Quyết liệt đấu tranh ngăn chặn gian lận hóa đơn, giữ môi trường kinh doanh lành mạnh
Tổng cục Thuế cho biết, thời gian gần đây, tình trạng rao bán hóa đơn trái phép trên không gian mạng vẫn diễn ra công khai với chiều hướng ngày càng phức tạp.
Đặc biệt, lợi dụng sự tiện lợi của không gian mạng, các cá nhân và tổ chức vẫn công khai quảng bá dịch vụ mua bán hóa đơn, nhằm trục lợi bất chính, làm thất thu NSNN, phá vỡ sự lành mạnh của môi trường kinh doanh. Mới đây nhất, ngày 15/11, Tổng cục Thuế tiếp tục ban hành Công văn số 5255/TCT-TTKT chỉ đạo cơ quan thuế các cấp quyết liệt đấu tranh ngăn chặn, phòng, chống gian lận hóa đơn điện tử.
Nguồn: Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017) - Đồ họa: Văn Chung
Nhiều vụ án liên quan đến hóa đơn bị triệt phá
Theo quy định của Luật Quản lý thuế, người nộp thuế (NNT) trực tiếp khai, trực tiếp nộp và chịu trách nhiệm trước pháp luật; doanh nghiệp (DN) có quyền phát hành hóa đơn để sử dụng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Từ khi áp dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) theo Nghị định số 123/2020/NĐ-CP, cơ quan thuế đã có và lưu trữ dữ liệu HĐĐT mua vào, bán ra cùng các thông tin khác của NNT để xây dựng công cụ, ứng dụng phần mềm hỗ trợ phân loại, nhận diện NNT có rủi ro về thuế, hóa đơn, kịp thời đưa ra cảnh báo để có biện pháp quản lý thuế phù hợp.
Kêu gọi người nộp thuế chấp hành tốt
Để đẩy lùi tình trạng mua bán hóa đơn bất hợp pháp, giữ môi trường kinh doanh lành mạnh, Tổng cục Thuế kêu gọi và mong muốn người dân, NNT chấp hành tốt chế độ hoá đơn, chứng từ theo đúng quy định của pháp luật; kịp thời thông tin đến cơ quan thuế và cơ quan chức năng những dấu hiệu mua, bán hóa đơn, chứng từ không hợp pháp để tiến hành rà soát, thanh tra, kiểm tra hoặc điều tra và xử lý nếu có vi phạm.
Với sự phối hợp chặt chẽ và thường xuyên giữa cơ quan thuế, cơ quan Công an và các cơ quan chức năng khác, nhiều vụ việc mua bán hoá đơn đã được triệt phá. Điển hình gần đây nhất ngày 25/11 vừa qua, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao ban hành cáo trạng truy tố 38 bị can trong vụ án xảy ra tại Công ty Thành An Hà Nội, Công ty Thiết bị y tế Danh, Công ty Thiết bị y tế Tràng Thi và các đơn vị liên quan. Ngoài hệ thống kế toán thuế công khai để nộp ngân sách, ba công ty trên còn lập hệ thống sổ sách nội bộ, theo dõi thu, chi thực tế; mua bán hóa đơn, làm giảm tiền thuế phải nộp, gây thất thoát NSNN hơn 743 tỷ đồng.
Hay như trước đó, ngày 18/01, Công an quận 10, TP. Hồ Chí Minh đã triệt phá đường dây mua bán trái phép hóa đơn trị giá trên 1.200 tỷ đồng, với 5 bị can bị khởi tố, bắt tạm giam về tội “Mua bán trái phép hóa đơn”, và còn nhiều vụ án khác đã được cơ quan Công an triệt phá.
Đã có rất nhiều vụ án mua bán hóa đơn, chứng từ nộp NSNN bị phát hiện và nhiều đối tượng phạm tội mua bán hóa đơn đã bị xử lý hình sự. Tuy nhiên, dường như các bản án chưa làm cảnh tỉnh được các đối tượng vi phạm pháp luật về hóa đơn, vì vậy tình trạng mua bán và sử dụng bất hợp pháp hóa đơn, nhất là mua bán hóa đơn trên không gian mạng xã hội vẫn diễn ra với chiều hướng ngày càng phức tạp, giá trị về tiền và số lượng hóa đơn vụ án sau luôn lớn hơn các vụ án trước.
