Ngành cơ khí cần được đưa vào chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ

Theo dõi KT&TD trên

Cơ khí là một trong những ngành công nghiệp quan trọng của Việt Nam, đóng vai trò là nền tảng cho sự phát triển của các ngành công nghiệp khác. Tuy nhiên, để ngành này có thể phát huy được tiềm năng và cạnh tranh trên thị trường quốc tế, việc phát triển công nghiệp hỗ trợ ngành cơ khí là điều cần thiết và cấp thiết.

Số liệu từ báo cáo của Hiệp hội cơ khí Việt nam (VAMI) cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 3.100 doanh nghiệp ngành cơ khí chế tạo với số lượng cơ sở sản xuất là 53.000. Hiện các sản phẩm cơ khí sản xuất trong nước chỉ chiếm khoảng 7% thị trường.

Theo thống kê của Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương, tại thời điểm này, ngành cơ khí Việt Nam có thế mạnh tập trung ở 3 phân ngành chính gồm: Xe máy và phụ tùng linh kiện xe máy; cơ khí gia dụng và dụng cụ và ô tô và phụ tùng ô tô. Trong đó, cơ khí chế tạo trong nước hiện nay cũng đã sản xuất, lắp ráp được hầu hết các chủng loại xe ôtô con, xe tải, xe khách; sản xuất xe máy đã có tỷ lệ nội địa hóa 85 - 95%, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Thời gian qua, ngành cơ khí đã từng bước làm chủ công tác thiết lập, chế tạo kết cấu thép và nâng tỷ lệ nội địa hóa. Các sản phẩm trước đây phải nhập khẩu hoàn toàn thì nay đã từng bước được thay thế bằng sản phẩm do chính ngành cơ khí trong nước chế tạo. Các doanh nghiệp sản xuất linh kiện ngành cơ khí trong nước đã thể hiện rõ năng lực tốt tại một số lĩnh vực như: Khuôn mẫu các loại, linh kiện cơ khí, dây cáp điện, linh kiện nhựa, cao su kỹ thuật... Thêm vào đó, nhu cầu của thị trường công nghiệp hỗ trợ rất lớn nên nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư để nâng cao sản xuất, phát triển các dòng sản phẩm chất lượng cao, phục vụ doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (FDI).

Bà Trương Thị Chí Bình - Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) phân tích, khi Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do, cũng là lúc nhiều hơn những cơ hội đến với các doanh nghiệp cơ khí, từ đó tạo ưu thế cho các doanh nghiệp trong sản xuất, mở rộng thị trường và thu hút đầu tư nước ngoài.

Tuy nhiên, những điểm như cơ chế hay chính sách chưa được hoàn thiện là những khó khăn và thử thách đặt ra đối với ngành cơ khí Việt Nam. Ngoài ra, vẫn tồn tại những thách thức có thể kể đến như: Một số doanh nghiệp trong nước thực hiện hỗ trợ sản phẩm công nghiệp nhưng giá thành cao mà chất lượng thấp, từ đó làm hạn chế sức cạnh tranh của ngành cơ khí.

Từ đó, VASI cho rằng, để phát triền công nghiệp hỗ trợ ngành cơ khí cần có chương trình hỗ trợ đầu ra bằng cách kết nối với người mua tiềm năng của mỗi ngành; ưu đãi cho công ty công nghiệp hỗ trợ cỡ vừa hiện nay đầu tư mở rộng sản xuất, đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ về tài chính… Đồng thời giúp doanh nghiệp thêm điều kiện tiếp cận công nghệ mới. Cần xem xét việc bình đẳng các ưu đãi đầu tư giữa doanh nghiệp cơ khí trong nước và doanh nghiệp FDI. Bên cạnh đó, Nhà nước cũng nên tạo nhiều đơn hàng, trong đó có đơn hàng sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho doanh nghiệp cơ khí Việt Nam, nhất là các dự án đầu tư công.

Đại diện Công ty Cơ khí Hà Nội chia sẻ, Bộ Công Thương cần định hình cho doanh nghiệp trong nước có thể đáp ứng, phân chia thị trường như thế nào để có cơ hội cung ứng sản phẩm cho thị trường nội địa. Sau đó mới mạnh dạn đầu tư trang thiết bị, công nghệ mới để giảm giá thành sản xuất và cạnh tranh để từ đó tham gia chuỗi cung ứng.

Từ đó, đại diện VAMI kiến nghị, cơ khí là ngành hàng cần được Nhà nước đưa vào chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ và hưởng những chính sách ưu đãi nhất định bởi phát triển ngành cơ khí là phát triển công nghiệp hỗ trợ cho các ngành kinh tế, công nghiệp, dịch vụ khác chứ không chỉ làm một số chi tiết, bộ phận của các máy, dây chuyền công nghệ.

Bàn về giải pháp cho ngành này, ông Phạm Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phát triển mạnh công nghiệp hạ nguồn, trong đó có một số ngành như công nghiệp năng lượng, các ngành công nghiệp về cơ khí chính xác cũng như một số ngành cơ khí chế tạo để đảm bảo cho công nghiệp hỗ trợ có điều kiện phát triển. Điều này sẽ thu hút các tập đoàn đa quốc gia đầu tư các dự án quy mô lớn tại Việt Nam.

Bằng cách thúc đẩy các ngành sản xuất, lắp ráp sản phẩm hoàn chỉnh, thị trường cho công nghiệp hỗ trợ trong nước sẽ được duy trì và mở rộng, tạo tiền đề để các doanh nghiệp cơ khí trong nước trở thành nhà cung cấp, tham gia vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp sản phẩm cuối cùng.