vùng bảo vệ di sản và kế hoạch áp dụng thí điểm núi lửa và hang động núi lửa trong Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông.

Hội nghị ISV20 còn là sự kiện tỉnh Đắk Nông tổ chức chào mừng Ngày Di sản văn hóa Việt Nam 23/11, khẳng định quyết tâm của tỉnh trong việc bảo tồn và sử dụng hợp lý các giá trị di sản, đặc biệt là các di sản địa chất; đồng thời tiếp tục đề ra các giải pháp thực hiện nhiệm vụ trọng tâm “Phát triển du lịch trên nền tảng phát huy các lợi thế tự nhiên, các giá trị văn hóa – đặc trưng sinh thái bản địa, Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông”, một trong 3 trụ cột phát triển kinh tế của tỉnh theo định hướng của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII.

ISV là hoạt động quan trọng nhất của Hiệp hội Hang động Quốc tế và Ủy ban Hang động núi lửa (gọi tắt là UIS-CVC) nhằm tạo ra một diễn đàn trao đổi các thông tin, kết quả nghiên cứu và kết nối các thành viên trong lĩnh vực này. Được tổ chức 2 năm 1 lần, Hội nghị quốc tế về Hang động núi lửa và các kỳ Đại hội của UIS-CVC, UIS-CVC sẽ tổ chức họp Ban điều hành để bàn và biểu quyết các vấn đề quan trọng đối với các hoạt động của Hiệp hội trong những năm tiếp theo.

Trong mạng lưới công viên địa chất toàn cầu khu vực châu Á-Thái Bình Dương chỉ có khoảng 7/66 công viên địa chất sở hữu di sản địa chất hang động núi lửa, trong đó có công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông. Điểm đặc biệt nhất trong khu vực Công viên Địa chất Đắk Nông là hệ thống hang động trong đá bazan đã được Hiệp hội Hang động Núi lửa Nhật Bản xác lập kỷ lục Đông Nam Á về cả quy mô, độ dài và tính độc đáo. Trong các hang động còn ẩn chứa nhiều bí mật về cơ chế thành tạo, các tổ hợp khoáng vật, đa dạng sinh học và di chỉ khảo cổ… Đây là tiềm năng lớn để nơi đây phát triển các mô hình du lịch sinh thái, thám hiểm.

Công viên địa chất Đắk Nông là khu vực có bề dày văn hóa, lịch sử, với những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể như: Không gian Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên, di tích cấp quốc gia đặc biệt và 5 di tích cấp quốc gia khác.