Ngành Thuế triển khai các giải pháp về công nghệ thông tin và tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng để ngăn chặn và xử lý triệt để tình trạng rao bán hóa đơn bất hợp pháp trên không gian mạng
Dùng giải pháp công nghệ ngăn chặn gian lận, mua bán hóa đơn
Để ngăn chặn tình trạng rao bán hóa đơn trái phép trên không gian mạng, mới đây nhất, ngày 15/11, Tổng cục Thuế ban hành Công văn số 5255/TCT-TTKT tăng cường ngăn chặn, phòng, chống gian lận HĐĐT. Tổng cục Thuế chỉ đạo, tiếp tục tăng cường các giải pháp về công nghệ thông tin nhằm phát hiện và kịp thời ngăn chặn những trường hợp gian lận, mua bán hóa đơn không hợp pháp, hoặc sử dụng không hợp pháp hóa đơn để hợp thức hóa chi phí đầu vào, trốn thuế, trục lợi tiền hoàn thuế giá trị gia tăng từ NSNN.
“Hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp; sử dụng không hợp pháp hóa đơn để khai thuế làm giảm số thuế phải nộp hoặc tăng số tiền thuế được hoàn, số tiền thuế được miễn, giảm xác định là hành vi trốn thuế.”
Luật sư Nguyễn Thanh Hà
Chủ tịch Công ty luật SBLAW
Cùng đó, Tổng cục Thuế yêu cầu Cục trưởng các Cục Thuế cần quán triệt và giao nhiệm vụ cụ thể đến từng cán bộ, công chức để thực hiện rà soát, đối chiếu theo danh sách các DN có những nội dung phát sinh về hóa đơn, về kê khai thuế có nghi vấn rủi ro được các ứng dụng công nghệ thông tin của ngành Thuế và cơ quan thuế địa phương hỗ trợ kết xuất. Trên cơ sở rà soát, kiểm tra nếu xác định có rủi ro cao về thuế, về hóa đơn, cơ quan thuế thực hiện kiểm tra ngay tại cơ quan thuế, hoặc bổ sung vào kế hoạch thanh tra, kiểm tra tại trụ sở NNT.
Tổng cục Thuế yêu cầu Cục Thuế các địa phương tổ chức đánh giá rủi ro, xây dựng và thực hiện chuyên đề thanh tra, kiểm tra thuế đối với NNT có rủi ro cao trong sử dụng HĐĐT, DN phát sinh giao dịch với hộ kinh doanh sử dụng nhiều hóa đơn.
“Việc triển khai đánh giá, kiểm tra cần thực hiện thống nhất trong toàn Cục Thuế để đảm bảo xử lý được thực hiện một cách đồng bộ, triệt để. Trường hợp qua thanh tra, kiểm tra phát hiện DN có hành vi gian lận, chiếm đoạt tiền thuế thì kịp thời chuyển hồ sơ sang cơ quan chức năng xử lý theo quy định.” - Công văn số 5255/TCT-TTKT nêu rõ.
Đồng thời, Tổng cục Thuế chỉ đạo Cục Thuế các địa phương thành lập/kiện toàn Ban Chỉ đạo, Tổ thường trực giúp việc tăng cường công tác quản lý, phòng, chống gian lận trong sử dụng HĐĐT theo một số gợi ý tại Phụ lục kèm theo Công văn số 5255/TCT-TTKT (đính kèm dưới nội dung bài viết).
Trước đó, ngày 24/10, Tổng cục Thuế cũng đã ban hành Công văn số 4786/TCT-TTKT yêu cầu các Cục Thuế địa phương thực hiện biện pháp mạnh nhằm ngăn chặn và xử lý triệt để tình trạng rao bán hóa đơn bất hợp pháp trên không gian mạng, đồng thời đẩy mạnh giám sát và tuyên truyền trong cộng đồng DN và người dân để phòng ngừa vi phạm.
