Trà hoa vàng - Dược liệu vàng cho sức khỏe
Trà hoa vàng, một loại trà quý giá với hương vị thơm ngon và màu sắc rực rỡ, không chỉ thu hút người thưởng thức mà còn được biết đến như một "dược liệu vàng" cho sức khỏe.
Trà hoa vàng thuộc họ chè (Theaceae), chi trà (Camellia chrysantha), loại trà này có các tên gọi khác: Trà rừng, kim hoa trà, trà trường thọ... là một loại cây quý vừa có thể làm cây cảnh vì hoa rất đẹp, lại vừa là cây dược liệu. Trà hoa vàng chủ yếu phân bố ở Việt Nam và Trung Quốc. Đây là một trong những loại cây lâu năm, phải trồng hơn 3 năm mới thu hoạch được lá trà hoa vàng.
Trà hoa vàng không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn đem lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Cây trà hoa vàng là loài cây nhỏ thân gỗ, cao khoảng 2 - 5m, cành mọc thưa, không có lông, vỏ cây bên ngoài màu xám nhạt. Lá đơn, phiến thuôn dài, mép có răng cưa nhỏ, không lông, cuống lá chỉ dài khoảng 6 mm. Thông thường từ khi nhân giống, với điều kiện đất tốt thì từ 4 năm cây đã cho hoa. Hoa màu vàng, mọc đơn lẻ trên cuống lá, mỗi hoa có khoảng 8 - 10 cánh. Vòi nhụy dính vào nhau một phần, lá bắc dài màu xanh đậm. Quả nang to 3 cm, vỏ quả dày 3 mm.
Bình thường, cây đơm lộc khoảng tháng 1 đến tháng 3 rồi ra lá mới. Mỗi cây mất trung bình 2 - 3 năm để lá già rụng đi. Cây ra hoa vào khoảng tháng 11 và tàn vào tháng 3 năm sau. Lá, hoa và búp non của cây trà hoa vàng đều được sử dụng để làm thuốc. Với lá và búp, có thể thu hái vào bất kỳ thời điểm nào trong năm mà không ảnh hưởng đến thành phần có hoạt tính trong cây trà. Đối với hoa thì cần được thu hoạch vào tháng 3 đến tháng 6 hàng năm vì đó là lúc hoa có nhiều giá trị hoạt chất nhất khi dùng làm thuốc.
Sau khi thu hái, đem rửa sạch, bạn có thể sử dụng ở dạng tươi hoặc khô. Ở dạng khô, dược liệu sau khi thu hoạch được đem phơi, sấy khô và sao vàng, chế biến thành trà hoa vàng khô hoặc sản xuất túi lọc để dùng dần. Để có được 1kg trà hoa vàng sấy khô cần đến 10kg hoa tươi.
Trà hoa vàng là một trong những loại cây dược liệu quý hiếm có giá trị sử dụng cao. Loại trà này có dược tính và khả năng điều trị nhiều chứng bệnh được mệnh danh là "Nữ hoàng của các loại trà". Xưa kia trà hoa vàng là một trong những loại trà thượng hạng (Kim hoa trà) chỉ có những bậc đế vương mới có cơ hội sử dụng nay nó đã phổ biến hơn tới người dùng cả ở trong và ngoài nước.
Ở nước ta, trà hoa vàng phát triển nhiều ở Tam Đảo, Quảng Ninh, Lâm Đồng, Tuyên Quang, Yên Bái, Cúc Phương và gần đây phát hiện nhiều ở Quế Phong (Nghệ An). Ngay tại "xứ sở" trà hoa vàng, giá mỗi kg hoa tươi có giá 1,5 - 2,5 triệu đồng/kg; còn hoa khô giá 3 triệu đồng/kg.
Trong cuốn “Các loài trà của vườn quốc gia Tam Đảo” có nhắc tới trà hoa vàng có khả năng kiềm chế sự sinh trưởng của các khối U đến 33,8%. Trong khi y học cho rằng chỉ cần đạt đến ngưỡng 30% đã có thể xem là thành công trong điều trị ung thư.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, trà hoa vàng có thể thay phương pháp xạ trị trong điều trị ung thư như ung thư tuyến bạch huyết ngay cả ở giai đoạn cuối, đem lại kết quả hết sức khả quan. Ngoài ra, sử dụng trà hoa vàng có thể chữa được chứng táo bón, một số bệnh về đường hô hấp, bài tiết (chứng tiểu khó và vàng), chứng khí thũng hay co thắt dạ con ở phụ nữ đều có thể sử dụng thức uống này như một phương pháp chữa trị đơn giản lại sớm mang lại kết quả.
Với hơn 400 dưỡng chất và hợp chất có lợi cho sức khoẻ, hoa trà vàng là một trong những loài thực vật tự nhiên giàu dưỡng chất nhất có tác dụng lớn lao đối với cơ thể mỗi người.
Bên cạnh đó, qua các tài liệu kiểm nghiệm khoa học thì nó có chứa tới hơn 400 thành phần dinh dưỡng, nổi trội là Saponin, Tea polyphenon và các nguyên tố như Selenium (Se), Germannium (Ge), Kẽm (Zn), Vanadium (V), Molypden (Mo), Mangan (Mn), Kalium (K) và các vitamin B1, B2, C. Tác dụng chính của Trà hoa vàng là: phòng ngừa ung bướu, ức chế sự phát triển của các khối u, làm hưng phấn thần kinh, lợi tiểu, hạ đường huyết, giải độc gan, ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