HÀNH VI SỬ DỤNG HÓA ĐƠN KHÔNG HỢP PHÁP LÀ VI PHẠM PHÁP LUẬT Theo quy định của pháp luật hiện hành, hành vi mua, bán trái phép hóa đơn, sử dụng hóa đơn không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn tùy theo tính chất, mức độ vi phạm có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Chế tài xử phạt hành chính, chế tài hình sự đối với những hành vi này được quy định cụ thể như sau: Về xử phạt vi phạm hành chínhViệc xử phạt vi phạm hành chính về hóa đơn thực hiện theo các quy định liên quan tại Nghị định số 125/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 102/2021/NĐ-CP ngày 16/11/2021), cụ thể: Thứ nhất, đối với hành vi cho, bán hóa đơn sẽ bị xử phạt theo Điều 22 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 với mức phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 45.000.000 đồng. Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc hủy hóa đơn, buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được. Thứ hai, đối với hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn sẽ bị xử phạt theo Điều 4, Điều 28 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 với mức phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng (trừ trường hợp hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn làm tăng số tiền thuế phải nộp, tăng số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn bị xử phạt về thuế theo quy định tại Điều 16, Điều 17 Nghị định này). Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc hủy hóa đơn đã sử dụng. Thứ ba, đối với hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp để hạch toán giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào làm giảm số tiền thuế phải nộp hoặc làm tăng số tiền thuế được hoàn, số tiền thuế được miễn, giảm nhưng khi cơ quan thuế thanh tra, kiểm tra phát hiện, người mua chứng minh được lỗi vi phạm thuộc về bên bán hàng và người mua đã hạch toán kế toán đầy đủ theo quy định sẽ bị xử phạt theo Điều 16 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP với mức phạt 20% số tiền thuế khai thiếu hoặc số tiền thuế đã được hoàn cao hơn so với quy định. Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc nộp đủ số tiền thuế thiếu, số tiền thuế được hoàn cao hơn quy định và tiền chậm nộp tiền thuế vào NSNN; buộc điều chỉnh lại số thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ chuyển kỳ sau (nếu có). Thứ tư, đối với hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp; sử dụng không hợp pháp hóa đơn để khai thuế làm giảm số thuế phải nộp hoặc tăng số tiền thuế được hoàn, số tiền thuế được miễn, giảm xác định là hành vi trốn thuế nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 200 Bộ luật Hình sự sẽ bị xử phạt theo Điều 17 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 với mức phạt từ 1 đến 3 lần số thuế trốn, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm (mức phạt tăng dần theo tình tiết tăng nặng của vụ vi phạm) Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc nộp đủ số tiền thuế trốn vào NSNN; Buộc điều chỉnh lại số thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ trên hồ sơ thuế (nếu có). Về xử lý hình sựTheo Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi năm 2017), hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp để hạch toán hàng hóa, nguyên liệu đầu vào trong hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế làm giảm số tiền thuế phải nộp hoặc làm tăng số tiền thuế được miễn, số tiền thuế được giảm hoặc tăng số tiền thuế được khấu trừ, số tiền thuế được hoàn đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị xử lý về Tội trốn thuế (Điều 200) Và hành vi mua, bán trái phép hóa đơn đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị xử lý về Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp NSNN (Điều 203) Căn cứ các quy định nêu trên, về cơ bản, các chế tài hành chính và hình sự đối với các hành vi hành vi mua, bán trái phép hóa đơn, sử dụng hóa đơn không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn đã được quy định cụ thể, đầy đủ trong hệ thống pháp luật xử lý vi phạm hành chính và pháp luật về hình sự theo tính chất, mức độ, quy mô của hành vi vi phạm. Sẽ bị truy tố, xét xử về Tội trốn thuế theo quy định tại Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017): Nếu là cá nhân bị xét xử với 3 khung hình phạt chính có mức phạt Tiền từ 100 triệu đồng đến 4,5 tỷ đồng hoặc bị phạt Tù có thời hạn từ 03 tháng đến 7 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Nếu là pháp nhân thương mại sẽ bị xét xử với 4 khung phạt chính là: Phạt tiền từ 300 triệu đồng đến 10 tỷ đồng; hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm hoặc đình chỉ hoạt động vĩnh viễn. Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm. Sẽ bị truy tố, xét xử về Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp NSNN theo quy định tại Điều 203 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017) Nếu là cá nhân bị xét xử với 2 khung hình phạt chính có mức phạt Tiền từ 50 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Nếu là pháp nhân thương mại sẽ bị xét xử với 2 khung phạt chính là: Phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 1 tỷ đồng; hoặc đình chỉ hoạt động vĩnh viễn. Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm. |
* Công văn số 5255/TCT-TTKT đính kèm:
Công văn số 5255-TCT-TTKT.pdf (353 KB)
Văn Tuấn (TBTCO)
